Arbeidsmigrant ter discussie: 'Alsof je een hele sector wegveegt'

De Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 adviseert het kabinet in haar recente rapport keuzes te maken over migratie. Daarin moeten de kwaliteit van de economie en sociale samenhang voorop worden gesteld.

De ministers Karien van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) onderschrijven dit rapport. De teneur is dat Nederland moet inzetten op goedbetaalde kennismigranten en niet op bedrijven die vooral 'handjes' nodig hebben. Oftewel: meer bedrijven als chipmachinefabrikant ASML en minder glastuinbouwbedrijven, slachterijen en distributiecentra. Die zouden weinig aan de economie toevoegen.

Tel daarbij op de discussie over de huisvesting van arbeidsmigranten, misstanden bij uitzendbureaus en de wens van PVV en NSC om het aantal arbeidsmigranten te limiteren. Dan is duidelijk dat de arbeidsintensieve sectoren onder een vergrootglas liggen.

Eric Douma, portefeuillehouder Ondernemerschap & Onderwijs bij LTO, vindt het geschetste beeld veel te kort door de bocht. 'Het is bizar. Alsof je een hele sector wegveegt.'

De land- en tuinbouw wordt niet op waarde geschat, vindt Douma. 'Het komt erop neer dat voedsel er niet toe doet, ondanks dat het een eerste levensbehoefte is. De land- en tuinbouw en voedselverwerkende bedrijven zijn er niet voor niets in Nederland. Die leveren een bijdrage aan de maatschappij.'

De LTO-portefeuillehouder hekelt de beeldvorming waarbij het werk wordt bestempeld als ongeschoold en onderbetaald. 'Dat is flauwekul. Als internationale medewerkers hier komen werken, gelden de Nederlandse afspraken over loon en cao. Ze krijgen een slaap- en werkplek die voldoet aan het Agrarisch Keurmerk Flexwonen.' Daarmee heeft de sector volgens hem zijn verantwoordelijkheid genomen.

Competenties

'Dit zijn vakmensen', vervolgt Douma. 'Er horen competenties bij het werk dat ze doen. In elke sector zijn praktisch en theoretisch geschoolde mensen nodig, ook bij ons en ook bij ASML.' Daarnaast wijst hij erop dat inwoners van de Europese Unie vrij zijn in andere lidstaten aan de slag te gaan. 'Ze willen dit werk graag doen.'

Voorzitter Adri Bom-Lemstra van Glastuinbouw Nederland vindt ook dat het rapport een eenzijdig beeld geeft van arbeidsmigratie. 'Daardoor lijkt het alsof de glastuinbouw alleen maar geld kost en niets bijdraagt aan de economie of een welvarende samenleving. Dat klopt natuurlijk niet. Dan ga je voorbij aan het feit dat de sector bijdraagt aan de doelen uit het Nationaal Preventieakkoord, waarin afspraken staan voor een gezonder leven in 2040.'

De glastuinbouw verhandelt jaarlijks voor zo'n 10,8 miljard euro aan producten op de Europese thuismarkt, benadrukt Bom-Lemstra. 'Dat brengt geld in het laatje van de BV Nederland. Het glastuinbouwcomplex draagt voor maar liefst 7,9 miljard euro bij aan de Nederlandse economie.'

De Centrale Organisatie voor de Vleessector noemt de agrarische sector cruciaal voor de voedselzekerheid in Nederland en Europa. 'Arbeidsmigranten zijn daarin onmisbaar. De Nederlandse voedingsindustrie komt zonder arbeidsmigranten stil te staan', schrijft ze in een statement.

Robotisering

In het rapport van de staatscommissie wordt robotisering genoemd als mogelijke vervanger van medewerkers in de agrosector. Bom-Lemstra onderschrijft dit. 'We zetten al geruime tijd volop in op automatisering en robotisering.'

Volgens de Glastuinbouw Nederland-voorzitter gebeurt al veel op de bedrijven. 'Denk aan het automatiseren van kwaliteitscontrole, interne logistiek of sorteren en verpakken van producten. Er zijn steeds meer pilots en testlocaties voor nieuwe technologie. Veel meer monotone werkzaamheden kunnen we daardoor de komende jaren door machines en robots laten doen.'

De inzet op robots zal ook voor nieuwe banen zorgen, meent Bom-Lemstra. 'Voor de bediening van die apparatuur is hoogwaardig gekwalificeerd personeel nodig. We denken dat de ontwikkeling van oogstrobots ook een flinke boost gaat geven aan het verkleinen van de arbeidsbehoefte. Natuurlijk vraagt die ontwikkeling veel tijd en geld. Om het te versnellen, is een financiële impuls van de overheid nodig.'

Doorbraak

Douma verwacht ook veel van robotisering, al moet de sector daar volgens hem nog stappen voor zetten. 'Ik denk dat we aan de vooravond staan van een doorbraak op dit gebied. Dat heeft tijd nodig. Maar kijk bijvoorbeeld naar de melkrobot; die is in tien jaar tijd gemeengoed geworden', aldus de LTO-portefeuillehouder.

'Het is een leercurve. Als we die willen versnellen, hebben we stimulering van de overheid nodig. Net als kennis, bijvoorbeeld van de technische universiteiten. Het is een hartstikke mooie kans om dit te ontwikkelen', besluit Douma. 'Al zullen er ook dan vakmensen nodig zijn.'