LTO: emissierapport roept veel nieuwe vragen op

Volgens Wunnekink hebben deze technieken de sector 'bakken met geld' gekost. 'Het roept ook direct de vraag op: zijn we wel met de juiste dingen bezig? Alleen op basis van echte metingen op bedrijfsniveau kun je echt iets zinnigs zeggen. Nu kom je in dezelfde discussie terecht als bij het Aerius-model over het verschil tussen berekenen en meten.'

LTO-portefeuillehouder Platteland & Omgeving Trienke Elshof meent ook dat de conclusies nadrukkelijk pleiten voor doelenbeleid met als basis daadwerkelijk meten. 'Als je op basis van algemene gegevens iets kunt zeggen over de werking van technieken, dan vervalt in mijn ogen ook het argument dat je met een afrekenbare stoffenbalans te weinig juridische zekerheid hebt. Eigenlijk pleit dit voor een afrekenbare stoffenbalans in combinatie met technische en managementmaatregelen voor de boer. Op die manier heeft hij zelf knoppen om aan te draaien en kan hij zelf zien wat de emissie daadwerkelijk is. Daar kan mee gerekend worden.'

Niet zonder innovatie

Volgens Elshof roept het onderzoek daardoor niet alleen vragen op, maar vraagt het vooral om verdieping. 'Je hoort telkens uit onderzoek dat de verschillen tussen bedrijven groot zijn en dat omgang met emissiereducerende techniek ook een rol speelt. Het gaat er bij mij niet in dat emissiearme vloeren niets doen. Het gebruik doet er wel toe. We kunnen echt niet zonder innovatie. Innovatie en technische maatregelen zijn samen met managementmaatregelen en andere maatregelen nodig om de stikstofreductiedoelstellingen van het kabinet te kunnen halen.'

Het is volgens de LTO-bestuurder 'de zoveelste keer is dat we reageren op een gelekt rapport waarvan onderzoekers zeggen dat het nog niet gereed is'. Ze vindt het opvallend dat de rapporten van minister Christianne van der Wal voor Natuur en Stikstof allemaal gelekt worden. Elshof stelt ook een paar nuances bij het onderzoek. Het rapport laat volgens haar niet zien dat innovaties om stikstof te reduceren in het algemeen niet werken.

Nieuwe technieken

'Nieuwe technieken zoals de Lely Sphere en luchtwassers maken geen deel uit van het onderzoek. Die technieken werken. Dat is bewezen. Door innovatie zijn stikstofemissies in de landbouw sinds 1990 met meer dan 65 procent afgenomen', zegt Elshof.

De LTO-bestuurder wijst erop dat stikstofbemiddelaar Johan Remkes in zijn adviezen ook het belang van innovaties onder de aandacht brengt. 'Het past in het palet van Remkes met innoveren, extensiveren, omschakelen, verplaatsen of stoppen. Binnen dat rijtje is het inzetten op innovatie de meest kosteneffectieve maatregel.'

Opnieuw onzekerheid

Elshof vindt het beroerd voor boeren dat er nu weer onzekerheid ontstaat. 'De overheid moet staan voor de rechtszekerheid van boeren. Zij hebben in deze technieken geïnvesteerd omdat het een vereiste was bij verbouwingen en nieuwbouw om gebruik te maken van de best beschikbare technieken. Boeren hebben geheel volgens de regels en te goeder trouw gehandeld. We gaan er vanuit dat dit onderzoek geen gevolgen heeft voor bedrijven met dit type emissiereducerende technieken. Tot nu toe is het zo dat als emissiefactoren aangepast worden, dat de vergunning van desbetreffende boer groter wordt en het geen directe gevolgen heeft. De overheid is aan zet om hier duidelijkheid over te geven.'

In een reactie aan het ANP laat Van der Wal weten ook bezorgd te zijn. 'De boer mag geen kat in de zak kopen. Innovaties waarmee boeren hun stikstofuitstoot verminderen, moeten doen wat ze beloven.' Ze wijst erop dat het vooral de oudere technieken zijn die tekortschieten.