Dutch Dairy Challenge: van innovatief idee tot realiseerbaar plan

Na een selectie zijn negen melkveehouders aan de slag gegaan met de 100 dagen challenge om hun ruwe innovatieve idee uit te werken tot een realiseerbaar plan. In een serie van drie artikelen komen de kandidaten aan bod. Vandaag: deel 3 van 3.

‘Ik wil laten zien dat het fossielvrij kan’

Een elektrische shovel heeft hij al voor alle werkzaamheden op de boerderij. Nu wil hij op het land ook zoveel mogelijk elektrisch gaan werken, te beginnen met een dubbele messenbalkmaaier. ‘Deze vraagt maar een tiende van het vermogen van een cyclomaaier’, vertelt Spruit.

Verder kijkt hij met zijn voeradviseur van ABZ De Samenwerking kritisch naar het krachtvoer. De grondstoffen daarvoor moeten het liefst zo min mogelijk kilometers hebben afgelegd. Spruit: ‘In alle opzichten wil ik de CO2-footprint zo ver mogelijk naar beneden brengen.’

Spruit gebruikt om die reden ook geen kunstmest meer. Bij de productie daarvan komt veel fossiele CO2 vrij. ‘Verder is weidegang een belangrijk deel van de bedrijfsvoering, we laten de koeien het gras zelf ophalen. Ik kijk in hoeverre ik het gebruik van krachtvoer kan terugbrengen zonder dat dit ten koste gaat van de gezondheid van mijn vee en de melkproductie. Ik gebruik nu 20 kilo krachtvoer per 100 liter melk bij een relatief lage productie. Onze productie is ruim 7.000 kilo per koe per jaar, met 3,75 procent eiwit en 4,70 procent vet.’

Goed doorgeven

Deze keuzes hebben te maken met hoe Spruit naar de aarde kijkt. ‘We moeten deze op een goede manier doorgeven. Als ik laat zien dat het kan, kan het anderen weer inspireren.’

De melkveehouder is zich ervan bewust dat ook methaan een belangrijk broeikasgas is. ‘Methaan komt uit de koe, maar wel nadat hij gras heeft gegeten waarin CO2 wordt vastgelegd. Runderen zijn er al duizenden jaren. Het verbranden van fossiele brandstoffen is in mijn ogen een grote boosdoener. ‘

‘Zo ver mogelijk terug met krachtvoer’

Het gras zelf moet dienen als krachtvoer. Van het gedroogde gras maakt hij graskoek dat in de stal gevoerd kan worden. De koek bevat bijna 1.000 VEM.

Kuijt werd op het idee gebracht door adviseur Teunis Mul van Timac Agro. Ze leggen uit hoe het werkt. ‘Als eerste is het belangrijk dat het gras op het juiste moment geoogst wordt. Wij nemen versgrasmonsters om de voederwaarde en het juiste maaimoment te bepalen. Als het gemaaid is, laten we het gras eerst zo veel mogelijk op het land drogen. Daarna laten we het verder drogen in de droogschuur. Dat doen we op dakwarmte die we door het hooi blazen door een ventilator die op zonne- en windenergie draait.’

‘Belangrijk is dat gras, kruiden en klaver centraal staan’, stelt Kuijt. ‘Wij weiden zoveel en zo lang als mogelijk. Daarnaast voeren we vers gras in de stal. In de winter voeren we dan gras-kruidenhooi. Juist het grashooi is heel geschikt om koeken met de juiste DVE en ruw eiwit van te maken. Wij spreken zelf niet van hooi, maar van gras zonder water. Een deel van het gedroogde materiaal gaat door een grote pers die uit de houtindustrie komt. Die maakt er koeken van.’

Kostenbesparing

‘Door vooral minder kosten aan krachtvoer bespaar je ongeveer 650 euro per koe per jaar’, vertelt Mul. Kuijt: ‘Afgelopen jaar hebben we al zonder soja gevoerd en op een gezonde manier de melkgift op peil kunnen houden. Het idee is toepasbaar voor zowel duurzaam gangbare als biologische melkveehouders.’

‘Melkveehouderij toe aan vernieuwend idee’

Veltkamp denkt zelf na over hoe hij zijn toekomstige stal wil inrichten en bouwen. ‘Het idee dat ik heb, is minder geschikt voor bestaande stallen en meer voor nieuwbouw. Dat komt omdat de constructie toch wel flink aangepakt moet worden.’

In het concept dat hij in ruwe lijnen bedacht, zou een gewone roostervloer moeten komen. Daaronder komt een tweede vloer. Tussen die vloeren wordt de mest minimaal een keer per dag afgevoerd zodat er zo min mogelijk emissies zijn. ‘Dagontmesting is een vernieuwend idee in de melkveehouderij’, ziet hij. ‘In andere sectoren is het al wel gebruikelijk.’

Problemen

Zijn idee is mede ingegeven omdat Veltkamp problemen ziet met de huidige systemen voor emissiearme vloeren. ‘Er zijn problemen met de veiligheid, zoals ontploffingen door gasvorming. Daarnaast zijn er al vloeren afgekeurd omdat ze toch niet voldoen aan de eisen. Verder zijn de huidige emissiearme vloeren vaak niet comfortabel voor de koeien doordat ze glad zijn. Er zijn gewoon veel problemen mee. Een roostervloer is gewoon beter.’

Veltkamp verwacht dat het stalklimaat door bij zijn werkwijze ‘voor koe en boer’ verbetert. Een roosterschuif is belangrijk voor een vlotte afvoer van de mest. Hij ziet ook mogelijkheden om een monovergister aan het systeem te koppelen, ‘om de methaanemissie nog sterker te reduceren’.

Het idee van een dubbele vloer heeft hij gezien in de varkenshouderij. In de ogen van Veltkamp is het slim om zoveel mogelijk gebruik te maken van bestaande technieken.