'Gps-bendes nemen enkel nieuwste en duurste systemen mee'

Een maand geleden was het raak bij akkerbouwer Corné Polak in het Noord-Brabantse Lage-Zwaluwe. 'Het was in de nacht van zaterdag op zondag', vertelt Polak. 'Ik was er zaterdag uitgeregend en moest nog een klein stukje uien zaaien. Dat wilde ik zondag doen. Ja, en toen zag ik meteen dat het mis was.'

Twee gps-systemen van John Deere waren weg. Polak: 'De bol op het dak van de cabine en het scherm. Een systeem van New Holland hebben ze niet aangeraakt, net als duur gereedschap. Ze waren dus blijkbaar heel doelgericht bezig. Alsof het op bestelling was gedaan.'

Die suggestie kan zomaar kloppen, stelt René Middag, projectleider mobiel banditisme bij Politie Nederland. 'Het zijn echt internationale gps-bendes die heel specifiek voor die spullen naar Nederland komen. Die worden echt niet aangehouden voor een winkeldiefstal of zo. Alleen de nieuwste en duurste gps-systemen nemen ze mee.'

Middag heeft een redelijk beeld van de dadergroep. 'Ze opereren echt in groepen en zijn veelal actief vanuit Litouwen. Daar vinden we ook regelmatig spullen terug. Maar dan zijn ze vaak al doorverkocht, dus de daders van de diefstallen oppakken, is zo gemakkelijk nog niet.'

Politie Nederland werkt veel samen met buitenlandse politiediensten. En ook met belangenorganisaties als Cumela en LTO Nederland is veel contact. 'Preventie is het allerbelangrijkste en lijkt vooralsnog de enige oplossing. Want het is heel lastig om de daders op te sporen en aan te houden', stelt Middag. 'Het liefst wil je deze diefstallen natuurlijk voorkomen. Ook binnen onze organisatie blijven we benadrukken dat we hier serieus werk van moeten maken. Het gaat niet om een TomTom of zo. Zo'n gps-systeem kost al snel vele duizenden euro's.'

De schade voor akkerbouwer Polak is nog groter. De gestolen systemen kosten 20.000 euro per stuk. En het is niet dat hij niets aan preventie doet. 'Ik heb twee waakhonden voor aan de weg lopen. Maar de inbrekers hebben goed voorwerk gedaan en zijn achterom via het land gekomen. Dat is minimaal 150 meter lopen. Ik denk dat ze mij de dag ervoor in de gaten hebben gehouden toen ik de uien aan het zaaien was. Eén systeem was gloednieuw. Die had ik nog niet eens aangemeld bij de verzekering.'

Schrikdraad

Een week later was het ook al raak bij een collega aan de andere kant van het dorp. Daar zijn ze via een luik in de bewaarloods naar binnen gekomen.

'Het is lastig om er iets tegen te doen', vindt Polak. 'Of je moet elke nacht heel dat gps-systeem onder je bed schuiven. En ik wil ook geen groot hekwerk met schrikdraad om mijn bedrijf zetten. Wel hoorde ik laatst over zo'n AirTag, waarbij je het gps-systeem kunt volgen via je mobieltje. Hoe het precies werkt, weet ik niet. Maar dat ga ik uitzoeken.'

Een ingebouwde tracker is een van de opties, weet Gerwin Otten, medewerker schadepreventie en risicobeheer bij Cumela. Hij heeft contact met leveranciers en fabrikanten over wat er gedaan kan worden om gps-apparatuur minder interessant te maken voor de bendes.

Pincodes en demonteren

De leveranciers geven aan dat het gebruik van pincodes en het demonteren van apparatuur vooralsnog de beste opties zijn om diefstal tegen te gaan. Otten: 'We adviseren onze leden om met hun leverancier te overleggen welke preventieve maatregelen ze het beste kunnen nemen.'

Dat kan bijvoorbeeld door een scherm met pincode. Of met gps-apparatuur die je makkelijk kunt demonteren mee naar binnen te nemen. 'Maar in dat laatste geval moet je er wel zeker van zijn dat de spullen nog wel verzekerd zijn', waarschuwt Otten.

Cumela lanceerde enkele jaren geleden een preventiecampagne tegen diefstal op landbouwbedrijven. En Otten houdt de cijfers bij van diefstallen bij loonbedrijven. In 2022 werden 203 gps-onderdelen op zo'n vijftig loonbedrijven gestolen. Dat is een stijging van 50 procent ten opzichte van het jaar daarvoor.

Gps-schermen worden het vaakst gestolen, meestal in combinatie met de antenne of de computer. 'Maar we zien ook diefstal van vaste schermen', vertelt Otten. 'Daarvoor zijn ze soms langer dan drie kwartier bezig. Ze nemen er dus echt de tijd voor.'

Goed onderzoek

De medewerker van Cumela wijst ook op het belang van goed onderzoek door de politie bij dergelijke inbraken. 'Door het veiligstellen van inbraaksporen zoals vingerafdrukken, kentekenplaten of voetsporen, kunnen verschillende zaken misschien aan elkaar worden gelinkt.'