Frans pluimveebedrijf wil kringloop sluiten met insecten en eigen energie

De Dahirels hebben een familiebedrijf met twee medewerkers. Een belangrijke tak is pluimvee, maar daarnaast hebben ze een akkerbouwtak en kweken ze sinds kort insecten. Het bedrijf heeft vijf pluimveestallen met een totaaloppervlakte van 6.500 vierkante meter. Dit is de laatste jaren een standaardmaat in deze regio.

Stéphane Dahirel startte als adviseur in de pluimveehouderij, zijn ouders hadden in de jaren 70 van de vorige eeuw enkele pluimveestallen gebouwd. Reden om dit bedrijf over te nemen. Iedere schuur is 1.500 vierkante meters. In de jaren 70 waren ze 1.000 vierkant meter.

In 2013 zijn de stallen opnieuw gebouwd. De stallen kosten destijds 450 euro per vierkante meter, inmiddels zijn ze ruim 600 euro per vierkante meter. 'Maar de marges op pluimvee liggen laag. Dat maakt het lastig om nu een nieuw bedrijf op te zetten.'

Drie locaties

De stallen worden op drie locaties gehouden. De hanen blijven tot een leeftijd van 43 tot 46 dagen op het bedrijf. Daarbij worden ze wat zwaarder gehouden dan normaal, ze worden op een levend gewicht 3,3 kilo geslacht. Vroeger werden de kuikens lichter geslacht, rond 1,8 kilo. 'Een groep cateraars heeft veel vraag naar zwaardere kuikens. Zij hadden graag wat zwaardere kipfilets in hun bedrijfskantines. Die afzet is stabiel en loopt goed', legt Dahirel uit.

De hennen en hanen komen apart op het bedrijf aan en delen de stal in twee groepen. De hennen verlaten op een leeftijd van 33 tot 35 dagen en met een gewicht van 1,7 tot 2 kilo het bedrijf. De hanen hebben daarbij vervolgens de hele stal voor zichzelf. De ondernemer verkoopt de kippen overigens niet als stuks, maar in kilo's. Daarbij wordt 49 kilo per vierkante meter verkocht. Bij de start zijn er 20 kippen op een vierkante meter.

Dahirel is erg tevreden over de voederconversie van de kuikens van het soort Ross 308. Hiermee haalt hij namelijk een voederconversie van 1,55. 'Dit was 25 jaar geleden nog 1,95 voor hetzelfde type kip. Dat is toch een hele verbetering. Niet alleen van de genetica, maar ook van het management en het voer.' Zo wordt scherp gelet op de diergezondheid. Met name pododermatitis (voetzoollaesies) krijgt veel aandacht.

Geautomatiseerd

Toch valt het niet altijd mee de kuikens gezond te houden: 'We zijn afhankelijk van de broederijen, als het gaat om de kuikens. Wel richten we ons op een zo optimaal mogelijk stalklimaat, droge vloeren, voer en water. Ook zijn de stallen geautomatiseerd. zo wordt het voer automatisch aangevuld en de ventilatie automatisch geregeld.

Daarbij wordt de waterkwaliteit verbeterd met de toevoeging van chloor. 'Hiervoor heb ik een elektrolyse apparaat, waarmee ik dit zelf kan maken van zout. Dat is een stuk goedkoper dan het kant-en-klaar aanvoeren. Dat apparaat kost 10.000 euro, maar de kippen groeien beter en je hebt minder antibiotica nodig.

Een gezond en vitaal kuiken is niet alleen belangrijk voor het dier zelf en de voederconversie, in Frankrijk wordt scherp gelet op antibioticagebruik om resistentie tegen te gaan. Breedsprectrummiddelen worden gemeden. 'Bij een ziekte wordt op het laboratorium naar een mogelijke veroorzaker gezocht om gericht middelen te kunnen inzetten.'

Daarbij is vanuit de afzetkant een gezond kuiken zonder antibioticum gewenst. Dahirel: 'We zullen nooit de goedkoopste kipproducten maken. Daarom moeten we zorgen voor kwaliteit. Om de consument te overtuigen dat de kwaliteit van de kip het best is. Vandaar dat we eisen stellen aan diergezondheid.'

De ondernemers zijn om die reden 28 jaar geleden verenigd in een coöperatie, de Gaévol Group. De 400 leden hebben gezamenlijk 900.000 vierkante meters aan staloppervlak. Stéphane Dahirel is voorzitter van die coöperatie.

Daglicht

'We hebben als coöperatie contact met onze afnemers, slachterijen en hun klanten om het product te maken dat wordt gevraagd. Denk daarbij aan smaak, maar ook aan bijvoorbeeld daglicht in de stallen. Daarom hebben stallen ramen. Dat maakt het voor ons ondernemers ook aangenamer om in te werken.'

