‘Een goed product zonder milieubelasting, daarin ligt de toekomst’

Vlak na de Tweede Wereldoorlog besloot toenmalig eigenaar Arie de Hoog van De Hoog Orchids in het Zuid-Hollandse Delfgauw over te stappen van kolen naar olie. 'Hij was een pionier in hart en nieren. Ik weet nog goed dat zelfs de directeur van Shell bij ons op het bedrijf kwam kijken naar de mogelijkheden', haalt Nico de Hoog herinneringen op. Hij is de derde generatie binnen familie De Hoog en de zoon van Arie de Hoog.

Inmiddels is van een oliegestookte ketel geen sprake meer. 'We zetten nu aardgas om naar warmte via de warmtekrachtkoppeling (wkk). In de nabije toekomst hoop ik dat we dit gas kunnen vervangen door waterstof. Daar zien we veel potentie in', vertelt Arjan de Hoog. Twintig jaar geleden heeft hij het bedrijf samen met zijn broer Marco overgenomen van vader Nico. Dat betekent dat nu de vierde generatie aan het roer staat van de kwekerij.

De overgrootvader van Marco en Arjan de Hoog, Nicolaas de Hoog, heeft het bedrijf opgezet. Hij startte in 1900 in buurtschap Oude Leede, nabij Pijnacker-Nootdorp, met de teelt van verschillende vruchtgroenten. In 1928 maakte hij de overstap naar de sierteelt. 'Hij teelde rozen', vertelt Nico de Hoog. 'Alleen in de oorlog hadden we verschillende soorten bloemen, gemengd met wat vruchtgroenten. Maar dat was meer noodzaak dan nut.'

Nico de Hoog nam de kwekerij eind jaren zeventig over en verhuisde het bedrijf begin jaren tachtig naar de huidige hoofdlocatie in Delfgauw. Tot twintig jaar terug stond de teelt vooral in het teken van Apollon, de bekendste nobile-soort. 'Vlak voordat de jongens het bedrijf van mij overnamen, startte ik met de teelt van Dendrobium nobile. In een hoekje ben ik samen met Arjan gestart met proeven om deze orchidee jaarrond te kunnen telen', beschrijft Nico de Hoog.

De overstap naar nobile was voor Arjan en Marco de Hoog de echte trigger om het bedrijf over te nemen. 'We zagen er toekomst in. De uitdaging om iets nieuws te realiseren, sprak ons beiden aan', aldus Marco de Hoog. Zijn broer vult aan: 'We hebben in het verleden ook wel naar de teelt van Phalaenopsis gekeken. Toch trok het ons meer om iets anders te doen dan anderen.'

De proeven om jaarrond nobile te telen, vonden plaats in Delfgauw. Op de tweede locatie in Pijnacker bleef de familie de Apollon telen. 'Ons doel was om de kleuren van Nobile op dezelfde manier in bloei te laten trekken als die van Apollon. Dat proces ging met vallen en opstaan', illustreert Arjan de Hoog. 'De bloemen knopten niet goed en het blad viel af.'

Kortedagteelt

Besloten werd om te experimenteren met een oude koelkast en wat ledlampen. 'Dat ging een stuk beter', vervolgt Arjan de Hoog terwijl we richting de koelcel lopen. 'Van die oude koelkast zijn we naar een zeecontainer gegaan. Toen dat een succes bleek, hebben we op deze locatie een koelcel met drie lagen gebouwd.' De koelcel is volledig voorzien van ledverlichting. 'Het is een uniek exemplaar in de sector.'

Door middel van verduistering en koeling lukt het familie De Hoog nu om jaarrond Nobile te telen. 'We waren de eersten ter wereld die kortedagteelt gingen toepassen in de orchideeënteelt', vertelt een trotse Nico de Hoog.

Vandaag zijn de experimenten op de kwekerij vooral gericht op het creëren van resistente rassen. 'Het gewasbeschermingsmiddelenpakket wordt steeds verder ingeperkt. Dat is een uitdaging', geeft Arjan de Hoog aan. 'Een paar jaar geleden hadden we last van trips. We hebben die plaag in de hand kunnen houden met correctiemiddelen. Als die middelen er niet waren geweest, hadden we een flinke schadepost gehad.'

Marco de Hoog vindt dat de overheid hier meer rekening mee moet houden bij het maken van beleid. 'Als er morgen een middel afvalt, hebben we minstens tien jaar nodig om een oplossing te vinden. Dat is de tijd die nodig is voor het creëren van een resistent ras. Ik snap dat de overheid geen opgebruiktermijn van tien jaar kan opleggen, maar we moeten wel de tijd krijgen om een andere strategie te ontwikkelen.'

