Glastuinbouw snakt naar regenwateropslag

Om gedurende het hele jaar over voldoende kwalitatief goed gietwater te beschikken, slaan glastuinbouwondernemers overtollig hemelwater in het natte winterseizoen op om dit te kunnen gebruiken in droge zomerperiodes. ‘Het voordeel van regenwater is dat het vrij is van plantenziekten en weinig zout bevat’, zegt Guus Meis, beleidsspecialist water & omgeving bij Glastuinbouw Nederland. ‘Dat maakt het ideaal om te gebruiken als gietwater in de kas.’

Hij heeft de behoefte aan opslag de afgelopen jaren zien toenemen, vooral in bassins en silo’s. Die laatste kiezen tuinders vaak bij hoge grondprijzen of weinig beschikbare ruimte, omdat het een relatief dure oplossing is.

Silo’s en bassins

‘We zien dat de vraag naar regenwatersilo’s groeit vanwege langere droogteperiodes’, zegt Joshua Reijnen, technical sales watertechniek bij Royal Brinkman, leverancier, adviseur en installateur voor de glastuinbouw in ‘s-Gravenzande. ‘Het voordeel is dat we daarmee de hoogte in kunnen.’

Hij legt uit dat oppervlaktewater minder geschikt is, omdat dat ziekteverwekkers kan bevatten, of leidingwater waarin relatief veel mineralen zitten. De silo’s die Royal Brinkman levert, zijn gemaakt van gegalvaniseerd staal. De hoogte kan variëren van 1,52 tot 5,33 meter, de diameter van 1,84 tot 30,42 meter, in alle mogelijke tussenmaten.

Aan de bovenkant van de silo ligt meestal een waterdoorlatend, lichtdicht (drijf)zeil om te voorkomen dat er verontreinigingen in het water komen. Afhankelijk van de teelt kan een tuinder het water direct als gietwater in de kas gebruiken. Bij chrysanten is alleen filtreren voldoende, bij planten- of tomatenkwekerijen is ontsmetting nodig door bijvoorbeeld verhitting, uv- of ultrafiltratie.

Als de opslag in de silo onvoldoende is, kan een tuinbouwbedrijf bijvoorbeeld bronwater met een omgekeerde osmose-installatie reinigen van zouten en mineralen of een teveel aan ijzer verwijderen met beluchting.

Grotere volumes

Van Daalen Grond-, Weg- en Waterbouw in Maasdijk is gespecialiseerd in waterbassins voor de tuinbouw. Algemeen directeur Dirk-Jan van Daalen ervaart de laatste tijd vraag naar bassins met grotere volumes. ‘Wij helpen glastuinbouwondernemers om bestaande bassins te optimaliseren en te vergroten door deze op te hogen of te verdiepen. Doel is om elke beschikbare meter te benutten.’

Daarbij kijkt Van Daalen ook naar verloren hoeken op tuinbouwbedrijven en de mogelijkheid om verschillende bassins met elkaar te verbinden. Een bassin bestaat uit folie aan de onder- en zijkanten met een drijvende afdekking om de kwaliteit van het water te handhaven en verdamping tegen te gaan.

Zoetwaterbel

Meis wijst op het programma Glastuinbouw Waterproof, met daarin een belangrijke rol voor de beschikbaarheid van voldoende goed gietwater. Om de gietwatervoorziening te verbeteren lopen al jaren onderzoeken, zoals het minimaliseren van de hoeveelheid restwater bij omgekeerde osmose en het opslaan van regenwater in ondergrondse zandlagen.

Van Daalen voegt toe dat een bassin daarbij als tussenopslag kan dienen, omdat de gevallen regen meestal niet direct naar de ondergrond kan worden afgevoerd.

‘Het voordeel van een zoetwaterbel is dat de grond erboven beschikbaar blijft om bijvoorbeeld een kas op te bouwen’, zegt Meis. ‘Een nadeel is de vermenging met het grondwater eromheen, zeker als de bel leger wordt. Daardoor komt er meer zout in het water, waardoor het niet altijd aan de zuiverheidseisen kan voldoen.’

Dat maakte dat tuinders in gebieden met een zoutere ondergrond huiverig waren om met ondergrondse wateropslag te werken. Maar experimenten vanuit Glastuinbouw Waterproof hebben aangetoond dat dit geen belemmering hoeft te zijn.
‘Het telen met een hoger natriumgehalte is wel lastiger, omdat het de opname van andere mineralen, zoals kalium, tegenwerkt’, legt Meis uit.

‘Maar het blijkt dat het natriumgehalte in het wortelmilieu van veel gewassen hoger mag zijn dan we van tevoren hadden verwacht. Totdat je aan een grenswaarde komt waarbij neusrot optreedt of de houdbaarheid van de gewassen afneemt.’

Gietwaterfabriek

Voor de beschikbaarheid van gietwater ziet hij ook nieuwe alternatieven ontstaan, zoals rond Dinteloord, waar de glastuinbouw het restwater van suikerbietenverwerkingsbedrijf Cosun Beet Company zuivert tot gietwater. In de omgeving van Asten wordt onderzocht of een rioolwaterzuivering kan optreden als ‘gietwaterfabriek’.

Tenslotte noemt hij nog als voordeel van silo’s en bassins dat deze wateroverlast kunnen voorkomen. ‘Als er hoosbuien worden voorspeld, vraagt het Hoogheemraadschap Delfland om de wateropslag deels leeg te laten lopen als extra buffer. Zo dragen we als glastuinbouw bij aan het beperken van de gevolgen van de klimaatverandering.’