Naast pluimvee heeft het bedrijf ook zo'n 1.000 zonnepanelen op de schuren, goed voor 400 kilowattuur. zo'n 90 procent van de energie wordt aan het stroomnet geleverd. De overige 10 procent is voor gebruik op het eigen bedrijf. 'Zeker nu de marges krap zijn, is het belangrijk om op meerdere paarden te wedden', vertelt de ondernemer.

Gelet op de kosten heeft het bedrijf twee biomassaketels, waarmee hout wordt verstookt. Dit hout is niet alleen afkomstig van het eigen bedrijf, maar ook van tuinafval, afkomstig van snoeiwerk. Dit wordt grof gehakseld en gedroogd. 'Een kuub gas kost me 1.000 euro, ik kan evenveel warmte produceren met 4 kuub hout, wat me 50 euro per kuub kost', rekent hij voor.

Daarmee is het bedrijf zelfvoorzienend. Overigens heeft het bedrijf ook gasheaters, voor wanneer er extreem verwarmd moet worden, bijvoorbeeld in de winter.

Ook wat voer betreft is het bedrijf voor een groot deel zelfvoozienend. Naast pluimvee heeft het ook 120 hectare grond, waar diverse gewassen worden geteeld. Hier wordt ook de mest van het pluimvee op uitgereden. 'Dit is goed voor de bodem en de kwaliteit van de gewassen, zoals aardappelen, erwten en graan', vertelt de ondernemer. Een deel van de gewassen wordt voor de humane consumptie verkocht.

Insecten

Niet al het voer komt van het eigen land, vertelt Dahirel: 'Frankrijk is net zelfvoorzienend als het gaat om de eiwitvoorziening voor het vee. Teelten van soja en bonen zijn hier geen succes, vandaar dat er veel soja moet worden geïmporteerd.'

Sinds enkele jaren mogen er in de EU insecten worden geteeld voor veevoerdoeleinden. Frankrijk is daarbij een koploper. Ook Dahirel zelf gaat hiermee aan de slag. Twee stallen waren niet meer geschikt voor het houden van pluimvee volgens de nieuwe regels. Als er geen andere bestemming voor was te vinden, dan zouden de stallen moeten worden gesloopt. 'Met de insectenteelt willen we de stallen een nieuwe boost geven.'

In Europa is er nu een insectenbond met grote bedrijven die volgens de ondernemer met miljoenen euro's investeren. Hij ziet echter ook een andere manier om insecten te produceren, op kleine schaal. 'We gebruiken het schema van grote bedrijven om het op kleine schaal toe te passen.'

In de stal komen de eieren van de jonge vliegen binnen. Ze krijgen groenten, tropische grassen en water. Ze worden gehouden in voerdozen op stellages en groeien in 5 tot 7 dagen uit tot een volwassen vlieg. 'Het lichaamsgewicht neemt dagelijks een factor 250 toe', vertelt de ondernemer.

Het is daarom een intensieve onderneming. De dozen moeten worden gecontroleerd en van voer worden voorzien. Hiervoor zijn vier medewerkers constant bezig. 'De opbrengsten zijn vergelijkbaar met die van kippen. De voederconversie is daarbij 1,5, waarbij de temperatuur het hele jaar door op 26 tot 28 graden Celsius kan worden gehouden. Dit kon ook in de kippenschuur.

Op een oppervlakte van in totaal 2.000 vierkante meter wordt bijna 30 ton insecten per dag geproduceerd, die worden vermalen tot insectenolie wat weer wordt gegeven aan garnalen, maar ook aan enkelmagigen, zoals pluimvee. Als bijproduct komt mest vrij, dat volgens de ondernemer prima geschikt is als hoogwaardige meststof.

Kinderschoenen

Omdat het nog in de kinderschoenen staat, vindt de ondernemer het lastig aan te geven hoe het verdienmodel eruit komt te zien. 'We kijken hoe we dit product het best tot waarde kunnen brengen. Hiervoor is een organisatie opgezet met een deskundige die 20 jaar ervaring heeft in Afrika. Bij de opzet is subsidie nodig, omdat het waardevol is om te komen tot producten die soja kunnen vervangen.'

Toch ziet Dahirel de opbrengst wel zitten. 'Ik verwacht een vergelijkbare opbrengst als met pluimvee. Als het goed gaat, willen we de insectenteelt binnen drie jaar verdubbelen. Wel is het arbeidsintensief en is arbeid duur. Daarom willen we binnen de organisatie kijken of we een deel van de arbeid kunnen automatiseren met bijvoorbeeld robots.'