'Overstap kalf van melkveebedrijf naar kalverhouderij wordt groter'

Geurts was een van de cursusleiders op de Landelijke Jongerendag 'Het Kalf centraal'. Hij vertelde over de 28-dagenregeling en de verwachtingen daarvan. Geurts is sinds 2006 dierenarts bij DAP Thewi. Deze dierenartsenpraktijk is gericht op de kalversector in Nederland en heeft al meerdere rondes met Duitse kalveren van 28 dagen afgesloten.

Biestverstrekking na de geboorte van het kalf wordt van groter belang

Niels Geurts, dierenarts DAP Thewi

De aannames over het opstarten van kalveren met een leeftijd van 28 dagen zijn niet allemaal juist, concludeert Geurts. 'Duitsland heeft de regeling aangenomen omdat het beter zou zijn voor het welzijn en de gezondheid van de kalveren, maar dat betwijfel ik. Het antibioticagebruik bij Duitse kalveren is vorig jaar namelijk niet duidelijk gedaald ten opzichte van 2022.'

Welke aannames waren onjuist?

'Allereerst blijkt dat zieke dieren minder goed te herkennen zijn. Dat is misschien niet echt een aanname, maar daar waren we niet op bedacht. Ziekteverschijnselen worden minder zichtbaar doordat dieren sterker en robuuster zijn. De diagnose van luchtwegaandoeningen is afhankelijk van waarnemingen. De verschijnselen zijn echter subtieler en dus minder goed zichtbaar.'

'Een voorbeeld is een kalf dat er op het eerste oog gezond uitziet, maar 40 graden koorts en traanstrepen bleek te hebben. Dit was voor ons een teken om veehouders te stimuleren een thermometer te gebruiken als hulpmiddel voor het vaststellen van een diagnose. Zo kan sneller ingegrepen worden bij verschijnselen van luchtwegaandoeningen.'

'Daarnaast waren we vaak te voorzichtig met de start van de melkgift. Deze was niet aangepast naar het zwaardere kalf. De meeste kalverhouders starten de kalveren rustig op, zodat ze kunnen bijkomen van het transport en kunnen wennen aan de nieuwe omgeving. Die aanname was dus helemaal onjuist.'

Waarom wordt de omschakeling naar kalverhouderij groter?

'De verschillen tussen melkveehouders op het gebied van voeding zijn daar van invloed op. De ene boer geeft het kalf twee keer 3 liter kunstmelk, de ander geeft drie keer 1,5 liter koeienmelk. En dan verschilt ook de ruwvoergift nog per bedrijf. Het is voor kalverhouders een kunst om een middenweg te vinden tussen alle honderden kalveren van verschillende bedrijven met verschillende behoeften.'

'Dieren die 28 dagen op het bedrijf zijn gebleven, zijn verder ontwikkeld en meer gewend aan de voerverstrekking die gehanteerd werd op het melkveebedrijf dan kalveren van veertien dagen. De overgang van melkveehouder naar kalverhouder wordt dan ook groter. Het is voor de kalverhouder van nog groter belang om zoveel mogelijk informatie te verkrijgen van het kalf. Zo kan beter gestuurd worden op de behoeften van het dier. Een betere samenwerking tussen beide sectoren kan helpen.'

Hoe kunnen kalveren het beste gevoerd worden?

'De eerste drie tot vier weken is melk van groot belang voor de ontwikkeling van het kalf. Direct na de geboorte begint het met de juiste biestgift. Het kalf krijgt geen afweerstoffen mee via de navelstreng, maar juist via de biest. Dat betekent dat het kalf geboren wordt zonder antistoffen en deze zo snel mogelijk moet binnen krijgen. De juiste verstrekking van biest is een uitdaging.'

'De weerstand vanuit de biest neemt geleidelijk af en vanaf 21 dagen bereikt het kalf een veilig weerstandsniveau. De aangeboren weerstand verdwijnt en zelf verkregen weerstand neemt de overhand. De infectieuze periode wordt dus van de kalverhouder opgeschoven naar de melkveehouder. Gezien de toenemende infectiedruk kunnen meer gezondheidsproblemen worden waargenomen als de weerstand niet wordt verbeterd. Deze last komt op de schouders van de melkveeveehouder terecht.'

Waarom is rustig opstarten niet handig?

'Het is belangrijk om naar de behoefte van het dier te kijken. Kalverhouders zijn vaak terughoudend met de melkgift, omdat ze niet te veel willen geven. Het kalf gaat vervolgens ruwvoer eten om aan de eigen behoefte te voldoen. De darmen zijn echter nog onvoldoende ontwikkeld om ruwvoer te verteren. Dat kan leiden tot diarree. Daarmee ontstaat stress op darmniveau, wat mogelijk een risicofactor is voor het ontstaan van idiopathische peritonitis, buikvliesontsteking .'

Wat verwacht u qua medicatie?

'Het antibioticagebruik is zeker niet minder geworden. Het is zelfs licht toegenomen op de geanalyseerde bedrijven in 2023. Die toename is grotendeels toe te schrijven aan een hogere dosering door het toegenomen gewicht van de kalveren. Door de ervaringen met kalveren van minimaal 28 dagen oud is meer kennis gecreëerd en is de verwachting dat het antibioticagebruik geleidelijk zal dalen.'

'Ik verwacht dat het antibioticagebruik in de melkveesector zal stijgen. Melkveehouders zijn minder gespecialiseerd in het houden en verzorgen van kalveren en hebben vaak niet de mogelijkheid om meer kalveren te huisvesten. Het aantal kalveren tot een leeftijd van vier weken zal minimaal verdubbelen. De infectiedruk neemt hierdoor toe, wat kan leiden tot een toename in het gebruik van antibiotica.'

Wat is opgevallen tijdens de proefrondes?

'De regeling is gebaseerd op leeftijd. Het gewicht is echter ook van belang. Als een kalf van veertien dagen oud of een kalf van 28 dagen hetzelfde gewicht hebben, dan zegt dat iets over de gezondheidsstatus van het dier. De leeftijd moet dus ook meegenomen worden in het selecteren. Dat is een punt waar je rekening mee moet houden. Het klinkt heel logisch, maar dat blijkt nog lastig.'