WFO-voorzitter: 'Dieselbelasting is enkel een aanleiding, er zit veel meer frustratie'

Duitsland, Frankrijk, België, Italië, Litouwen, Roemenië en Polen. De lijst wordt steeds langer van landen waar boeren wegen blokkeren om het statement te maken dat het zo niet langer kan.

Veel Franse boeren zijn het zat dat zij opdraaien voor de groene koers van het Europese landbouwbeleid

Arnold Puech d'Alissac, voorzitter World Farmers Organisation

Het gaat intussen niet alleen meer over aangescherpt milieubeleid, zoals in Nederland de afgelopen jaren. Inmiddels richten de protesten zich ook op lastenverzwaring, regeldruk en oneerlijke concurrentie door importen. De acties komen vooral ook voort uit een gevoel van onderwaardering van de boer en tuinder als hoeder van de voedselvoorziening.

De Franse voorzitter Arnold Puech d'Alissac van de World Farmers Organisation (WFO), de wereldbond voor boeren en tuinders, is niet verrast over de felheid waarmee zijn collega-agrariërs in zijn vaderland en andere EU-lidstaten de afgelopen weken op de barricaden klommen. 'De doos van Pandora is geopend', stelt de akkerbouwer en pluimveehouder uit Normandië vast.

Staan de Franse boerenacties van de afgelopen twee weken op zichzelf?

'Nee, zeker niet. Ik zie het als aanhaken op de protesten waar de Duitsers in januari mee zijn begonnen. In beide landen speelt toevallig dezelfde discussie over het afbouwen van de subsidie op landbouwdiesel. In beide landen ontstaat daarover dezelfde onvrede. Die kwestie ligt ook bij ons in Frankrijk gevoelig, maar is overigens niet meer dan een aanleiding. Er zit veel meer opgekropte frustratie.'

Waarover dan?

'Heeft u even? Het is om te beginnen bijvoorbeeld de tijd van het jaar dat de afzetcoöperaties over de prijzen onderhandelen met de verwerkende industrie en grote supermarktketens. Die onderhandelingen leggen altijd al extra druk op de boeren en tuinders in Frankrijk. Zeker nu, omdat ze hun kosten zien oplopen, maar dat niet terugzien in de opbrengstprijzen.'

Maar dat speelt dan toch ieder jaar opnieuw?

'Jazeker, deze keer is er echter meer aan de hand. Naast de eerdergenoemde onvrede over de aanpassingen van de dieselaccijns hebben we te maken met ziekten in de rundveehouderij. Er is vier maanden geleden hulp beloofd door de overheid maar die blijft vooralsnog uit.

'Tel daarbij op de lagere zuivelprijzen waar veel Franse melkveehouders mee te maken hebben. De zuivelverwerkers verdienen goed, terwijl de melkveehouder veelal het nakijken heeft. Dat steekt uiteraard.

'Dan is er nog de wijnbouw waar het erg slecht mee gaat. De export van wijn naar Rusland blijft uit. De overschotten nemen toe waardoor de prijzen dalen. Verder heeft Frankrijk als belangrijke Europese graanproducent last van importen uit Oekraïne. Ook de importen van pluimveevlees en suiker uit dat land verstoren hier de markt.'

Dat klinkt allemaal als zaken die tijdelijk zijn en waar Franse boeren al wel vaker mee te maken hebben gehad. Zit de onvrede niet dieper?

'Dat klopt. Er heerst al langer onvrede over het beleid van de regering van president Emmanuel Macron. Franse boeren vertrouwen hem niet. Hij is ex-bankier en oud-medewerker van de vroegere, socialistische president François Hollande. Beide zaken spreken als het om boeren gaat niet in zijn voordeel.

'In naam voert Macron een rechts liberaal beleid, maar zijn maatregelen zijn lang niet altijd ondernemersvriendelijk te noemen. Daarnaast zijn veel Franse boeren het zat dat zij opdraaien voor de groene koers die het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid is ingeslagen zonder dat er extra inkomsten tegenover staan.'

Wat opvalt is dat veel boeren wel vertrouwen lijken te hebben in de huidige minister van landbouw Marc Fesneau. Hoe komt dat?

'Fesneau wil dat de Europese Commissie de regels voor braakland aanpast om de boeren in zijn eigen land te helpen. De 4 procentregeling uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, waarbij je een deel van je land een ecologische functie geeft, wordt hier als onrechtvaardig ervaren. Daarom hoor ik boeren nu zeggen dat Fesneau ook de baas moet worden over het ecologische beleid, in plaats van de huidige minister Christophe Béchu.'

Wat kunnen in uw ogen de politieke gevolgen zijn van de huidige onrust onder Franse boeren?

'Dat boeren uit onvrede alleen maar radicaler gaan stemmen, overigens een in mijn ogen onverstandige beslissing. De partijen op de politieke flanken weten eigenlijk niet waar zij heen willen met de landbouw. Of ze beloven veel, maar kunnen dat niet waarmaken. Dan kun je beter afstand houden.'

De regering Macron kwam de laatste tijd wel met programma's om het inkomen van de boer en de toekomst van de bedrijven stabieler te maken. Helpen die dan niet?

'De oplossingen waarmee de Franse overheid nu komt, brengen alleen maar meer papierwerk met zich mee of meer 'groene' kosten. Mijn advies aan hen is: houd het simpel, zodat je als agrariër ook voor ecologische verbeteringen op je bedrijf niet te veel tijd en geld kwijt bent om aan de regels te voldoen.

'Het aantal regels wordt tot nog toe immers alleen maar meer en niet minder. Op een gegeven moment zijn de boeren dat zat. Dat zie je nu dus gebeuren.'