'Import Italiaans huisvuil niet de oorzaak van blauwtonguitbraak'

Wageningen Bioveterinary Research heeft het in Nederland uitgebroken blauwtongvirus vergeleken met wat rondgaat op de Italiaanse eilanden Sardinië en Sicilïë. Daarbij is vastgesteld dat de kenmerken van het serotype 3 uit Nederland en Italië niet verwant zijn, aldus Adema. De uitkomst wordt ook bevestigd door een traceringsonderzoek uitgevoerd door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Volgens de bewindsman kan het virus op diverse manieren Nederland zijn binnengekomen. Zoals via personenvervoer en vrachttransporten waarbij knutten meereizen. 'Van dergelijke transporten en vervoersbewegingen zijn er honderden per dag. Het is niet mogelijk zonder bronlocatie vervoersstromen te achterhalen.'

Daarnaast is het inmiddels meer dan twee maanden geleden dat de eerste infectie is geweest, geeft Adema aan. 'We moeten daarom realistisch zijn; de kans dat we achterhalen op welke wijze het virus in Nederland terecht is gekomen is zeer klein.'

De landbouwminister wil dat er voor het nieuwe knuttenseizoen, medio volgend jaar, een veilig en werkzaam vaccin beschikbaar is tegen de nu heersende blauwtongvariant. Eerder is volgens hem niet nodig omdat het proces tijd kost. Het gaat om onderzoek en ontwikkeling van kandidaatvaccins, testen op veiligheid, werkzaamheid en kwaliteit, beoordeling en toelating, productie en distributie.

Snel vaccin ontwikkelen

Adema is in gesprek met farmaceutische bedrijven die ervaring hebben met het maken van blauwtongvaccins. Hij dring er bij hen op aan spoedig een vaccin te ontwikkelen en produceren en om knelpunten die zij ondervinden te bespreken.

Op verzoek van de Tweede Kamer heeft Adema ook onderzoek laten doen naar het mogelijke verband tussen vernatting van natuurgebieden en daarmee de verspreiding van de knut die blauwtong overbrengt. Een antwoord hierop is volgens de minister nog niet te geven. In het algemeen worden hoge aantallen knutten gezien in gebieden met veel gastheren, zoals schapen en runderen.

Het Centrum Monitoring Vectoren van de NVWA doet ook onderzoek naar knutten, waarbij wordt gekeken welke soorten besmet kunnen worden met het nu circulerende serotype 3. Dit onderzoek is net gestart en resultaten zijn er nog niet.

Klimaatverandering is mogelijk een oorzaak van de toename van het aantal knutten en de mate waarin ze infectieus zijn. Door een hogere temperatuur zijn ze mogelijk een langere periode actief en kunnen larven de winter wellicht overleven.

Op ruim 5.500 bedrijven is inmiddels een besmetting met blauwtong vastgesteld. In ruim 3.900 gevallen gebeurde dit op basis van bloedonderzoek en in de overige gevallen op basis van ziekteverschijnselen die passen bij blauwtong. Ook in Duitsland zijn meldingen geweest, zeven. In België twee en in het Verenigd Koninkrijk één.

Sinds de eerste gevallen van blauwtong is ruim 5 procent van de schapenpopulatie eraan doodgegaan. Ook is er sterfte bij runderen en andere diersoorten zoals geiten. De laatste twee weken is een daling in het aantal meldingen van dode dieren zichtbaar. 'De hoop en verwachting is dat deze daling de komende periode verder doorzet vanwege de steeds lagere omgevingstemperaturen', aldus Adema.