'Ik word een beetje moe van de diarree aan wet- en regelgeving'

Interview Multifunctionele landbouw Tys Hallema 11 jun 2024 om 13:00uur

Minder regels, meer waardering voor ondernemers en professionalisering van de multifunctionele landbouw. Het zijn niet de minste doelen die Bart Pijnenburg zich als voorzitter van LTO-vakgroep Multifunctionele Landbouw stelt. 'Er moet meer ruimte komen voor ondernemers die goede dingen doen.'

%27Ik+word+een+beetje+moe+van+de+diarree+aan+wet%2D+en+regelgeving%27

Bart Pijnenburg nam op 1 januari het voorzittersstokje van LTO-vakgroep Multifunctionele Landbouw (MFL) over van Arjan Monteny. De tijd was rijp voor een bestuursfunctie, stelt de ondernemer. Zijn Tuin de Es in het Brabantse Haaren is de laatste jaren steeds professioneler geworden. Een trend die Pijnenburg veel ziet bij multifunctionele landbouwbedrijven. Hij noemt het een goede ontwikkeling die ook nodig is, maar wel eentje met een 'maar'.

Ik hoop te kunnen bijdragen aan het plezier dat ondernemers hebben in het ondernemen

Bart Pijnenburg, voorzitter LTO-vakgroep Multifunctionele Landbouw

Wat is die maar?

'Dat het voor kleinschalige bedrijven moeilijker is geworden om te ondernemen. Wet- en regelgeving is te knellend waardoor zij stoppen met hun neventak. Wil je aan alle wetten, regels en vergunningen voldoen, dan moet je een bepaalde omvang hebben. Het is jammer dat het kleine, kneuterige aspect wegvalt. Neem een zorgboer die twee cliënten met autisme ontvangt. Voor die mensen kan de kleinschaligheid, het geringe aantal prikkels, juist helend zijn. Het is echt een gemis als zulke bedrijven afvallen.'

Is daar iets aan te doen?

'Het zou fijn zijn als er een zekere gedoogconstructie is voor kleine initiatieven waarbij je vergunningsvrij kunt werken. Bijvoorbeeld voor verkoopstalletjes langs de weg. Ik word een beetje moe van de voortdurende diarree aan wet- en regelgeving die over ons heen komt. Alleen al in de zorglandbouw hebben we de laatste jaren talloze nieuwe wetten op ons af zien komen. Als gewone zorgboer kun je dat gewoon niet meer bijhouden, telkens weer meer vereisten en verantwoording.

'Ik vind het schrikbarend dat je als kleine zorgboerderij aan dezelfde regels en wetten moet voldoen als een grote zorgaanbieder. Maar ik besef ook dat dit juridisch gezien ingewikkeld ligt en als vakgroep staan we voor professionalisering. Als ondernemer moet je je gewoon netjes aan alle regels houden.'

Hoe bevallen de eerste maanden als voorzitter?

'Boven verwachting goed. Ik voel me serieus genomen door de partijen waarmee we aan tafel zitten. Het werk kost meer tijd dan er voor staat, maar er moeten ook dingen gebeuren. Als vakgroep hebben we al mooie sessies gehad over de vragen waar we voor staan en wat we willen bereiken voor de sector.'

Wat wilt u met de vakgroep bereiken?

'Naast voedsel of groen produceren vervullen MFL-ondernemers een maatschappelijke vraag. Ze spelen ook een belangrijke rol in de boer-burgerdialoog en de relatie tussen stad en platteland. Het is een mooie, ondernemende sector, die we graag ondersteunen en willen uitdagen om maatschappelijk gezien nog meer te doen.

'Ruimtelijke ordening staat met stip op één. Daarin zijn veel belemmeringen. Zoals gezegd zou de regeldruk omlaagbrengen mooi zijn. Daarnaast willen we MFL-ondernemers met elkaar in contact brengen om kennis uit te wisselen en elkaar te inspireren.'

Gaat het nieuwe kabinet MFL-ondernemers helpen?

