Mari van den Heuvel: 'Energiedossier ligt al jaar boven op stapel'

Van den Heuvel geeft aan dat het voor hem een uitdagend jaar was. 'En dat blijft voorlopig zo, want we hebben heel wat noten te kraken, zoals energie, water, arbeid en huisvesting. Er gebeurt al veel in de glastuinbouw en we moeten blijven innoveren en doorontwikkelen.'

De Nederlandse consument voorzien van een prachtig Hollands product, dat is mijn drive

Mari van den Heuvel, regiovoorzitter Glastuinbouw Nederland

Soms krijgt hij het gevoel dat glastuinders niet de tijd krijgen voor die ontwikkeling, met alle regelgeving die op ze afkomt. 'Het vraagt enorm veel van ondernemers om bij te blijven. En er zijn afhakers', stelt Van den Heuvel. 'Het is belangrijk dat individuele bedrijven voor zichzelf nagaan wat hun toekomst is en welke richting ze uit willen en kunnen.'

Als je in een groot cluster zit heb je volgens Van den Heuvel meer verduurzamingsmogelijkheden. 'In Brabant en Zeeland heb je veel kleine clusters en solitaire bedrijven. Voor veel bedrijven gaat het best lastig worden.'

U startte midden in de energiecrisis als voorzitter.

'Dat was ongekend. Gelukkig zijn de gasprijzen de afgelopen tijd gedaald, maar ze zijn nog altijd twee keer zo hoog als in september 2021. Zulke tarieven hebben een enorme impact op de kostprijs.

'Veel ondernemers hebben de kas van december tot maart koud gelaten om geen gas te hoeven gebruiken, want ze konden de kostprijs niet meer uit de opbrengst halen. Nu zijn ze langzaamaan weer aan het opstarten. Het risico is wel dat we straks een piek krijgen in de aanvoer van producten.'

Dus ondernemers hadden de afgelopen maanden geen inkomsten?

'Dat betekent interen op de reserves. Natuurlijk wordt nagedacht over oplossingen, maar in de winterperiode is het moeilijk om andere teelten in te zetten. De glastuinbouw wil fossielvrij worden. Van alle kanten worden de mogelijkheden onderzocht: hoe kunnen wij dat energievraagstuk opgelost krijgen binnen Brabant en Zeeland?

'Er zijn veel initiatieven om gas te besparen, maar we kunnen niet in no time van het gas af. In het Westland is geothermie goed mogelijk, maar in Brabant mag je momenteel geen geothermische putten boren wegens breuken in de ondergrond. Misschien is waterstof een oplossing, al zal dat ook nog jaren duren.'

Ligt er een verantwoordelijkheid van de overheid?

'We moeten betaalbare warmte zien te krijgen. Uiteindelijk is daar iedereen bij gebaat, ook de bebouwde omgeving en de kleine industrie. Zonder steun van de overheid gaat dit niet lukken. Geothermiewarmte is nog een stuk duurder dan gas. We zijn nu volop met provincie Noord-Brabant aan het uitzoeken hoe we veilig aardwarmte kunnen benutten.

'Iedereen begint nu in te zien dat er ook voor de bebouwde omgeving iets moet gebeuren. Als we dat samen doen, kunnen we draagvlak creëren. We moeten samen bepalen wat een aanvaardbaar risico zou kunnen zijn om geothermie mogelijk te maken. En de overheid moet met regelgeving komen.'

Een van uw voornemens was om veel bedrijven te gaan bezoeken.

'Dat is helaas onvoldoende gelukt. De energiecrisis heeft veel tijd van me gevergd. We hebben een groot werkgebied waar meer aandacht naartoe moet. Dat staat op mijn agenda.

'Ook willen we met het bestuur verder professionaliseren om meer feeling met de achterban te krijgen. Dus het bestuur zo inrichten dat we slagkrachtig zijn en zoveel mogelijk informatie met de achterban kunnen delen. We halen wel knelpunten op, maar dat kan beter. Wellicht is uitbreiding van het bestuur nodig om daadkrachtiger te kunnen handelen.'

Als speerpunten bij uw aantreden benoemde u arbeid en duurzaamheid.

'Arbeid vraagt altijd aandacht en is een grote kostenfactor. We zetten in op het verder automatiseren van processen opdat we op loonkosten besparen. Daarnaast moeten we goede, gemotiveerde medewerkers aantrekken, maar het zoekgebied in Europa wordt steeds groter.

'Goede huisvesting is essentieel. Met Glastuinbouw Nederland zijn we flink bezig om meer lijn in de vergunningverlening voor huisvesting te krijgen, want elke gemeente heeft weer andere ideeën. Wij zijn als het even kan voor huisvesting op de bedrijfslocaties, mits de bedrijven dat zelf willen.'

Is dat ook een kwestie van goede contacten onderhouden met de gemeente?

'Absoluut. Het moet altijd in overleg met de gemeente. Mijn advies is om te blijven praten en te zorgen dat je je bedrijf openstelt. Laat de gemeente zien wat je doet en wilt. Dan komt er meer begrip, want ik denk dat er nog veel onwetendheid is op dit gebied. Zodra de gemeente meewerkt aan huisvesting, kun je als ondernemer de zaken meteen goed aanpakken en gaan investeren in de toekomst.'

Hoe is de relatie tussen Glastuinbouw Nederland en ZLTO?

'We werken op veel onderdelen samen. Onze regiocoördinatoren werken voor Glastuinbouw Nederland en voor ZLTO. De samenwerking is goed en wordt steeds hechter, maar er is natuurlijk altijd ruimte voor verbetering. Binnenkort heb ik een afspraak met ZLTO om te overleggen hoe we gezamenlijk nog meer slagen kunnen maken. Denk aan ruimte, water, gebiedsgerichte aanpak en Gemeenschappelijk Landbouwbeleid.'

Welke conclusie trekt u na een jaar?

'De situatie van de glastuinbouw is zorgelijk, maar dat is niet anders dan in de rest van de agrarische sector. In mijn eentje kan ik niks, we moeten samen de schouders eronder zetten. De glastuinders van de toekomst verdienen een goede basis.

'Mijn drive is de sector nog verder te verduurzamen. Ervoor zorgen dat deze en de volgende generatie een goede boterham kunnen verdienen door de consument te voorzien van een prachtig Hollands product en een bijdrage te leveren aan de energietransitie van ons land.'