Gelderse CDA'ers hopen op comeback van hun partij

Op weg naar de dierentuin is de onvrede merkbaar. In weilanden langs snelwegen hangen nog steeds omgekeerde vlaggen en achter de ruitenwisser van een enkele auto op het parkeerterrein van het dierenpark is een boerenzakdoek te zien. Met de aankondiging van 'het grootste boerenprotest aller tijden' volgende maand lijkt de polarisatie zelfs toe te nemen.

Aan die polarisatie wil het CDA een einde aan maken, blijkt op deze familiedag. Hier lopen geen boze agrariërs met spandoeken rond, maar juist gezinnen en partijgenoten die trots uitdragen CDA'er te zijn; soms met een banner, soms met een sjaal, soms au naturel. 'Het gaat nog niet helemaal top met de partij, maar we zijn wel weer bezig met een comeback', zegt CDA'er Chrysto Wormskamp uit Terborg. 'Het goede gevoel is er weer. Dat moet nu vertaald worden in stemmen.'

Bijdrage aan natuurbeheer

Natuurlijk zijn ze op deze familiedag ook niet helemaal blind voor de spanningen die er zijn als het om het platteland gaat. 'Mijn ooms waren boer', zegt Ton Büchner uit Breedenbroek. 'Toen ik iets jonger was, was je een grote boer als je twintig koeien had. Nu moet je er honderd of tweehonderd hebben, terwijl de prijs per kilo vlees hetzelfde is als vijftig jaar geleden. Dat kan gewoon niet', denkt Büchner.

Agrariërs leveren volgens hem namelijk een wezenlijke bijdrage aan natuurbeheer. 'Ja, er moet minder vee komen. Maar boeren doen meer dan alleen zorg dragen voor hun koeien en hun winst. Nu is het zo dat kinderen soms niet naar een crèche op een boerderij mogen. Daarmee creëer je het beeld dat boeren boeven zijn. Dat is onzin; we hebben elkaar allemaal nodig.'

Daar lijkt het bij het CDA deze verkiezingen sterk om te draaien: onderlinge verbinding. Meerdere leden op deze familiedag stellen dan ook dat Nederlanders flink de stellingen betrekken. 'Alles is gepolariseerd en iedereen roept alleen maar wat mensen willen horen', ziet Peter Drenth uit Doetinchem, gedeputeerde namens het CDA in Gelderland. 'Maar dat levert de oplossing niet.'

Schouders eronder

Drenth kan erover meepraten, want 'zijn' provincie is stikstofprovincie nummer één. 'De discussie over stikstof is uit de hand gelopen. Helemaal met de brieven en de stikstofkaartjes die net voor de zomer kwamen. In Gelderland proberen we plannen te maken met alle sectoren, gemeenten en waterschappen. We zitten hier al vanaf het begin aan tafel om te zorgen voor modern agrarisch beleid. Niemand in Gelderland is voor onteigening of verplicht opkopen. Dus daar is hier helemaal geen discussie over.'

Al weet Drenth ook: de landbouw staat tegenwoordig onder flinke druk. 'We hebben een serieus probleem met droogte. In delen van de Achterhoek is in vier van de laatste vijf zomers de mais niet opgekomen of verdroogd in de kolf. Daarom moeten we de schouders eronder zetten en daar zijn we als CDA onder meer mee bezig. Dan moeten we dat ook afmaken.'

De vraag is of het CDA die mogelijkheid krijgt, gezien de opmars die BBB maakt. 'Caroline van der Plas zegt dat ze opkomt voor het platteland, maar meer hoor ik er ook niet over', vertelt Marc Budel, raadslid namens het CDA in de gemeente Rheden, die samen met zijn vrouw en twee kinderen in het dierenpark rondloopt.

Minder zwart-wit

'Het platteland is veel minder zwart-wit dan we denken. Dat de BoerBurgerBeweging (BBB) zo hoog staat in de peilingen is veel breder dan alleen mevrouw Van der Plas. Je ziet ook andere groepen, zoals aanhangers van Pieter Omtzigt of Wybren van Haga, die alles wat de overheid doet niet goed vinden.'

