Start-up krijgt financiering voor CO2-afvang uit buitenlucht

Achtergrond Glasgroenten Kimberly Bakker 28 sep 2023 om 13:00uur

Start-up ReCarbn heeft financiering ontvangen van Vroegefasefinanciering Overijssel voor de verdere ontwikkeling van een installatie die CO2 uit de atmosfeer kan afvangen en verwerken tot grondstof. Belangrijke afzetmarkt is de glastuinbouw.

Start%2Dup+krijgt+financiering+voor+CO2%2Dafvang+uit+buitenlucht

ReCarbn gebruikt de financiering van Vroegefasefinanciering Overijssel om engineeringplannen af te ronden en een blueprint te creëren voor de bouw van een machine die CO2 kan afvangen uit de atmosfeer en verwerken tot grondstof. 'Daarnaast biedt dit de mogelijkheid om de eerste werknemer voor het kernteam Engineering aan te nemen', zegt Sophia Hummelman.

Samen met Guus Dubbink en Ewout Ruijs vormt Hummelman het team achter ReCarbn. De start-up in het Overijsselse Enschede is een spin-off van de Universiteit Twente.

DAC-technologie

'Hoogleraar Wim Brilman heeft ruim tien jaar van zijn academische carrière gewijd aan onderzoek naar Direct Air Capture (DAC). Dat is de technologie die wij gebruiken voor het afvangen van CO2 uit de atmosfeer. Na een onderzoeksperiode is hij begonnen met het bouwen en testen van enkele prototypes', licht Hummelman toe.

De nieuwe installatie moet 50 tot 100 ton CO2 per jaar afvangen

Sophia Hummelman, ReCarbn

Die prototypes resulteerden in een pilotinstallatie die vorig jaar zomer is getest bij een grote algenkweker. 'Die pilotinstallatie kan zo'n 4 ton CO2 per jaar afvangen', zegt Hummelman. 'Brilman zocht vervolgens een partij om mee de markt op te gaan. Zo geschiedde. Eind vorig jaar is ReCarbn opgericht als spin-off en sinds januari werken we met z'n drieën aan onze ambities.'

Schaalgrootte realiseren

De pilotinstallatie werkt. Daarmee is het voor ReCarbn tijd om door te groeien. De start-up werkt al aan een nieuwe installatie. 'Die moet tien tot twintig keer zoveel CO2 afvangen. Dan hebben we het dus over 50 tot 100 ton CO2 per jaar', licht Hummelman toe. ReCarbn wil dit jaar het eerste deel van de engineeringplannen afronden. 'Volgend jaar hebben we dan tijd om details aan te scherpen. De bouw wordt idealiter eind 2024 afgerond.'

Vervolgens is de ambitie om in vergelijkbare stappen door te zetten. 'We mikken op een installatie die 1.000 ton CO2 kan afvangen in 2026. In 2028 willen we een CO2-afvanginstallatie van 50 kiloton realiseren. Die 50 kiloton is ons eindpunt. Dat is het moment dat we aan de slag willen met herproductie', zegt Hummelman. Tussen nu en 2035 wil de start-up 1 megaton aan CO2 afvangen.

Verduurzamen

Potentiële afzetmarkten zijn bedrijven die CO2 nodig hebben voor het primaire proces. De grootste kansen ziet ReCarbn in de glastuinbouw. 'Deze sector is een van grootste afnemers van CO2 in Nederland en heeft de grondstof nodig voor optimalisatie van planten en gewassen', legt Hummelman uit. 'Het mooie van de glastuinbouw is dat we daar een grote impact mee kunnen maken: het verduurzamen van voedselproductie in Nederland.'

Naast afzet aan de glastuinbouw denkt ReCarbn aan een proces om CO2 voor duizenden jaren op te slaan. Hummelman legt uit dat daar verschillende manieren voor zijn. 'Een daarvan is mineralisatie. Dat is een natuurlijk proces, maar het kan industrieel worden versneld.'

Klimaatneutrale samenleving

Doel van CO2 opslaan is om ook in de toekomst uitstoot te kunnen compenseren. Hummelman: 'Hoewel we streven naar een klimaatneutrale samenleving, zullen er ook in de toekomst industrieën zijn die CO2 uitstoten. Die kleine uitstoot moeten we compenseren.'

