Risico dat mens ziek wordt van vogelgriep bij koe is klein

Sinds de grootschalige verspreiding van vogelgriep over de wereld, worden de risico’s voor de publieke gezondheid gemonitord door onder andere het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). ECDC schatte het risico voor de publieke gezondheid op 26 maart nog in als laag. Het risico voor mensen die (beroepshalve) contact hebben met besmette dieren blijft laag tot matig. Dit is niet veranderd door de huidige ontwikkelingen in de Verenigde Staten (VS), geeft Dijkstra aan.

Het standpunt van de medische- en veterinaire deskundigen van het signaleringsoverleg zoönosen (SO-Z) bevestigt dat. Zij geven naar aanleiding van de situatie in Amerika aan dat in Nederland het risico niet is veranderd ten opzichte van de eerdere risicoschatting. Wel meldt het SO-Z dat de situatie veranderlijk is. Dat komt door de verdere evolutie van de vogelgriepvirussen in wilde vogels en nieuwe combinaties van virusmateriaal van circulerende stammen.

De ministeries van LNV en Volksgezondheid, Welzijn en Sport stuurden begin juli 2023 het Intensiveringsplan preventie vogelgriep naar de Tweede Kamer. Dit plan bevat maatregelen voor de bescherming van de volksgezondheid en de gezondheid van wilde en gehouden dieren. Eind januari is de Kamer geïnformeerd over de voortgang van de uitvoering van het intensiveringsplan.

Geen verhoogde kans op H5N1

In de eerste analyses van de Amerikaanse autoriteiten zijn geen aanpassingen in de genetische code van het H5N1-virus gevonden die wijzen op een verhoogd risico op overdracht naar en tussen mensen. Het type vogelgriepvirus dat is gevonden bij deze persoon en de besmette koeien en geiten, heeft net andere genetische kenmerken dan het type dat in Europa circuleert. Van wat nu bekend is, is het virus gevoelig voor antivirale middelen.

In de VS wordt de situatie verder onderzocht. Vanuit Europa houdt de ECDC de situatie nauwlettend in de gaten. In Nederland bestaat een goede monitoring om infectieziektesignalen uit binnen- en buitenland op te sporen en te duiden. Er zijn in Nederland noch Europa meldingen geweest van besmettingen bij herkauwers.

Royal GD geeft daarnaast aan dat, gezien het bestaande monitoringsinstrumentarium, de kans klein is dat een situatie op bedrijven zoals beschreven in de VS in Nederland onopgemerkt zou blijven. Daarnaast zijn de afgelopen weken in Nederland vrijwel geen besmette wilde vogels gevonden en dateert de laatste uitbraak van hoogpathogene vogelgriep op een pluimveehouderij van 1 december 2023.

Rauwe melk

De nieuwe ontwikkelingen in de VS worden nauwlettend in de gaten gehouden. Als er aanleiding toe is, zal de 'risk assessment' voor de mens worden bijgesteld, geeft minister Dijkstra aan. Gebaseerd op de informatie uit de VS is het aannemelijk dat de rauwe, ongepasteuriseerde melk van de met H5N1 besmette koeien daar levend virus bevat.

In het getroffen Amerikaanse gebied wordt door de Food and Drug Administration geadviseerd geen rauwe melk van zieke dieren te verkopen. Melkers en veehouders op besmette bedrijven in de VS kunnen risico lopen op besmetting tijdens het melken of verwerken van de rauwe melk. Melk die een hittebehandeling ondergaat die tenminste gelijk is aan pasteuriseren, is veilig voor consumptie.