Biggen leren eten door zeugengeur

De voorbereiding van de big op het spenen was het belangrijkste onderwerp van gesprek tijdens de workshop die AgruniekRjinvallei en Trouw Nutrition deze week samen hielden op het Swine Research Centre van Trouw Nutrition in het Brabantse Sint Anthonis.

Die voorbereiding begint met de opname van biest door de biggen direct na de geboorte. Zij hebben bij de geboorte maar een kleine energiereserve en de energierijke biest vult dat snel aan. Daarnaast is biest nodig voor de antistoffen, dus de bescherming tegen ziektekiemen en de ontwikkeling van het immuunsysteem. Uit onderzoek blijkt volgens productmanager Leendert Amersfoort van Trouw Nutrition verder dat ook de darmen beter ontwikkelen bij voldoende biest. Ze zijn dan een stuk langer en dat is beter voor de vertering.

Genoeg drinken

Om te zorgen dat de zeugen genoeg biest maken, is een goede overgang van dracht naar lactovoer van belang. Transitievoer met voldoende vezels helpt daarbij. De zeug moet ook genoeg kunnen drinken. Vlak voor werpen drinken zeugen tot wel zo'n 20 liter water per dag. Bij brijvoedering is apart drinkwater zeker nodig, anders komen de zeugen tekort.

De biggen moeten in het kraamhok goed leren eten om te voorkomen dat ze na het spenen niet goed aan het eten gaan. Uit onderzoek blijkt dat biggen die de eerste veertien dagen na spenen weinig eten, 70 procent kans hebben om een licht vleesvarken te worden. Dat is veel groter dan de 30 procent kans op een licht vleesvarken als biggen een laag geboortegewicht hebben of bij spenen nog licht zijn.

Tweemaal daags bijvoeren

Leren eten van biggen kan niet vroeg genoeg beginnen. Het kan al vanaf dag 1 en het beste is tweemaal daags bijvoeren. Starten met een vloeibaar product of brij helpt. De hygiëne is hierbij van groot belang. 'Zie je een bakje met vloeibaar voer dat je zelf niet zou eten, dan eten biggen dat ook niet', weet Pappot. 'Als ze er wel van eten, dan hebben ze het eten van brijvoer in één keer afgeleerd en wordt het juist moeilijker om ze aan het eten te krijgen.'

Familievoeren, waarbij de biggen mee kunnen eten van de zeug, kan een positief effect hebben op snelle ontwikkeling van voeropname. Wel is het van groot belang dat biggen worden gespeend op speenvoer en niet op lactatievoer. Het laatste onderzoek dat is uitgevoerd op het voormalige Varkens Innovatie Centrum in het Brabantse Sterksel en waarbij Trouw Nutrition betrokken was, heeft dat volgens Amersfoort duidelijk aangetoond. Als je geen systeem hebt om de biggen met de zeug te laten mee-eten, dan is het in elk geval al van belang om de biggen tegelijk met de voerbeurt voor de zeug ook bij te voeren. Het liefst in een voerbakje voor bij de kop van de zeug.

Geur van de zeug

'Wat vaak best wel kan, is een traanplaat onder de voerbak van de zeug maken', adviseert Pappot. 'Het voer dat de zeug uit haar bak knoeit, kunnen de biggen dan opeten. De geur van de zeug zit eraan en de biggen eten het dan snel. Lukt dat ook niet, zet dan het voerbakje voor de biggen even bij de zeug in de bak, zodat haar geur eraan komt. Dan kun je hem achterin in het hok zetten. Als je maar zorgt dat die schoon blijft en hij niet in de mesthoek staat.'

Bijvoeren in het kraamhok kost uiteraard wat. Amersfoort rekent op 50 cent tot 1 euro per big. 'Dat kun je snel terugverdienen als daarmee de uitval en het aantal restbiggen daalt. 1 procent minder uitval levert actueel al ongeveer 50 cent per big op en 1 procent minder restbiggen 25 cent.'

Programma 'Lifestart'

Een goede voeropname voor en na spenen is te bereiken met het programma 'Lifestart' van Trouw Nutrition. Dat begint met het bijvoeren van melk en schakelt geleidelijk over naar vast voer. Onderzoek verricht in België laat zien dat de goede start de uitval na spenen verlaagt met 1 procent en de groei bij de vleesvarkens verhoogt van 934 naar 957 gram per dag. Concreet 2,5 kilo extra slachtgewicht bij een gelijk aantal groeidagen.

Belangrijk bij het bijvoeren in het kraamhok is en blijft vers voer. 'Het is geen kwestie van tweemaal daags voer in de bak geven. Je kunt het voer niet in de big duwen. Het gaat dus niet om voer verstrekken, maar om voeren. Dat betekent zoveel voeren dat de biggen het ook echt opeten. Zit er in de avond nog voer in het bakje van de ochtend, dan heb je duidelijk te veel gevoerd. Het moet dan op zijn en je mag ook geen nieuw voer op het oude geven', zegt Pappot.