Bart-Jan Heine: 'Sociaal contract tussen burger en overheid loopt vast'

Waarom is de nieuwe partij Alliantie opgericht? Er zijn toch al zoveel partijen?

'Alliantie bestaat uit mensen die zich zorgen maken over de staat van het land en hoe het overheidsbeleid op de gewone mensen neerdaalt. De ene crisis stapelt zich op de andere, zonder dat er veel oplossingen worden geboden. Daarnaast zie je een scheefgroei in het beleid dat wel wordt uitgevoerd. De eigenaren van Tesla's krijgen subsidies, terwijl de overheid de gewone man die zijn huis wil isoleren in de kou laat staan.'

Moeilijke besluiten moet je nemen via het politieke debat, dus in het Drents parlement

Bart-Jan Heine, lijsttrekker Alliantie Drenthe

Kan de huidige politiek dat dan niet oplossen?

'Het oude sociale contract tussen overheid en burger loopt vast. Een functionerende dienstbare overheid die goed voor mensen zorgt is er nauwelijks meer. Zie de toeslagenaffaire, de problemen met de slachtoffers van de aardbevingen in Groningen, de stikstofcrisis, maar ook de groeiende tweedeling tussen bruis- en krimpregio's. De gevestigde partijen hebben er geen antwoord op. Het politieke midden levert niet meer en de flanken groeien.'

Wie zijn de mensen achter Alliantie dan en wat willen zij?

'We komen voort uit een club bezorgde mensen uit CDA- en PvdA-hoek, maar er zijn er ook veel afkomstig van andere partijen. We zijn Alliantie begonnen uit een diepere zorg over de stapeling van crises en de vlucht van de kiezer naar de flanken. Het activisme en de polarisatie groeit, zowel op uiterst links als op rechts.

'Dat komt volgens ons omdat de overheid de basis niet op orde heeft. Er is geen echte visie, terwijl mensen zich niet betrokken voelen bij de besluitvorming om problemen op te lossen. Ik heb het dan bijvoorbeeld over boeren, bouwers, verpleegkundigen, jeugdzorgers en onderwijzers. Je kunt dan aan de kant blijven staan met je frustraties of je verantwoordelijkheid nemen. We zijn een burgerpartij met ook een paar boeren. Gematigd conservatief, maar sociaaleconomisch links van het midden.'

Alliantie wordt wel gezien als de mensen rond voormalig CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. Klopt dat?

'We zijn sympathisanten van Omtzigt, niet de partij van Omtzigt. Een deel van de mensen achter Alliantie was eerder betrokken bij stichting Sociale Christendemocratie die de Omtzigtiaanse benadering ondersteunt: op de inhoud politiek voeren en niet op het effect. Er zijn nog steeds lijntjes, maar hij is onafhankelijk Kamerlid en geen lid van onze partij.'

Wat zijn volgens u de hete hangijzers in de huidige provinciale politiek?

'We richten ons op onderwerpen als stikstof, leefbaarheid en de wolf. Er zijn natuurlijk wel meer problemen aan te wijzen, maar we doen het stapsgewijs en in delen. Je moet je eigen beperkingen kennen. We doen nu mee in drie provincies omdat we daar voldoende degelijke mensen hebben voor op de lijst.'

Hoe kijkt u tegen het stikstofprobleem aan?

'Het stikstofvraagstuk wordt nu eenzijdig benaderd. Het systeem van kritische depositiewaarden maakt dat alles ondergeschikt wordt gemaakt aan één indicator. Voor andere belangen zoals landbouw, leefbaarheid van het platteland of de economie is geen oog. Dat geeft geen goed beleid. Het huidige model is voor beleidsmakers de werkelijkheid. Probleem is dat het Aeriusmodel dit zegt, Brussel wat anders voorschrijft terwijl de commissie Remkes ook aan de knoppen draait. Dat lost het dus niet op.'

Wat moet er in uw ogen dan gebeuren?

'Maak het een politiek besluit in plaats van een commissie te benoemen om de verhitte gemoederen te bedaren. Het huidige stikstofbeleid wordt doorgezet om D66 erbij te houden en het kabinet te doen overleven. Maar er is wel een politiek alternatief, alleen de politieke wil ontbreekt in Den Haag. Let wel: ook de provincies hebben wat te in te brengen. Die draaien via de vergunningverlening ook aan de knoppen.'

Hoe zou u het dan doen als u het in de provincies voor het zeggen zou hebben?

'Op provinciaal niveau kun je drempelwaarden invoeren die wel zijn te handhaven en waarmee je ook de PAS-melders kunt helpen. Volgens ons moet je ook veel meer over de grens kijken, het wordt nu veel te nationalistisch aangepakt terwijl het over de grens in Duitsland geen probleem is. Daar heb je een andersoortig beleid voor nodig.

'Dat geldt trouwens ook voor de wolf. Het leefgebied beslaat het hele Noord-Europese laagland. Als in Polen en Duitsland wel wordt ingegrepen, waarom kan dat hier dan niet? Los het dus vooral praktisch op. Wat dat betreft zijn we in Nederland wat kleingeestig.'

Zijn de Provinciale Staten volgens u politiek genoeg?

'Dat kan beter. Kijk naar de energietransitie. Een in feite technische discussie over de regionale energiestrategie, wat zetten we waar in om voldoende duurzame energie te produceren, wordt uit de politieke arena gehaald en overgelaten aan een overlegtafel met bestuurders en belangengroepen. Terwijl je dat in mijn ogen veel meer aan de voorkant moet regelen, dus in Provinciale Staten en gemeenteraden.

'Bij het stikstofbeleid dreigt dat nu ook te gebeuren: gebiedsprocessen worden ingevuld door belangenclubs en experts. Moeilijke besluiten moet je nemen via het politieke debat, dus in het Drents parlement. Dat is zelfbestuur door gekozen volksvertegenwoordigers. Voer je het debat daar niet, dan krijg je ontevreden mensen.'

Wat zijn volgens u de kansen van Alliantie om in de Drentse Staten te komen?

'Drenthe is best wel een bijzondere provincie. De PVV is prominent aanwezig in Zuidoost-Drenthe. De van oudsher sterke partijen PvdA en CDA dreigen te worden weggevaagd. Met negentien deelnemende partijen zou het een megaprestatie zijn als we erin komen. Drie zetels zouden dan al veel zijn.'