Ekoto: 'experimenteertuinderij' met oog voor de omgeving

De pompoenen staan metershoog in kleine en grote kisten opgestapeld in de loods van tuin- en akkerbouwbedrijf Ekoto, aan de rand van Etten-Leur. De oogst gaat naar afnemers in de buurt of naar de veiling. Daarnaast komen klanten wekelijks naar het bedrijf of een van de afhaalpunten voor een afwisselend groentepakket. 'Mensen die een groentepakket bestellen, geven zelf aan hoeveel ze kunnen betalen', zegt Van Dorst. 'Door samenwerking met een ondernemer krijgen ruim dertig mensen die in armoede leven onze groenten zelfs helemaal gratis.'

Het laatste jaar stopt de jonge ondernemer veel energie in de teelt van haver, peulvruchten en bonen. Wat veelal begint als een experiment en succesvol blijkt, moet de komende jaren een afzetmarkt krijgen. 'Het idee is dat we inheemse rassen inzetten voor producten die mensen direct kunnen consumeren. Het is allemaal gericht op een gezond en plantaardig dieet', zegt hij.

Experimenteren

Van Dorst is geboren en getogen op het gangbare vollegrondsgroentebedrijf en latere boomkwekerij van zijn ouders. In 2011 zijn zij allebei buitenshuis gaan werken. 'Mijn ouders hebben me ontraden om hier opnieuw te beginnen, maar ik ben ermee opgegroeid en heb ook altijd op agrarische bedrijven in de buurt gewerkt', benadrukt hij. 'Het is me met de paplepel ingegoten.'

Op de HAS in 's-Hertogenbosch kiest hij vervolgens de richting International Food & Agribusiness. In zijn laatste studiejaar, in coronatijd, start hij het bedrijf Ekoto. 'Mijn eerste idee was om via een webwinkel duurzaam geproduceerde producten te verkopen, zoals bonen, thee en keukenattributen. Dat heb ik vervolgens uitgebreid met de teelt.'

Van Dorst doet ook onderzoek naar kikkererwtenteelt voor het Belgische bureau Inagro en werkt hij samen met onderzoekers van Wageningen University & Research. 'Als ik er zo over nadenk, zijn we vooral een experimenteertuinderij. We willen met name inheemse bonenrassen terug op het menu krijgen.'

De agrarisch ondernemer heeft een strokenteelt uitgedokterd, wat tuin- en akkerbouwers op meer plaatsen in het land beproeven. Het idee is om in banen verschillende gewassen naast elkaar te telen, zodat een robuust productiesysteem ontstaat, waarbij chemische gewasbescherming overbodig is. 'In de ene teelt komen onherroepelijk luizen en in de volgende rij zitten natuurlijke vijanden, zoals lieveheersbeestjes. Ik probeer uit te vogelen welke teelten goed bij elkaar passen op zo'n manier dat ik voldoende opbrengsten heb.'

Realist

Hij hanteert ook het rijpadensysteem wat door biologische tuinders in West-Brabant is ontwikkeld. Door alleen op vaste paden met dunne banden het land op te gaan, blijft de bodem gezond en kunnen de meeste werkzaamheden machinaal worden gedaan. 'Ik wilde in mijn eentje het werk efficiënt kunnen doen', zegt Van Dorst. Hij heeft inmiddels een medewerker en een compagnon voor de groentepakketten.

'Of ik een idealist ben? Zelf noem ik het eerder realist. Het is veel logischer om in eigen land bonen te telen die we direct kunnen eten, dan soja naar Nederland halen terwijl we het moeilijk kunnen inpassen in ons groeiseizoen. Vanuit dat perspectief is het ook goed om vooruit te kijken naar gewassen die met de huidige klimaatverandering goed tegen droogte kunnen. Zo hebben kikkererwten eigenlijk maar twee keer water nodig: als je ze zaait en als je ze kookt.'

Van Dorst oogst lof en kritiek. Zo is hij dit jaar in de Food Top 100 gekomen, de lijst van 'verduurzamers, vernieuwers en aanjagers die ons voedselsysteem verbeteren'. Begin deze maand is hij beloond met de Frans van Leijden Award, vernoemd naar de mede-initiatiefnemer van de Limburgse vestiging van HAS green academy. Hij voelt zich wat onwennig onder al deze aandacht. 'Ik zie het vooral als een blijk van erkenning voor een paar jaar keihard knokken, terwijl niemand ziet wat je eigenlijk aan het doen bent.'

Zijn werkwijze roept ook scepsis op. 'Sommige mensen zeggen dat wat ik doe niet duurzaam genoeg is, en dat ik beter een voedselbos kan beginnen. Anderen vinden juist dat je op zo'n kleine schaal onvoldoende voedsel produceert', zegt hij. 'Ik wil laten zien dat je via de korte keten toch een inkomen kunt verdienen. Daarnaast hoop ik dat akkerbouwers om mij heen de komende jaren dezelfde biologische teelten willen oppakken, zodat we ook grotere afnemers kunnen bereiken.'