Uitwerking overgangsgebieden kan kansen bieden

De overgangsgebieden zijn de gebieden rondom Natura 2000. Hier komen landbouw en natuur ruimtelijk samen. Deze gebieden kunnen een bijdrage leveren aan het realiseren van doelen voor natuur, water en klimaat. In provinciale gebiedsprogramma's werken provincies aan de doelen uit het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Het gaat hierbij ook om maatregelen rondom Natura 2000-gebieden.

In het rapport staat een stappenplan waarmee betrokken partijen in een provinciaal gebiedsproces uitwerking kunnen geven aan de vraag of het aanwijzen van een specifiek overgangsgebied zinvol is of niet. Verder is gekeken hoe om te gaan met toekomstige agrarische en economische ontwikkelwensen om te voorkomen dat een gebied op slot raakt. Daarnaast is gekeken hoe overgangsgebieden voldoende perspectief kunnen bieden voor de landbouw.

Dit stappenplan is gemaakt door de werkgroep Overgangsgebieden van Bij 12. De werkgroep bestaat uit experts van maatschappelijke organisaties en overheden. LTO heeft deelgenomen in de werkgroep en input geleverd voor het rapport. De rapportage is niet in beton gegoten, maar een handreiking. Het brengt volgende de belangenbehartiger de keuzes in beeld die in gebiedsprogramma's in consensus kunnen en moeten worden gemaakt.

Randvoorwaarden

LTO ziet kansen voor agrarisch ondernemers in overgangsgebieden onder de randvoorwaarden: vrijwillige deelname, volledige compensatie en de garantie dat landbouwgrond ook in de toekomst landbouwgrond blijft.

Veel boeren en tuinders wantrouwen het fenomeen 'overgangsgebieden'. Uit het verleden zijn voorbeelden bekend waarbij overgangsgebieden, enkele jaren nadat zij werden ingesteld, alsnog binnen de begrenzing van een strikt beschermd natuurgebied werden geplaatst. In het rapport stellen de opstellers nadrukkelijk en expliciet dat uitbreiding van het natuurareaal niet van toepassing is in overgangsgebieden.

Garantie

LTO adviseert agrarisch ondernemers die te maken krijgen met overgangsgebieden zich ook in de specifieke context van het gebiedsproces nogmaals te verzekeren van het feit dat de agrarische grondbestemming ook in de toekomst gegarandeerd blijft.

Boeren in overgangsgebieden kan meer of minder vergaande concessies in de bedrijfsvoering met zich meebrengen. LTO blijft erop hameren dat boeren die ervoor kiezen binnen die context hun bedrijfsvoering te extensiveren of om te schakelen, snel duidelijkheid moeten krijgen over de regelingen waarop zij zich kunnen beroepen om deze transitie mogelijk te maken. Datzelfde geldt voor boeren die voor verplaatsing opteren.

Ontwikkelspoor

Voor boeren en tuinders die kiezen voor een ontwikkelspoor binnen overgangsgebieden, moet dit aantrekkelijk zijn en resulteren in een toekomstbestendige bedrijfsvoering.

Het rapport noemt wat LTO betreft de randvoorwaarden die daarvoor nodig zijn: voldoende beschikbaarheid van grond (aankoop of gebruiksrecht), goede begeleiding bij de toekomstige bedrijfsontwikkeling, compensatie van inkomstenderving en een marktconforme vergoeding voor geleverde ecosysteemdiensten, inclusief zwaardere beheerpakketten voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer.