Vorst draait veel aardappelen de nek om

Vrijdag trad na een paar dagen vorst op de meeste plekken in Nederland de dooi in. De vorst blijft nog wel een tijdje in de grond zitten. 'Ik ben niet het veld in geweest, maar voor de nog te rooien aardappelen in Flevoland, Noord-Holland, de Kop van Noord-Holland en in Friesland is het klaar', verzekert Delphy-adviseur Paul Hooijman.

'De grond was zo nat dat de toplaag snel invroor. Sommige akkerbouwers konden zelfs na een halve dag vorst al niet meer ploegen.' Hooijman verwacht dat veruit de meeste aardappelen die nu nog in de grond zitten, verrot zijn of gaan verrotten.

'Maar kijk voordat je gaat woelen of spitzaaien eerst even in de rug. Als je denkt dat er wat te redden valt, overleg dan even met je afnemer. Van fritesaardappelen verwacht ik niet veel meer. Die hebben het zo koud gehad dat van een goede bakkwaliteit waarschijnlijk weinig meer over is', legt de Delphy-adviseur uit.

300 hectare in Flevoland

Ook Jeroen Nijenhuis, accountmanager Midden bij Agrifirm, had vrijdag nog niet in de grond gegraven. Hij schat dat in de Noordoostpolder kort voor de vorstperiode nog ongeveer 100 hectare aardappelen in de grond zat en in Oostelijk en Zuidelijk Flevoland bij elkaar zo'n 200 hectare.

'De meeste van deze knollen zijn verrot, denk ik. Hooguit dat op een zwaar perceel onder in de rug nog een paar goede aardappelen zijn te vinden.' Volgens Nijenhuis zijn de verschillen tussen akkerbouwers groot. 'De een heeft nog 15 van de 20 hectare in de grond zitten, de ander slechts 1 van in totaal 80 hectare. De financiële schadepost loopt per bedrijf dan ook ver uiteen.'

Wat betreft zetmeelaardappelen zat begin deze week minder dan 5 procent nog in de grond, schat Delphy-adviseur Harm de Boer. 'De vorst zit tot 10 centimeter diep in de rug. De bovenste aardappelen zijn bevroren, maar er zitten ook nog goede knollen tussen. Om die te laten zitten, vind ik geen optie.'

De Boer adviseert zetmeelaardappeltelers om nu de percelen goed te laten opdrogen. 'Desnoods rooi je ze in maart. Als de fabriek nog draait, komt Avebe ze gewoon ophalen. Er zit vast nog wel 10 ton aan knollen in de grond die goed zijn.'

Lostrekken

Toch zullen er akkerbouwers zijn die ervoor kiezen niet meer te rooien. Maar wat moet je dan doen? 'De boel goed lostrekken met een vastetandcultivator', adviseert Nijenhuis. 'Dat is de beste manier om aardappelen weg te werken. Zorg dat een mogelijk volgende vorstperiode kan ingrijpen op de knollen. Dan kunnen ze goed wegrotten.'

Alleen door de vorst raak je alle knollen in ieder geval niet kwijt, weet De Boer. 'Als dat wel lukt, kun je ook een Elfstedentocht rijden', grapt hij. 'De vorst moet dan echt bouwvoordikte de grond in trekken. De laatste keer dat dat gebeurde, is lang geleden.'

Aardappelen goed weg laten rotten is van belang om opslag in het volggewas te voorkomen. Hooijman: 'Technisch gezien is aardappelopslag goed te bestrijden. Zeker als je dadelijk tarwe of mais gaat zaaien. Ook met suikerbieten lukt opslagbestrijding wel, vooral nu met de opkomst van spotsprayers, die planten pleksgewijs kunnen spuiten.'

Volgens de Delphy-adviseur is bestrijding van aardappelopslag komend voorjaar extra relevant vanwege de hoge druk van phytophthora afgelopen jaar. Hoe minder opslag, hoe minder nieuwe phytophthorahaarden kunnen ontstaan. 'Let komend voorjaar daarom extra goed op aardappelopslag', adviseert hij.

Bloembollen

Waar de vorst in de aardappelteelt tot rotte knollen leidt, kwam de vorst voor de bollenteelt op een goed moment. In die sector maken telers zich grote zorgen over de hevige regenval van afgelopen tijd, waardoor mogelijk bollen in de grond wegrotten. 'Vanaf half oktober tot en met eind december is hier 500 millimeter water gevallen', zegt Maarten Oijevaar. Hij is bollenteler in Creil en voorzitter van het kringbestuur van de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur (KAVB) voor Flevoland.