Tijdsfactor grootste struikelblok bij uitvoering Gelders gebiedsplan

Dat stelt gedeputeerde Peter Drenth (landbouw, natuur en landschap/CDA) woensdag bij de presentatie van het Gelderse gebiedsplan stikstofreductie en natuurverbetering dat eind deze maand moet zijn ingeleverd bij het kabinet. De positieve insteek van de boodschap dat het al de goede kant op gaat met de natuur in Gelderland, wil niet zeggen dat natuurherstel, klimaataanpak en behoud van perspectief op het platteland zomaar even voor elkaar zijn te boksen, benadrukt Drenth.

Integendeel, de uitvoering van de plannen in diverse gebiedsprocessen en met een begeleidend programma 'Vitaal Landelijk Gebied Gelderland' gaat nog de nodige bloed, zweet en tranen kosten, verwacht de gedeputeerde. Vooral verbetering van de natuurwaarden op de Veluwe wordt een zware operatie, bijvoorbeeld omdat de waterhuishouding er zich lastig laat sturen en landbouw en natuur er dicht op elkaar zitten. 'We hebben daar gewoon weinig knoppen om aan te draaien.'

Extensiveren

Ook elders in de provincie, zoals in de Achterhoek en in mindere mate het rivierengebied, staat iets megagroots op stapel, waarschuwt Drenth. 'Een van de grootste uitdagingen is wel dat ondanks de maatregelen die we willen treffen, er voldoende grond beschikbaar blijft voor de blijvers in de landbouw om te extensiveren', zegt hij.

Tegelijk vindt de gedeputeerde de angst bij sommigen dat vrijkomende landbouwgrond nu wordt vrijgespeeld voor nog meer natuur of naar de woningbouw gaat overdreven. 'In Gelderland gaat het bij woningbouwplannen om slechts enkele procenten van het oppervlak en van grootschalige natuurontwikkeling is geen sprake. Die extra natuur is al verworven en de inrichting ervan is bijna klaar.'

Dat bij de aanpak van het stikstofprobleem ook verbetering van de waterhuishouding en de klimaataanpassingen worden meegenomen, is volgens Drenth noodzakelijk, maar maakt het oplossen van de bestuurlijke knoop die zo ontstaat uiterst complex. 'Het grootste probleem is voldoende tijd om problemen opgelost te krijgen. Hoe sneller het moet, hoe meer druk er komt te staan op de samenleving. Een opkoopregeling trekt het dan wel naar voren, maar geeft tegelijk ook schokken en onrust.'

Analyseren

Gelderland kiest er daarbij voor eerst zaken goed uit te zoeken en te analyseren en dan pas met maatregelen te komen. Die analyse en onderzoeken worden dezer dagen naar Provinciale Staten gestuurd, voordat ze bij het kabinet worden ingeleverd. De gedeputeerde verwacht dat de combinatie van technische innovatie, natuurlijk verloop onder de agrarisch ondernemers en vrijwillige beëindiging van bedrijven voldoende ruimte oplevert om de stikstofdoelstellingen voor 2035 te kunnen realiseren. Hij betwijfelt daarbij of de aanleg van speciale bufferzones rond natuurgebieden dan nog nodig is.

Hoeveel geld de uitwerking van het Gelderse gebiedsplan vergt, wil Drenth nog niet zeggen. Wel dat het flink in de papieren gaat lopen. 'Maar als je ambities hebt als landelijke overheid, moet je daar ook het geld voor op tafel leggen. Lukt dat niet, dan moet je die ambities bijstellen.'

Huiswerk

Overigens is het huiswerk dat provincie Gelderland begin juli inlevert nog niet af. Het wachten is bijvoorbeeld nog op het in werking treden van de uitkoopregeling en een mogelijk Landbouwakkoord. Tot november kijkt de provincie met andere overheden, gemeenten en waterschappen wat er dan nog moet gebeuren en welke rol de verschillende overheden daarin spelen. De uitwerking gebeurt daarna in de diverse gebiedsprocessen.

De gedeputeerde beroept zich erop dat in Gelderland veel knelpunten samenkomen: veel natuur, een krachtige landbouw, toenemende verdroging en de nodige uitstoot van verkeer en industrie. 'We staan bij al die punten hier in Gelderland meestal bovenaan.'

Dan een sluitend antwoord bieden als het gaat om vraagstukken als natuurherstel, droogtebestrijding en klimaatadaptatie is volgens Drenth geen sinecure. 'Het is een opgave die zijn weerga niet kent, maar we zitten hier op het provinciehuis niet in zak en as. Er zijn maatregelen mogelijk, mits het Rijk daarmee instemt.'