Vruchtbare Kringloop Oost is klaar voor groei

VK-Oost is in 2013 begonnen als een project. 'Ik heb zes jaar als projectdeelnemer meegedraaid in de studiegroep. Toen het project ten einde liep, vonden we het zonde om het te laten stoppen. Toen ben ik aan de voorkant samen met nog een paar anderen het bestuur gaan vormen', zegt voorzitter John Koeleman.

Sinds 2019 is de vereniging een onafhankelijke boerenorganisatie met boerenbestuurders, bedrijven en partners. 'Die partners hebben geen zeggenschap, maar kunnen wel dingen inbrengen via de strategisch adviesraad', verduidelijkt Koeleman.

Van elkaar leren

In samenwerking met hun leden, partners, experts en overheden streeft VK-Oost naar een verbeterd perspectief en bestaansrecht voor grondgebonden landbouw op alle soorten grond in Oost-Nederland. Dit wordt bereikt door proactief in te spelen op markt- en maatschappelijke behoeften. Boeren leren van elkaar en ontwikkelen nieuwe kennis in projecten en groepsverband.

VK-Oost zet zich in voor versterking van vier thema's. Met als basisthema kringlopen en de keuzethema's rendement, ondernemerschap en verbinding.

'We hebben een bottom-upvereniging gemaakt die samenwerkt met de keten, waterschappen en de bedrijven om ons heen. Dit hebben we met elkaar moeten leren, want er was geen draaiboek voor. Het belangrijkste is dat we een ledenvereniging zijn en een werkorganisatie hebben gebouwd die de uitvoering doet, dus dat we niet als boerenbestuurders in de uitvoering zijn gaan zitten', legt de voorzitter uit.

350 leden

De boerenorganisatie heeft rond de 350 leden. Onder hen zijn ook leden waar twee mensen van één boerderij VK-Oost volgen. De vereniging heeft meer leden dan aangesloten bedrijven.

In studiegroepen worden data en ervaringen gedeeld. Koeleman: 'Je wilt dat leden het leerprogramma waarderen. Dat ze denken: ik heb echt iets aan dit idee. Inhoud is daarbij belangrijk. Ook proberen we beleid te beïnvloeden, onderbouwd met data. Maar dat is het allermoeilijkst.'

Inspiratiebijeenkomst

Het programma van VK-Oost begon vorige maand met een inspiratiebijeenkomst in het Gelderse Borculo. In deze jaarlijkse bijeenkomst bespreekt de vereniging welke thema's dit jaar worden aangepakt. Het is een persoonlijke keus waar de boer zich verder in wil verdiepen.

'Vooral met die projecten en onderzoeken probeer je het leerprogramma weer te voeden. Als er nieuwe inzichten zijn op klimaat, CO2, mineralen of verdienmodellen, dan wordt er in die projecten kennis opgedaan. Die wordt dan vertaald naar hoe we dat bij de bedrijven kunnen toepassen. Dat moet dan in de studiegroepen weer landen', legt de voorzitter uit.

Loeren bij de boeren

Zo organiseert VK-Oost Loeren bij de Boeren. Dat is een excursie, waarbij op één dag twee bedrijven worden bezocht. Daarbij zoomt de organisatie in op een bepaald thema bij de bedrijven.

VK-Oost onderscheidt zich door datagebruik uit de KringloopWijzer en grond- en gewasanalyses te analyseren en dit te bespreken tijdens de studiegroepen en bijeenkomsten.

Data delen

Nieuwe leden beloven dat zij hun data delen. De vereniging verzekert daar zorgvuldig mee om te gaan. In de studiegroepen vergelijken de bedrijven de data met collega's en zijn leden met naam en toenaam aan de data gekoppeld.

Op het moment dat de organisatie de gegevens van alle leden gaat analyseren, is alles geanonimiseerd. Daarnaast is alles wat ze naar buiten brengen, ook geanonimiseerd. 'Dat is een wisselwerking. Dat gaat op vertrouwen, maar wij hebben daar wel over nagedacht. We hebben een AVG en een datalekprotocol', benadrukt Koeleman.

Groter gebied

De naamsverandering van VKA naar VK-Oost komt door het gebied dat is vergroot. De vereniging richt zich niet alleen op melkveehouders en loonwerkers in de Achterhoek en Liemers, maar op alle grond gebruikende agrariërs in Oost-Nederland.

Of ze hierdoor ook meer leden aan zich weten te binden, is nog de vraag, zegt Koeleman. 'De visie om groter te worden is er duidelijk, maar dat betekent nog niet dat er garantie is op succes. De mensen die thuis zitten te wachten, heb je niet nodig. De leden die je nodig hebt, zijn de mensen die een verschil willen maken. Die moet je ergens vandaan plukken of losweken', legt de voorzitter uit.

Koeleman benadrukt dat de organisatie niet dagelijks belangenbehartiger is. Ze geeft gevraagd en ongevraagd advies met de duiding onderbouwd met data en cijfers.

'Als wij iets vinden, sturen we wel eens een bericht de wereld in of we sturen een bericht over de afschaffing van derogatie naar alle Kamerleden. We zijn niet de hele dag aan het lobbyen of belangen aan het behartigen. We zijn een lerend netwerk dat er voor de boeren is. Dat blijft onze kern, maar de lijntjes zijn niet ver. Als we denken dat we ergens het verschil kunnen maken, dan weten we waar we aan de bel moeten trekken.'