Dat soort partijen zijn de oplossing niet, denkt Budel. 'BBB doet in alle provincies mee met mensen waar we nog nooit van gehoord hebben. Dat hebben we de afgelopen twintig jaar ook bij andere partijen gezien. Vroeger hadden Nederlanders steun aan kerk of vakbond, maar dat is allemaal weggevallen en er is niets voor teruggekomen. Mensen zijn zoekende. Een beetje vastigheid zou wel goed zijn.'

Het CDA profileert zich in elk geval als meer dan alleen een boerenpartij, denkt Elske van der Mik, kandidaat-Statenlid voor de Overijsselse Staten. 'Het CDA is een partij die staat voor het samenzijn en dat is juist iets wat bij boeren goed vertegenwoordigd is. Ik was tot vorig jaar dierenarts in het buitengebied dus ik ken de boeren een beetje. Het CDA staat nog steeds voor zijn boeren, maar ook voor de rest van de samenleving. Ik vind dat de boeren het recht hebben om te weten waar ze aan toe zijn.'

Perspectief schetsen

Van der Mik erkent dat de BBB problemen goed weet te agenderen. 'Dat doen ze misschien nog beter dan wij dat doen. Maar ik ben heel benieuwd of die partij ook met de juiste, evenwichtige oplossingen kan komen. Ik denk dat boeren hun stem beter aan het CDA kunnen geven, omdat we een partij zijn die echt veel kennis heeft over de héle samenleving. Als je de uitdagingen waar we mee te maken hebben in z'n totaliteit bekijkt, kom je bij het CDA echt beter uit.'

En ook partijvoorzitter Hans Huibers denkt dat het CDA er niet alleen voor de boeren moet zijn. 'Het gaat niet alleen om de mensen op het platteland, het gaat ook om mensen in de steden. Maar wij willen wel het eerlijke verhaal blijven vertellen. We moeten perspectief schetsen voor boeren. Ik kan me voorstellen dat boeren dat de afgelopen tien jaar een beetje hebben gemist bij het CDA.'

CDA staat wankel in de provinciale peilingen

Het CDA zit momenteel in de Gedeputeerde Staten van elf van de twaalf provincies. Alleen in Noord-Holland levert de partij geen bestuurder. Dat betekent dat de toekomst voor de partij aardig ongewis is, zeker gezien het feit dat de BBB in alle twaalf provincies meedoet met de Provinciale Verkiezingen van 15 maart.

Volgens recente peilingen wordt de BBB in alle provincies groter dan het CDA. Een deel van het voormalige electoraat van het CDA overweegt een stem op de partij van Caroline van der Plas.Op basis van diezelfde peilingen zou het CDA in veel provincies halveren. Zowel in Friesland als in Overijssel werd het CDA in 2019 de grootste met 17 procent van de stemmen, waar nu nog maar 9 procent op die partij zou stemmen.

De BBB zou in beide provincies 13 procent van de stemmen kunnen krijgen en daarmee mogelijk de grootste worden. In veel andere provincies zou de BBB tot de drie populairste partijen kunnen gaan behoren, met uitzondering van Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht: daar is minder steun voor de BBB. De VVD blijft overigens in alle provincies populair.

De Provinciale Staten zijn een belangrijk orgaan in Nederland. Zo moeten zij het stikstofbeleid van het Rijk gaan uitvoeren. De verkozen Statenleden kiezen na de Provinciale Statenverkiezingen ook de nieuwe leden van de Eerste Kamer. Statenleden uit provincies met meer inwoners, zoals Zuid-Holland, hebben daarbij een zwaardere stem dan Statenleden uit provincies met minder inwoners, zoals Drenthe. De nieuwe Eerste Kamer kan op haar beurt weer invloed uitoefenen op de wetten die de Tweede Kamer voorstelt.