Energietransitie

Ook in de energietransitie wil de overheid te snel, stelt Arjan de Hoog als we in de kas aankomen. 'We willen als sector wel, maar er zijn nog te weinig alternatieven.' In de afgelopen jaren heeft De Hoog Orchids geïnvesteerd in 4.500 zonnepanelen, warmte-koudebronnen en ledverlichting in de koelcel. Ook in de kas wordt geëxperimenteerd met ledlampen. 'Dat is op dit moment voor ons echter niet dé oplossing', vertelt Arjan de Hoog.

Hij doelt op het feit dat wat aan stroom wordt bespaard, bij warme teelten aan warmte weer erin gepompt moet worden. 'Dat betekent dat we de warmtekrachtkoppeling meer moeten laten draaien. Een full led-kas wordt voor ons pas interessant als we het gas in de wkk kunnen vervangen door een alternatieve bron als waterstof of aardwarmte. En dat duurt waarschijnlijk nog jaren.'

De vader van de twee broers is ook niet te spreken over de Wet fiscale maatregelen glastuinbouw. 'Je kunt dit soort wetgeving pas doordrukken als er alternatieven voorhanden zijn. Tuinders hebben nu geen andere keuze dan de verhoogde belastingen te betalen.'

Marco de Hoog vreest dat dit soort maatregelen voor veel bedrijven niet uit kan. 'De maatregelen gaan ervoor zorgen dat de sector twintig jaar terug in de tijd gaat. Dat betekent dat we straks alleen nog tomaten in de zomer telen. Er is geen ruimte meer voor de belichte teelt.'

Tegelijkertijd snappen de broers wel dat maatregelen nodig zijn. 'Als we over twintig of dertig jaar terugkijken, zijn we het er waarschijnlijk allemaal over eens dat het een goede keuze is geweest. Ter illustratie: vroeger stonden sigaretten en sigaren standaard op tafel. Dat kunnen we ons nu niet meer voorstellen. We lachen erom. Straks kijken we waarschijnlijk ook lachend terug op het feit dat we nu gas gebruiken voor elektra en verwarmen.'

De broers streven ernaar om de traditie van pionieren door te zetten. 'Nieuwe dingen uitproberen. Dat is niet alleen een hobby van mijn opa en vader, maar ook van mij', licht Arjan de Hoog toe. Dat doet vader Nico de Hoog lachen. 'Onze toekomst zit niet in schaalvergroting, maar in verdere verduurzaming. Ons doel is om een goed product te creëren zonder het milieu te belasten', vervolgt Arjan de Hoog.

Maar verduurzaming is breder dan het creëren van ziekteresistente rassen, vindt Marco de Hoog. 'Je moet bij verduurzaming ook denken aan arbeid. We vinden het belangrijk dat mensen het naar hun zin hebben binnen ons bedrijf', vertelt hij terwijl we langs een aantal werknemers komen die stokjes plaatsen. 'We zijn afhankelijk van die handjes. Robotisering is voor ons nog geen optie. Daarvoor is het werk te precies.'

Kruisingen

Marco en Arjan de Hoog denken wel na over kruisingen waarvoor minder arbeid nodig is. 'Je kunt dan denken aan Nobilissoorten met een stevigere stam. Dan is het plaatsen van één stokje in plaats van twee wellicht al voldoende', legt Marco de Hoog uit.
Al dat pionieren over de jaren heen is niet ongezien gebleven. Eind december 2022 won De Hoog Orchids in de categorie bloeiende kamerplanten de Gouden Tulp van Royal FloraHolland. 'Het is fijn dat vooruitlopen en het nemen van risico's beloond wordt. Dat stimuleert ons ook om ermee door te gaan', zegt Arjan de Hoog.

Nico de Hoog is blij dat te horen. Want, ondanks dat hij officieel niet meer in het bedrijf zit, komt hij nog graag langs. 'Ik vind het prachtig om te zien wat de jongens allemaal doen.' Ook de moeder van de twee broers is actief binnen het bedrijf, op de administratieafdeling. 'We zijn een echt familiebedrijf. Ook de vijfde generatie, onze zoons, helpen in de vakanties mee. Gewoon voor het plezier. Het stemt mij positief voor de toekomst', besluit Arjan de Hoog.