Europese Commissie aarzelt over transportsubsidie Oekraïens graan

De Poolse Eurocommissaris denkt daarbij aan enkele tientjes per ton, afhankelijk van de afstand over de weg. In dat geval zou het tijdelijk invoerverbod voor Oekraïense landbouwproducten in vijf EU-buurlanden, dat over twee weken afloopt, moeten worden verlengd tot minstens eind dit jaar.

Wojciechowski ondersteunt daarmee het verzoek van de vijf betrokken landen Polen, Bulgarije, Roemenië, Hongarije en Slowakije, maar zijn collega-Eurocommissarissen zijn het daar nog niet mee eens. Bovendien is er een Commissiebesluit nodig om de benodigde 600 miljoen euro voor de transportsubsidie op te hoesten.

De andere Eurocommissarissen willen het huidige tijdelijke importverbod vervangen door een of andere doorvoerverplichting, maar kunnen dat zonder medewerking van die vijf landen niet afdwingen of controleren. Als de EU hun lokale agrarische markten niet langer beschermt, dreigen Polen en Hongarije opnieuw met blokkades van grensovergangen.

Overtollig graan

De kern van de discussie draait om de impact van overtollige Oekraïense graanexport op de lokale markten. Volgens Wojciechowski is er in de internationale handel weinig vraag naar Oekraïens graan, omdat de bijkomende transportkosten over de weg naar de Oostzeehavens of per binnenvaartschip over de Donau het te duur maken. Daardoor is er nu zelfs meer vraag naar Russisch graan.

De voorgestelde EU-subsidie zou helpen om de graanexport via solidariteitscorridors door EU-buurlanden naar havens aan de Oostzee, Noordzee en mogelijk de Kroatische Adriatische kust te vergemakkelijken. Wojciechowski heeft voorgesteld om Oekraïense graanexporteurs te subsidiëren om hen weer concurrerend te maken op de wereldmarkt.

Maar het voorstel heeft verdeeldheid gezaaid binnen de Europese Commissie, omdat sommige leden vinden dat verlenging van het importverbod de economische positie van Oekraïne zou kunnen ondermijnen.

Oekraïne geeft de voorkeur aan transport van zijn graan via de uiterst westelijke vaarroute over de Zwarte Zee, door de kustwateren van NAVO-landen Roemenië en Bulgarije. Maar het risico van Russische militaire dreiging heeft EU-landen terughoudend gemaakt om deze route te gaan gebruiken.