Tekst gaat verder onder het kader

Route naar klimaatneutraal vergroot CO2-behoefte in glastuinbouw

De transitie naar een klimaatneutrale glastuinbouw is in volle gang. Dat betekent dat er steeds minder aardgas wordt gebruikt. Een direct gevolg daarvan is dat de CO2-beschikbaarheid in de sector onder druk komt te staan. Dat stelde Dennis Medema van Glastuinbouw Nederland eerder dit jaar tijdens het EnergiekEvent in het Zuid-Hollandse Bleiswijk. Medema rekende voor dat de CO2-behoefte vanuit de glastuinbouw richting 2040, het jaar waarin de sector klimaatneutraal wil zijn, toeneemt tot 2,5 megaton. De CO2-beschikbaarheid vanuit externe bronnen, exclusief CO2 uit de warmtekrachtkoppeling en ketel, komt nu uit op 0,75 megaton. Ocap levert zo'n 0,5 megaton daarvan. De rest is vloeibare CO2. 'Het betekent dat we voor een hele opgave staan om aan de CO2-behoefte te kunnen voldoen', zegt Medema. Afvalenergiebedrijven worden in de toekomst naar verluidt de grootste alternatieve CO2-bron voor glastuinders. Al biedt CO2 uit de buitenlucht volgens Medema veel potentie. Grootste uitdaging hierbij is de prijs. 'Je moet rekenen op 500 tot 700 euro per ton. Dit kan volgens onderzoekers richting 2050 afnemen naar 100 tot 300 euro per ton. Dat zijn forse bedragen.'

DAC-technologie maakt het daarnaast mogelijk om CO2 om te zetten naar andere, chemische materialen. 'Daarbij kun je denken aan methanol. Dat is weer interessant voor de productie van elektrobrandstoffen', licht Hummelman toe.

Pilotlocatie

Voor de te bouwen CO2-afvanginstallatie zoekt ReCarbn een pilotlocatie. 'We zoeken een locatie binnen de glastuinbouw', zegt Hummelman. 'In de glastuinbouw zijn pilots goed te realiseren, omdat glastuinders de CO2 die wij afvangen, direct hun kas in kunnen blazen.'

ReCarbn zoekt een glastuinder die de installatie kan inzetten als baseload voor de CO2-voorziening. Hummelman: 'Tegelijkertijd moeten andere bronnen van CO2 kunnen worden behouden.'

Vaste prijs per kilo

De installatie blijft eigendom van ReCarbn. De start-up verkoopt de CO2 vervolgens voor een vaste prijs per kilo.

'Die prijs is afhankelijk van meerdere factoren, waaronder de energiekosten. Energie is een derde van de kostenpost voor CO2 afvangen uit de buitenlucht. Daarom vinden we het belangrijk om een glastuinder te vinden die al gebruikmaakt van hernieuwbare energiebronnen, zoals zonne-energie, windenergie of geothermie', legt Hummelman uit.

In de toekomst hoopt de start-up twee opties aan te kunnen bieden. Hummelman: 'Enerzijds houden we de installaties zelf in beheer en kunnen glastuinders de afgevangen CO2 dus kopen voor een vaste kiloprijs. Anderzijds kunnen we er in de toekomst ook voor kiezen om installaties te verkopen. Daarbij worden glastuinders zelf verantwoordelijk voor het beheer. Maar dan betalen ze dus niets meer aan ons voor de gewonnen CO2.'

Aminekorrels behandelen luchtstroom van buiten in een container

Volgens onderzoekers gaat het terugdringen van de CO2-uitstoot te langzaam om aan de gestelde klimaatdoelen te voldoen. Daarom worden alternatieve CO2-bronnen steeds populairder. Een daarvan is het afvangen van CO2 uit de atmosfeer. ReCarbn doet dat via een Direct Air Capture (DAC)-technologie. Sophia Hummelman van de start-up in Enschede legt uit dat het afvangen plaatsvindt in containervorm. 'Aan de buitenkant van de container is een ingang voor de luchtstroom van buiten. Er wordt continu lucht aangezogen. Die lucht wordt behandeld. Dat gebeurt met aminekorrels. Die korrels hebben bepaalde eigenschappen waar CO2 zich graag aan bindt. Door de korrels daarna te verwarmen onder vacuümcondities laat de CO2 in pure vorm los. Hierdoor ontstaan twee stromen: één stroom met pure CO2 en één stroom met buitenlucht zonder CO2.' De techniek is ontwikkeld door de vakgroep Sustainable Process Technology van de Universiteit Twente onder leiding van hoogleraar Wim Brilman, die nog altijd als adviseur bij ReCarbn is betrokken. De ontwikkeling van de techniek is onder meer mogelijk gemaakt met coaching van de Universiteit Twente en Novel-T.