Kostprijs melkveehouder stijgt hard door verlies derogatie

Nieuws Melkvee Martijn van Rossum 03 nov 2023 om 12:19uur

De kostprijs voor melkveehouders zal de komende jaren hard blijven stijgen als gevolg van de afbouw van derogatie, de gestegen rente en de inflatie. Deze prijsopdrijvende factoren zorgen er volgens Alfa Accountants en Adviseurs voor dat de kritieke melkprijs op 53 cent per kilo komt te liggen. Dat is de minimale prijs die een melkveehouder moet ontvangen om de kosten van melkproductie te dekken.

Kostprijs+melkveehouder+stijgt+hard+door+verlies+derogatie

Volgens de sectorspecialisten van Alfa heeft de melkveehouderij een 'superjaar' achter de rug. Maar de kentering van de melkprijs is ook hard gegaan. In tien maanden tijd is de melkprijs met 20 cent gezakt naar het huidige niveau van 41 cent. Dat is ook nu onder de kostprijs, al zijn er volgens de accountants grote verschillen tussen bedrijven. Alfa ziet financiële problemen ontstaan bij melkveebedrijven.

• Lees ook: Hogere melkprijzen zijn in aantocht

In oktober gaf accountantsbureau Flynth adviseurs ook al de waarschuwing dat de huidige gemiddelde kostprijs onder de melkprijs ligt. Alle kosten zijn sinds vorig jaar omhooggegaan, al zijn die van voer en kunstmest weer iets gedaald. Vooral het effect van de rentestijging en derogatieafbouw hakt er voor melkveehouders in. De rente ging van 1 à 2 procent naar 6 procent. Dat betekent voor een gemiddelde melkveehouder een kostprijsstijging van 4 cent per kilo melk.

Derogatieafbouw

Volgens Flynth kost de derogatieafbouw gemiddeld 2 cent per liter melk, afhankelijk van de intensiteit van het bedrijf en de mestafvoerkosten. Ook Alfa geeft inzicht in de gevolgen. Volgens dit accountantsbureau gaan melkveehouders het stevig voelen in de portemonnee. Voor een gemiddelde ondernemer met 55 hectare grasland becijfert Alfa het nadeel op 38.000 euro. 'Groter risico dan de prijs per ton is momenteel de onzekerheid of de mest überhaupt nog wel wordt afgehaald.'

• Lees ook: 'Groeien zoals voorheen is voor melkveehouders verleden tijd'

De marktkenners van Alfa verwachten dat niet elke ondernemer meekan met de gestegen kosten, al zien ze zeker ook perspectief voor de sector in de breedte. 'De combinatie van gestegen kosten en de huidige, fors lagere, melkprijs hakt er bij veel ondernemers flink in. Ook banken zijn minder welwillend om mee te investeren en dringen in veel gevallen aan op eerder aflossen. Politieke onzekerheid en de maatschappelijke druk op de melkveehouderij maken het perspectief voor ondernemers er op korte termijn niet beter op.'

Prijsstijging melk onvermijdelijk

De sector moet de komende jaren zien te overleven, voorspelt Alfa. Een prijsstijging van de melk noemen de marktdeskundigen ook 'onvermijdelijk'. Het jaar 2023 is het eerste jaar waarin de sector al een stap terug moest in de mestplaatsingsruimte vanwege de afbouw van derogatie. Die ging van 250 of 230 kilo stikstof per hectare in 2022 naar 240 of 220 kilo stikstof per hectare in 2023. In de mestafzetkosten ziet Alfa dat nog niet terug. In beide jaren is er voor 0,5 cent per kilo aan mest afgevoerd.

• Lees ook: Einde aan stijging Nederlandse melkaanvoer

Maar daar is nog niet alles mee gezegd, denken de marktanalisten van Alfa. 'Er had veel meer afgevoerd moeten worden op basis van de mestproductie en plaatsingsruimte. Op dit punt zit het venijn in de staart van het jaar. Stijgende afvoerprijzen, áls de mest al wordt opgehaald, geven zorgen over de mestmarkt. Er zal dit jaar mest in de opslag blijven zitten, die afgevoerd had moeten worden en dus in de voorraad belandt. Die komt volgend jaar op de markt. Daar komt de extra mest door verdere afbouw van de derogatie van volgend jaar bij.' Alfa ziet op dit moment afvoerprijzen van 30 euro of meer per kuub.