Beemsterboer: 'We bereiden ons voor op verschillende scenario's'

Beemsterboer is geboren en getogen in Tuitjenhorn, een dorp in de gemeente het Noord-Hollandse Schagen. Daar woont hij samen met zijn vrouw en drie kinderen. Beemsterboer werd op zijn veertiende lid van het CDA en was in 2010 op zijn 26ste de jongste gemeentelijke CDA-lijsttrekker van Nederland. Hij was raadslid, wethouder (net zoals zijn vader Jos) en vicevoorzitter van de CDA-afdeling in Noord-Holland. In 2023 maakte hij de overstap naar BBB, omdat die partij volgens hem ‘dichter bij hem staat.’ Sinds juli 2023 is hij gedeputeerde in Noord-Holland.

Ik merk een bepaalde terughoudendheid bij agrariërs, maar de wil is er wel

Jelle Beemsterboer, BBB-gedeputeerde provincie Noord-Holland

Hoe zijn de afgelopen zes maanden u bevallen?

'Goed. Ik heb het idee dat ik steeds meer mijn draai begin te vinden. Dat vraagt altijd wel even tijd, ook om nieuwe mensen te leren kennen en om mij in te werken in nieuwe dossiers. Zeker na het nieuwe jaar merk ik wel dat het lukt om dingen te veranderen. Dat gaat altijd langzaam bij de overheid, maar het is wel leuk om te zien dat dit nu begint. Omdat ik wat meer in de dossiers ingewerkt raak, kan ik ook met wat meer vertrouwen spreken.'

Had u gehoopt sneller dingen te kunnen veranderen?

'Dat alles lang duurt bij de overheid is soms echt een beetje frustrerend. Maar daar had ik mij van tevoren al wel op ingesteld. Het is dus niet echt zo dat ik daar tegenaan loop, want dat is gewoon zoals het is. Ik ben vooral bezig met woningbouw, landbouw en stikstof. Die problemen vragen allemaal urgentie. Ik kan mij voorstellen dat boeren die geen vergunningen hebben, PAS-melders bijvoorbeeld, geen dag extra kunnen wachten. Dit omdat de onzekerheid waarin zij leven echt heel frustrerend is. Dat maakt mij heel ongeduldig. Tegelijkertijd weet ik dat iets veranderen bij de overheid veel tijd vraagt. Maar als het dan lukt, kan het ook veel impact hebben.'

Wat ziet u als de belangrijkste uitdaging op het gebied van landbouw en stikstof?

'De grootste uitdaging zit nu vooral in stikstof. Zoals ik kijk naar het stikstofvraagstuk, is sinds 2019 voor PAS-melders en interimmers de rechtszekerheid onder hun bedrijf weggetrokken doordat de wet waarop zij mochten rekenen onderuit is gegaan. Daarnaast worden zij soms ook een beetje aangekeken alsof ze daar zelf voor verantwoordelijk zijn. Dat vind ik niet eerlijk. Dus daar ligt wel de grootste uitdaging: om daar de rechtszekerheid weer te herstellen.

'Dat is in de basis een verantwoordelijkheid van het Rijk, want de wet was van de rijksoverheid. Ik had verwacht dat daar al eerder verantwoordelijkheid voor zou zijn genomen, want het duurt al best lang. We hebben als provincie daarom in ons coalitieakkoord gezegd dat wij ook willen zoeken naar oplossingen voor het legaliseren van PAS-melders en interimmers via een stikstofbank. Die verwachten we ergens de komende maanden op te richten.'

Willen agrariërs meewerken aan projecten in de provincie?

'Er is heel veel onzekerheid in de agrarische sector. Door de problemen rond stikstof heeft de agrarische sector minder vertrouwen gekregen in de overheid. Wat bij de landelijke overheid gebeurt op het vlak van stikstof, heeft ook gevolgen voor het vertrouwen van de sector in de provincie. Dus ik merk een bepaalde terughoudendheid bij agrariërs. Tegelijkertijd zitten in de sector ook veel innovatiekrachten. De wil om vooruit te denken en te ondernemen is er. Die initiatieven komen zelf bij de agrariër vandaan en daar is niet één gesprek met de overheid voor nodig geweest.'

Hoe gaat het met het PPLG in de provincie Noord-Holland?

'Wij hebben de startversie van ons PPLG ingeleverd, zoals alle provincies. Vervolgens zijn we in afwachting van de middelen, de 24,3 miljard euro die demissionair minister Christianne van der Wal van Natuur en Stikstof beschikbaar wil stellen voor de stikstofaanpak. Er hangt veel van dat geld af. Wij hebben 1,5 miljard euro aangevraagd om alle maatregelen te kunnen nemen die het Rijk van ons verwacht. Daarvan heeft het Rijk al gezegd dat dit niet lukt lukken, want zoveel geld is er niet. Het ging misschien wat meer naar 800 miljoen euro. Inmiddels krijgen we signalen dat het misschien niets wordt.

'Het verschil tussen de bedragen is voor de provincie ontzettend groot, dat is financieel niet te overzien. Als je plannen hebt gemaakt met bepaalde bedragen in je hoofd, dan moet je nu dus wel behoorlijk aanpassen. Dat is de puzzel waar we nu in ons PPLG voor staan. Omdat er vanuit het Rijk onzekerheid is over ons budget werken we in drie scenario's. Een scenario zonder geld, een scenario met 800 miljoen euro, en een scenario met 1,5 miljard euro. We kunnen eigenlijk pas na de zomer wat meer duidelijkheid verwachten. In de tussentijd bereiden we ons wel voor en houden we met agrarisch ondernemers en alle andere belanghebbenden de energie erin voor zover als dat kan.'

Voelt u voldoende steun vanuit het Rijk?

'Wat ik lastig vind, is dat de rijksoverheid soms te weinig vertrouwen in de provincies uitstraalt. Ook werken ze weinig vanuit vertrouwen. Het gaat niet alleen om uitstraling, ook om regelingen en innovatieprojecten. Bijvoorbeeld stikstofkrakers waar je 70 procent van de stikstof uit mest kunt halen, maar ook 70 procent van methaan uit mest. Dat zijn in dit geval zowel voor klimaat als voor de stikstofuitstoot forse getallen die we moeten valideren. Vanuit het Rijk wordt er dan toch gezegd: ‘We weten niet zeker of we die experimenten willen doen. Als het geen succes is, hebben we het geld voor niets uitgegeven.

'De aard van innoveren is dat het ook weleens misgaat. De provincie moet soms ook de ruimte krijgen om maatregelen te nemen waarvan we niet 100 procent zeker weten dat het een succes wordt, maar waarmee je – als het een succes wordt – wel een enorme bijdrage kunt leveren. Dus nee, eerlijk gezegd, de ervaring van het afgelopen halfjaar met het Rijk is niet dat ze altijd innoveren verdedigen. Ik vind dat we dat vertrouwen wel verdienen.'