Raad van State: provincies mogen afzien van handhaving PAS-melders

Dat stelt de Raad van State in drie uitspraken waarbij actiegroep Mobilisation for the Environment de provinciebesturen van Overijssel en Utrecht had verzocht handhavend op te treden tegen een biocentrale in Balkbrug, een melkveehouderij in Kampen en een vleesverwerker in IJsselstein.

In principe is het aan de overheid om op te treden tegen activiteiten die PAS-melders zonder natuurvergunning uitvoeren. Maar volgens de Raad van State kunnen er bijzondere omstandigheden zijn waardoor de overheid niet hoeft te handhaven. Dat geeft de provincies volgens de raad de mogelijkheid om tot medio 2025 niet te handhaven, als dat voor een PAS-melder onevenredig uitpakt.

De Raad van State wijst op de rechtszekerheid die PAS-melders aan het PAS mochten ontlenen, de uitlatingen van de overheid na de stikstofuitspraak van mei 2019 dat PAS-melders zouden worden gelegaliseerd en het legalisatieprogramma dat ervan uitgaat dat medio 2025 alle PAS-melders een natuurvergunning kunnen aanvragen.

Belangenafweging

Kanttekening is dat provincies wel per geval een goede motivatie moeten geven waarom handhaving voor medio 2025 niet gerechtvaardigd is en wat de gevolgen voor de natuur zijn, als er niet wordt gehandhaafd. Bij die belangenafweging kunnen provincies ook natuurmaatregelen treffen, zoals bijvoorbeeld het Overijsselse bemestingsverbod op provinciale pachtgrond. Als zij daarvoor kiezen, moeten die maatregelen ook doorlopen tot medio 2025.

De besluiten waar de Raad van State nu uitspraak over deed, waren alle drie onvoldoende gemotiveerd. De provincies moeten nu nieuwe uitspraken doen in deze zaken, waarbij ze zich moeten houden aan de uitspraken van woensdag. Voor andere handhavingszaken tegen PAS-melders zijn deze uitspraken ook relevant, omdat de Afdeling bestuursrechtspraak heeft uiteengezet dat er ruimte is om tijdelijk af te zien van handhaving en onder welke omstandigheden.