'Aanzienlijke variatie in duurzaamheidsprestaties boeren'

Dat blijkt uit een studie van Wageningen Economic Research (WEcR) in opdracht van het ministerie van LNV. Voor de melkveehouderij zijn er grote verschillen in de huidige duurzaamheidsprestaties, is een van de conclusies. Deze verschillen zijn volgens WEcR slechts voor een deel te verklaren door de grondsoort.

Dat houdt in dat via verbetering van de bedrijfsvoering een grote potentiële winst valt te behalen. Hoe groot die winst op de doelen binnen het NPLG precies is, hangt af van hoe de best presterende bedrijven worden gedefinieerd. Er is sprake van uitruil en afwenteling tussen duurzaamheidsthema's. 'Dat maakt integraal sturen lastig', stelt WEcR.

Reducties

De onderzoekers keken in de studie hoe melkveehouders en akkerbouwers momenteel presteren op kpi's. Hierbij is een vergelijking gemaakt tussen de prestaties van de 25 procent best scorende bedrijven en de 75 procent overige bedrijven in het bedrijveninformatienet van WEcR.

Daarnaast zochten de onderzoekers uit welke reducties in ammoniakemissie, stikstof- en fosfaatoverschot en broeikasgasemissie landelijk kunnen worden gerealiseerd als alle bedrijven gaan presteren zoals de huidige 25 procent best presterende bedrijven.

Naast dat integraal sturen soms lastig is, blijkt verder uit de studie dat duurzaam presterende bedrijven betere of vergelijkbare inkomens realiseren door hogere opbrengsten en lagere kosten. En ze zijn doorgaans gemiddeld kleiner en extensiever. De best presterende bedrijven lijken op meerdere onderdelen de bedrijfsvoering beter te hebben geoptimaliseerd, stelt WEcR vast.

Variatie in akkerbouw

Daarnaast is er ook in de akkerbouw een aanzienlijke variatie in duurzaamheidsprestaties. De 25 procent integraal best presterende akkerbouwbedrijven op klei hebben een significant lager stikstofbodemoverschot dan de rest. Opschuiven van het gemiddelde naar het niveau van de 25 procent beste bedrijven zou bijvoorbeeld ook 17 procent minder ammoniakemissies en 10 procent minder broeikasgasemissies kunnen betekenen.

In de akkerbouw hebben de best presterende bedrijven meer maai- en minder rooigewassen in het bouwplan, laat de studie zien. Daarnaast zijn, net als in de melkveehouderij, de best presterende bedrijven kleiner en extensiever dan overige bedrijven op dezelfde grondsoort. Maar ondanks het extensievere bouwplan verschillen de inkomens niet significant tussen de groepen. Wel is de inkomensspreiding groot.

De WEcR-onderzoekers geven tot slot twee adviezen voor verbetering van de kpi-sturing op doelen van het NPLG:
1) Neem voortdurende monitoring en evaluatie van prestaties via kpi's op bedrijfsniveau als basisaanpak in het NPLG op. En focus niet op één duurzaamheidsthema; breng alle effecten op bedrijfsniveau zoveel mogelijk integraal in beeld.
2) Investeer in het definiëren van samenhangende beste praktijken per bedrijfsstrategie, grondsoort, bouwplan en regio. En ontwikkel prikkels voor het aanpassen van de bedrijfsvoering via een breed scala aan interventies. Die samenhangende beste praktijken zijn geen blauwdruk of voorschrift, maar inspiratie voor ondernemers hoe zij betere duurzaamheidsprestaties kunnen realiseren.