Onno Dwars: 'Juridische kaders nodig voor samenwerking bouw en landbouw'

De teelt van biobased gewassen als grondstof voor de bouw biedt kansen voor boeren. Om binnen het CO2-budget te blijven, ziet de bouw biobased in de basis als een noodzakelijk kwaad. Wanneer CO2 kan worden vastgelegd in de gebouwde omgeving, wordt dit noodzakelijk kwaad ook een kans. Onno Dwars is als Chief Executive Officer (CEO) van Ballast Nedam Development, de ontwikkeltak van bouwbedrijf Ballast Nedam, positief over de samenwerking daarin met akkerbouwers.

We moeten in het publieke debat laten zien dat we als sectoren met elkaar vooruit willen

Onno Dwars, CEO Ballast Nedam Development

'We moeten de juiste juridische en economische kaders schetsen waarop we gaan samenwerken, in een driehoeksverhouding met het Rijk. De bouw moet aangeven welke condities zij nodig hebben om biobased te bouwen, de agrarische sector moet zeggen bij welke voorwaarden zij baat hebben om de bouw te kunnen voorzien in biobased bouwmaterialen. Uiteindelijk moeten we afspraken maken op rijksniveau, zodat er zekerheid is. Wij willen door met bouwen, de boeren met verbouwen.'

Hoe ziet u de opbouw van een biobased keten voor u?

'Door pilotprojecten te starten en van daaruit op te schalen. In de pilots kunnen we met elkaar verkennen tegen welke zaken we aanlopen. Als de inzet van biobased bouwmaterialen wettelijk wordt, kan het snel gaan. In het begin is het belangrijk om biobased te subsidiëren of met andere stimuleringsregelingen aantrekkelijk te maken, om concurrerend te zijn tegenover conventionele bouwmaterialen.

'Overigens vind ik wel dat het stimuleren in stappen moet worden afgebouwd. Een sector die eeuwig moet worden gesubsidieerd, is in mijn ogen verkeerd georganiseerd.

'Goed voorbeeld van een pilot is 'Building Balance'. Hierbij worden op dertien plekken in Nederland lokale ketens opgezet. In vier jaar moeten de opgezette ketens op 1.000 hectare biobased gewassen zitten. Het is de bedoeling om daarna op te schalen naar 50.000 hectare in 2030.'

Biobased bouwmaterialen zijn doorgaans duurder dan gangbare. Hoe komt de markt dan op gang?

'Het is van belang dat we stimulerende wet- en regelgeving krijgen in Nederland met een duidelijke stip op de horizon. De horizon is dat we naar CO2-neutraal bouwen toe moeten. Zo willen ze in Denemarken binnen krap vijftien jaar naar biobased zijn omgeschakeld. Dat is een duidelijk perspectief en dat hebben we hier ook nodig.

'Daarmee creëer je ook zekerheid voor de agrarische sector. Als er steeds meer biobased grondstoffen moeten komen, kan specialiseren daarin interessant zijn.'

Wat verlangt u nog meer van de overheid?

'Biobased materialen moeten positief worden beoordeeld in milieuprestaties voor gebouwen. Dat is nu niet het geval. De overheid moet CO2-vastlegging in bebouwing zien als een kans.'

Kan de bouw een soort afnamezekerheid garanderen voor biobased grondstoffen?

'Nee, dat is lastig. Maar afnamezekerheid is er in gangbare grondstofketens zoals bij beton ook niet. Als we de keten op gang brengen en zorgen dat de economische condities goed zijn, gaat automatisch de vraag stijgen. Dat is met energieneutraal bouwen ook zo gegaan. We hoeven niet het wiel opnieuw uit te vinden.'

Hoe wordt voorkomen dat bouwers biobased materialen uit het buitenland halen?

'Ik denk niet dat dat per se moet worden voorkomen en dat we daarin keiharde grenzen moeten stellen. Voor bijvoorbeeld Doetinchem is Duitsland dichterbij dan de Randstad. Als je de CO2-footprint van de materialen inclusief transport berekent, is het in sommige gevallen dus beter om de materialen uit het buitenland te halen. Wanneer we het van buiten Europa gaan betrekken, wordt het een ander verhaal.

'Ik vind dat we het juist moeten zien als een kans. Zo kan een Nederlandse akkerbouwer ook biobased grondstoffen telen voor Duitse bouwers. De biobased keten wordt groter en sterker door binnen de Europese Unie goed samen te werken. Het ene land is goed in hout produceren, het andere is beter in vlas telen. Dat is geopolitiek gezien ook interessant. Hiermee zijn we minder afhankelijk van staal of cement uit verre landen.'

Wat heeft de bouw nodig om met de landbouw de transitie te kunnen maken naar biobased?

'Dezelfde grondhouding. We moeten in het publieke debat laten zien dat we met elkaar vooruit willen. We zijn geen tegenpolen, maar partners. Doorgaans krijgen mensen die ergens tegen zijn alle aandacht. Het publieke debat zou meer moeten gaan over hoe we samen dingen kunnen bereiken.

'Verder is het belangrijk om vanuit kansen te regeren. In transities zijn we tot meer in staat dan we denken. Er is vaak een soort angst voor verandering, maar die is vaak ongegrond. Zeker als het een economische of klimaattechnische noodzaak betreft, kunnen we snel veranderen. Ik heb volop vertrouwen in zowel de bouw- als landbouwsector.'

U bent sinds kort ook domeinleider bouw van Agenda Natuurinclusief. Wat houdt dat precies in?

'Hierin richten negen domeinleiders vanuit verschillende sectoren zich op de ontwikkeling van een gezamenlijke investeringsagenda voor een natuurinclusieve samenleving. De domeinleiders werken dagelijks aan het slim benutten van natuur in hun sector.

'Doel voor de bouw is zorgen dat natuurinclusief bouwen beter wordt geborgd en geïmplementeerd in de gebouwde omgeving. Dit is in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Eind dit jaar presenteren we een visie voor de bouwsector.'