Moeilijke oogst geeft aardappelmarkt een zetje

Door de pittige omstandigheden is de rooicapaciteit laag en moeten sommige aardappelen die uit de grond komen direct worden verwerkt, omdat deze knollen niet meer bewaarbaar zijn. Dat drukt op de aardappelmarkt.

Naast een verhoging voor de fritesgeschikte aardappelen komen de prijzen van fritesaardappelen voor export op een goed niveau uit. PotatoNL noteerde deze aardappelen maandag voor het eerst dit seizoen. Deze categorie bestaat vooral uit Agria- en Markies-aardappelen. Deze prijzen liggen met 24 tot 26 euro per 100 kilo hoger dan de fritesaardappelen die in Nederland en België worden verwerkt.

Daarnaast zit de prijs van fritesgeschikte Fontane-aardappelen flink in de lift in het noordwesten van Europa, bevestigen cijfers van de Belgische brancheorganisatie Belgapom. De prijs klimt daar van 12 naar 15 euro per 100 kilo. Belgapom noemt de marktstemming prijshoudend. Dat betekent dat het aanbod kleiner of gelijk is aan de vraag.

Nederlandse telers proberen zo goed en zo kwaad als het gaat hun aardappelen uit de grond te krijgen. Veel percelen zijn slecht begaanbaar en het is maar de vraag of alles überhaupt kan worden gerooid. Maatschap Groeneveld in het Zuid-Hollandse Vierpolders maakte vorige week gebruik van een zeldzame droge novemberdag om de laatste Markies-aardappelen te rooien.

Het grootste deel ligt al droog achter de planken. Dat is niet bij iedere collega-teler op het eiland Voorne-Putten het geval. De draagkracht van de kleigrond is prima, maar de grond werkt niet mee.

Enige remedie

Vooral op een lage plek plakt klei zich vast aan de axiaalrollen, die daardoor stoppen met draaien. Om de paar meter uitstappen en alles schoonsteken is de enige remedie.

Ruben Groeneveld, die samen met collega-akkerbouwer Gerben van Buuren de aardappelen rooit, is blij dat de laatste acht rijen er uiteindelijk toch uit zijn gekomen. 'De aardappelen draaien we in kisten en die gaan direct voor de droogwand', legt hij uit. 'Wanneer de aanhangende klei is opgedroogd, storten we het product een keer om. Dan zijn we de meeste grond wel kwijt.'

Geen rot

Het late pootmoment en de nattigheid sinds half oktober zijn de boosdoeners van het late oogsttijdstip. Toch is de kwaliteit van de aardappelen prima, ondanks dat de regio ten zuiden van Rotterdam veel regen voor de kiezen heeft gekregen. Rot zit niet in de partij.

De vierrijige Dewulf Kwatro-bunkerrooier is dankzij de rupsbanden onder deze omstandigheden duidelijk in het voordeel. Ook het feit dat de machine voor de wielen rooit, helpt enorm. Hierdoor wordt de grond niet aangedrukt tussen de ruggen.

Spannend

Net als de telers vinden ook teeltadviseurs de huidige rooiomstandigheden spannend. 'Van de consumptieaardappelen in Flevoland en Noord-Holland zit tussen 10 en 20 procent nog in de grond', zegt Paul Hooijman van Delphy. 'Mijn grootste angst is dat het gaat vriezen, maar gelukkig lijkt dat voorlopig niet te gaan gebeuren.' Volgens hem zijn er op lagere stukken al aardappelen verrot.

In de Noordoostpolder en in Oostelijk Flevoland moet er ook nog pootgoed uit de grond, meldt Jeroen Nijenhuis, accountmanager bij Agrifirm. 'In de Haarlemmermeerpolder en Zuidelijk Flevoland moeten nog vooral fritesaardappelen worden gerooid. Door een slechte bodemstructuur of een matige ontwatering kom ik daar al problemen met rot tegen.'

Noordoost-Nederland

De aardappeloogst verloopt ook in Noordoost-Nederland moeizaam. 'Ik zie onderweg best veel aardappelen in de grond zitten', constateert teammanager akkerbouw Roelof Naber van Delphy. 'Er zijn ook wel perceelsgedeelten bij die zo nat zijn dat het niet meer gaat lukken om de aardappelen van het land te krijgen.'

Voor zover Naber weet, zijn er niet veel aardappelen verrot. 'Maar als het zo wisselvallig blijft als nu, dan wordt het een ramp.' Ruim 20 procent moet in Groningen en Drenthe nog worden gerooid.

Bewaring

Op een perceel in Zuidwest-Nederland zag adviseur Jan-Willem Scherpenisse van Van Iperen vorige week twee trekkers voor één kipper rijden. 'Dan weet je genoeg. Zeker 10 procent zit hier nog in de grond.' Zorgen zijn er ook over de bewaring. 'We zien nu bij knollen die met mooi weer zijn gerooid glaskoppen. Telers hebben er moeite mee om dat goed onder controle te krijgen. Met de aardappelen die nu worden ingeschuurd, zal dat niet beter worden. Ook de gevolgen van phytophthora zien we terug in de bewaring.'

Hooijman wijst telers erop meteen vanaf het begin goed te ventileren. 'Zeker uit rotte aardappelen komt constant vocht. Dat vocht moet de bewaring uit. En zorg dat een partij niet afkoelt, dus een beetje stoken zal ook nodig zijn. Hoe sneller dat de knollen droog zijn, hoe eerder de wondheling kan beginnen.'

Egale temperatuur

Aviko Potato wijst erop de temperatuur in een partij op een gelijk niveau te houden. 'Begin direct na het inschuren of al tijdens het inschuren met intern ventileren. Dan ontstaat een egale temperatuur en wordt het vocht goed verdeeld.'

Er zijn nog geen zorgen of de fritesindustrie wel genoeg aardappelen gaat krijgen, zegt directeur Andries Middag van de Vereniging voor de Aardappelverwerkende Industrie (Vavi). 'Maar het vraagt wel om flexibiliteit in de planning. Wat afland weggaat, moet direct worden verwerkt. De kwaliteit laat soms de wensen over. We moeten nu niet nog een lange, natte periode krijgen en direct daarna kou.'

In de ogen van de Vavi-directeur valt telers niet veel te verwijten. 'Oogsten voor de regenperiode was op veel plekken onrealistisch, want de aardappelen waren niet oogstrijp. Dit is gewoon overmacht en het bewijst nogmaals dat kalenderlandbouw niet werkt.'