Mortellaro genezen lukt meestal niet

Mortellaro heeft een multifactoriële oorzaak. Een slechte hygiëne met aangekoekte mest maakt de huid week en zorgt voor een zuurstofloos milieu. Daarnaast spelen treponemabacteriën een rol bij het ontstaan van digitale dermatitis. Die worden in alle letsels gevonden, stelt Vanhoudt in zijn proefschrift.

Het meest bekende letsel bij digitale dermatitis is een zwerende huidontsteking aan de achterzijde van de poot ter hoogte van de overgang tussen balhoorn en de huid. In het meest gebruikte classificatiesysteem van mortellaro is dit een M2-score met een letsel groter dan 2 centimeter. M0 is dan een onaangetaste huid, M1 is een klein, nog oppervlakkig zwerend letsel. Bij M3 is het letsel bedekt met een korst, wat een paar dagen na oppervlakkige behandeling ontstaat. M4 is een chronisch stadium met extra hoornvorming en bij M4.1 ontstaat hierin weer een kleine ontsteking.

Lastig te onderscheiden

In zijn promotieonderzoek heeft Vanhoudt ervaren klauwverzorgers foto's van achterpoten laten beoordelen. Ze konden heel goed het verschil maken tussen koeien met en zonder mortellaro. Het bleek echter lastiger een M2- of M4-score te onderscheiden.

Het scoren van koeien aan het voerhek of in de melkput zijn volgens Vanhoudt een optie. Maar dit is tijdrovend en niet alle koeien met digitale dermatitis worden gevonden. Automatische detectie met het meten van de huidtemperatuur aan de achterzijde van de klauw zou een optie kunnen zijn, maar in het onderzoek was de betrouwbaarheid hiervan niet hoog genoeg.

Automatische opsporing

Vanhoudt oppert daarom dat het beter is een automatische methode te ontwikkelen die alle klauwaandoeningen opspoort. Omdat de koeien dan toch in de klauwbekapbox moeten worden behandeld, kan wel met veel zekerheid worden vastgesteld of er sprake is van mortellaro.

Het behandelen van actieve mortellaro (M2-score) kan met koper- en zinkchelaten onder verband of een enzyme alginaatgel onder verband. De behandeling met de koper- en zinkchelaten haalde een betere M-score. De meeste klauwen kregen een M3- of M4-score. Bij de alginaatgel genas de wond beter. Met beide behandelingen waren er maar weinig klauwen waarbij gehele genezing optrad naar een M0-score.

Tijdrovende aanpak

Vanhoudt concludeert dat de aanpak van digitale dermatitis tijdrovend blijft. Een goede hygiëne is noodzakelijk om de infectiedruk op het bedrijf laag te houden. Het is van belang om koeien met mortellaro snel op te sporen te behandelen. Besmette koeien apart zetten en voetbaden toepassen zijn nodig om verspreiding te voorkomen.

Het snel behandelen van koeien met actieve letsels is beter voor het dierenwelzijn en beperkt de productieverliezen. Mortellaro heeft negatieve effecten op de melkproductie en vruchtbaarheid en geeft een verhoogde kans op vervroegde afvoer.

Het lukt doorgaans niet om digitale dermatitis volledig uit te bannen, maar wel om dit terug te brengen tot een beheersbaar niveau. De beste bedrijven slagen erin om minder dan 10 procent dieren met letsels te hebben en minder dan 1 procent van de dieren met actieve mortellaro.