'Wat me aanspreekt, is dat ze spreken over ruimte voor ondernemers en minder regeldruk. Dat kan positief voor ons zijn. In het hoofdlijnenakkoord staat niets over MFL en dat kan ik me ook voorstellen. Andere issues zijn urgenter. Maar ze vergeten weleens hoe groot MFL is. LTO-voorzitter Ger Koopmans was hier laatst en ook hij was zich niet bewust van de aantallen bedrijven en omzet die wordt gedraaid in de MFL. Als je agrarisch natuurbeheer en energiecoöperaties meetelt, zit je op bijna de helft van alle boeren.'

Hoe belangrijk is MFL voor de landbouw van de toekomst?

'Om het platteland levendig te houden en het landschap te onderhouden, heb je agrarisch ondernemers nodig. MFL kan absoluut een grote rol spelen in de transformatie van de landbouw. Het is duidelijk een transitiepad. Zeker ook in combinatie met de extensivering van de landbouw.'

Kan elke boer MFL-ondernemer worden?

'Nee, dat hoeft niet en kan ook helemaal niet. Maar het is wel een pad dat we serieus moeten nemen en dat ruimte biedt in de transitie van het platteland. Het moet als ondernemer bij je passen, want je hebt vaak mensen op je erf. Als boer moet je het leuk vinden om een praatje te maken en vragen, soms domme, te beantwoorden. Je bent een deel van de brug die je met de samenleving slaat, waar je het verhaal van de landbouw kunt vertellen.'

Kan de omzet uit MFL nog doorgroeien?

'Ik geloof dat er nog geen verzadiging is. In aantallen bedrijven, maar zeker ook in omzet per bedrijf. In de ouderenzorg is vraag naar fijne plekken met rust en goed eten, er openen steeds meer boerderijwinkels en ook agrarisch natuurbeheer is een groeimarkt.'

Is dat MFL?

'MFL is alles waar de burger over de vloer komt bij de boer. Juist in agrarisch natuurbeheer heb je massa's vrijwilligers. De term MFL is ook niet strak gedefinieerd. Het gaat erom waar burgers interactie hebben met de boer. Ik vind een boer die in een lokale energiecoöperatie zit ook een MFL-ondernemer.'

Als uw eerste termijn als voorzitter erop zit, zijn we drie jaar verder. Wanneer bent u tevreden?

'Ik hoop te kunnen bijdragen aan het plezier dat ondernemers hebben in het ondernemen, met waardering vanuit de samenleving. Je kunt waardering krijgen in geld, maar ook acceptatie door je omgeving, waardoor ook gemeenten je eerder iets gunnen als je je stal wilt verbouwen of je winkel wilt vergroten. Ik wil graag bijdragen aan dat spel. Het is mij veel waard als ondernemers maatschappelijk verantwoord gaan ondernemen, op welke manier ook, en dat ze daarin worden gewaardeerd.'

Tuinder, zorgboer, winkelier en bestuurder

Bart Pijnenburg runt samen met zijn echtgenote Daniëlla de Winter Tuin de Es in het Brabantse Haaren. Hun biologische tuinderij is 3 hectare groot. Tuin de Es is in 1981 begonnen door Ben Eskes en Anna Jooss. De zorgtak kwam er in 2001 bij. Sinds 2012 runnen Pijnenburg en De Winter het bedrijf. Nu is het behalve een biologische tuinderij met zowel vollegrondsgroente als kasgroente ook een zorgboerderij voor mensen met psychiatrische problemen en dementerende ouderen, een winkel en een plek voor evenementen. Zo vindt er elke twee jaar een biologisch foodfestival plaats op het terrein van Tuin de Es. Dit jaar is dat op 23 juni. Voordat Pijnenburg Tuin de Es overnam, was hij zelfstandig adviseur plattelandsontwikkeling. Als bestuurder is hij geen groentje. De afgelopen jaren was hij al bestuurlijk actief in de multifunctionele landbouw (MFL); als bestuurslid bij de Federatie Landbouw en Zorg en in de Sectorcommissie MFL voor ZLTO. Pijnenburg studeerde plattelandssociologie aan de universiteit van Wageningen en schreef een proefschrift over plattelandsontwikkeling.