Warmte en stroom uitwisselen met Greenbox

Bakker Seed Productions in het Noord-Hollandse Zuidoostbeemster is gespecialiseerd in de productie van hybride zaden van tomaten, komkommers en paprika's. Het glastuinbouwbedrijf ligt in de Beemster, waar weinig mogelijkheden zijn voor het gebruik van aardwarmte of de aanleg van een warmtenet.

Om toch energie te besparen, ging eigenaar Dick Bakker met zijn zoon Rick, innovatiedeskundige in de glastuinbouw, in 2017 op zoek naar andere mogelijkheden.

Restwarmte gebruiken

De glastuinders kwamen in gesprek met Co ten Wolde, die als energiespecialist werkte bij AgroEnergy, en zijn zoon Jelmer, expert in computertechnologie. Samen kwamen zij op het idee om warmte die vrijkomt bij het koelen van servers in datacenters te gebruiken voor het verwarmen van de kassen en de elektriciteit uit warmtekrachtkoppelingen (WKK's) te benutten voor het laten draaien van de servers. 'Traditioneel gebruiken datacenters luchtkoeling, maar dat vergt een enorme investering en hoge operationele kosten', legt Rick Bakker uit.

Tijdens de zoektocht kwamen de ondernemers op het spoor van immersion cooling, waarbij de servers in een vloeistof staan. 'De techniek is al vanaf de jaren negentig bekend, maar wordt nog nauwelijks voor datacenters gebruikt. Wij vermoedden dat we daarmee een baanbrekende techniek konden ontwikkelen voor het gebruik van de restwarmte in de kas', zegt Rick Bakker.

Uren experimenteren

Dat kostte volgens Jelmer ten Wolde wel de nodige moeite. Na uren experimenteren bij Bakker Seed Productions met pompjes, warmtewisselaars en andere onderdelen kwam het viertal tot het conceptidee van een datacenter in de vorm van een container naast een kas.

Via Co ten Wolde kwam Paul Bakker – geen familie – op hun pad, die technisch directeur glastuinbouw was geweest bij Caterpillar en energiemanager bij Electroproject. Daardoor konden ze contact leggen met toeleveranciers aan de glastuinbouw, zoals KaRo in Zwaagdijk en Van der Ende en Stolze in Maasdijk.

Prototype

De initiatiefnemers presenteerden een prototype van de Greenbox op beurzen, waaronder een datacenterbeurs. Daar ontmoetten zij Carlos Reuven en Yoni Fishman, die met hun Zwitserse bedrijf EcoDigital in IJsland ervaring hadden opgedaan met het gebruik van restwarmte uit een datacenter in een visdrogerij. Ook hadden zij kennis van en relaties in investeringszaken.

Rick Bakker: 'Vanaf het begin hadden we een klik en deelden we dezelfde visie. Onze research & developmentafdeling en hun netwerk vormden een goede combinatie.'

Hoofdkantoor in Zwitserland

Om de Greenbox op de markt te brengen, richtten de ondernemers in 2022 Greentech Technologies op, met het hoofdkantoor in het Zwitserse Zug en productie en research & development in Zuidoostbeemster. De directie bestaat uit de vier bedenkers en daarnaast Paul Bakker, Reuven en Fishman.

De ondernemers hebben nu een wereldwijd patent op de Greenbox, die ze internationaal inzetten in de glastuinbouw, maar ook in andere sectoren, zoals industrie, nuts-, automatiserings- en afvalbedrijven en stedelijke infrastructuur. Het bedrijf heeft meer dan dertig werknemers, afkomstig uit verschillende landen.

Kosten

De aanschaf en het operationeel maken van een Greenbox vergt een investering van rond de 1,1 miljoen euro, inclusief de aansluiting op het ketelhuis en het elektriciteitsnet en het plaatsen van de servers. Volgens Rick Bakker groeit de markt voor datacenters constant en biedt de Greenbox duurzaamheidsvoordelen, maar is deze ook vanwege de lage locatiekosten vanuit financieel oogpunt interessant.

'Het is een oplossing die geld oplevert in de energietransitie, in tegenstelling tot bijvoorbeeld warmtepompen of e-boilers die geld kosten', zegt Jelmer ten Wolde. Het is bovendien een flexibel systeem, omdat het mogelijk is om het uitvoeren van rekenopdrachten samen te laten vallen met een grote warmtevraag in de kas.

Logische koppeling

Hans van den Berg, procesmanager warmte bij Glastuinbouw Nederland, vindt de Greenbox een interessante nieuwe mogelijkheid om restwarmte te gebruiken. Ook ziet hij het als een logische koppeling tussen een datacenter met een behoefte aan elektriciteit en glastuinbouw met een warmtevraag.

'Het concept past uitstekend bij onze visie om als glastuinbouwsector in 2040 klimaatneutraal te zijn. We verwachten dat voor elkaar te krijgen met enerzijds energiebesparing en anderzijds circa 30 procent aardwarmte en 15 tot 20 procent restwarmte', zegt Van den Berg.

Aantrekkelijke optie

Een Greenbox past vooral bij solitaire glastuinbouwbedrijven of glastuinbouwclusters die te klein zijn om te investeren in aardwarmte of waar de bodem daarvoor niet is geschikt. Zeker de flexibele inzet en de plaatsing op een tuinbouwbedrijf, gedimensioneerd naar behoefte, maakt het volgens Van den Berg een potentieel aantrekkelijke optie.

Dick Bakker heeft al zo'n 1 miljoen kubieke meter gas bespaard dankzij de Greenbox en schetst dat de gasbesparing bij een gemiddeld glastuinbouwbedrijf tussen de 30 en 40 procent ligt. 'De Greenbox is zo gedimensioneerd dat hij precies aansluit op de warmte die ik nodig heb voor mijn bedrijf van 1,9 hectare.'

In Nederland hebben nu vier glastuinbouwbedrijven een Greenbox. Greentech Technologies zou dit in de groeiende markt voor datacenters graag nog verder uitbreiden.