Peter Drenth (CDA): 'Als je wil horen wat je horen wil, moet je niet bij mij zijn'

Drenth krijgt pukkels bij de woorden 'transitie van de landbouw'. 'Transitie klinkt heel abstract, maar dit gaat juist over mensen', zegt hij. 'Ik ben de afgelopen vier jaar heel veel op het erf geweest. Je ziet daar hoe groot het verschil vaak is met andere sectoren. Bij de agrarische sector gaat het om een manier van leven. En dat maakt dat een discussie over de toekomst ondernemers ook heel persoonlijk raakt. Het gaat over mensen, over gezinnen.'

Boeren willen wel, als ze maar weten waar ze uiteindelijk aan toe zijn

Peter Drenth, lijsttrekker voor CDA in Gelderland

Die toekomst komt in het Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG) te staan. Dat moet op 1 juli klaarliggen. Hoe ver is Gelderland?

'Twee jaar geleden kwamen we met onze provinciale stikstofaanpak. Daar komen nu extra opgaven bij. In december hebben we de discussiepunten behandeld in de Provinciale Staten. Nu buigen allerlei betrokken partijen zich daarover. In april halen we het net op. Daarna komen we met een eerste aanzet.'

In hoeverre doorkruisen de komende Statenverkiezingen de planvorming?

'We hebben na maart te maken met een nieuwe politieke werkelijkheid. Daarom wordt het Gelderse PPLG eerst in de nieuwe Provinciale Staten besproken. Dat is democratisch gezien de enige weg, zo hebben de huidige Staten besloten. Waarschijnlijk gebeurt dat begin juli. Omdat het een belangrijk document is, krijgen alle nieuwe nieuwe Statenleden in april een spoedcursus over deze materie, zodat ze afgewogen beslissingen kunnen nemen.'

Hoe lopen de gesprekken met betrokken partijen?

'Discussies over stikstof, water en klimaat overheersen. De problemen zijn wel in beeld. Het gaat uiteindelijk om de politieke keuzes die worden gemaakt. Neem water. De waterschappen hebben al bedacht hoe het huidige watersysteem kan worden aangepast, zodat we in de toekomst in kunnen spelen op grote periodes van droogte.

'Als je daartoe maatregelen neemt, heeft 40 procent van het landbouwareaal daar baat bij. Maar op 7 procent ontstaat natschade. Is dat een goede deal of niet? Dat soort keuzes. Die spelen op tal van onderwerpen. Ook op het gebied van energie, leefbaarheid en mobiliteit.'

Nog even over stikstof, veel van uw CDA-collega's hebben twijfels of de stikstofdoelen van het kabinet voor 2030 reëel zijn. Hoe kijkt u daartegenaan?

'Een belangrijk deel van de stikstofopgave moet worden gerealiseerd via gebiedsprocessen. Een eenvoudig gebiedsproces duurt toch al snel tien jaar, van eerste plan tot en met de uitvoering. De gebiedsprocessen die uit het PPLG voortvloeien zijn integraal en heel complex, waarbij veel keuzes moeten worden gemaakt. Ze gaan lang duren.

'Mijn zorg is ook of we ze overal tegelijkertijd kunnen opstarten. Waar haal ik de mensen vandaan die dit begeleiden? En hoe betrekken we alle belanghebbenden bij die processen, hoe zorgen we ervoor dat ze input geven?

'Vervolgens moeten bestemmingplannen worden gewijzigd. De kans is groot dat ze bij de Raad van State belanden, samen met al die andere plannen elders uit het land. Als we dan aan de uitvoering toekomen, zijn er onvoldoende grondverzetbedrijven en dergelijke.'

U legt zich daarbij neer?

'De deadline is niet relevant. Iedere discussie erover kost alleen maar tijd. Die tijd moeten we benutten om snel stappen te zetten. Omdat de PAS-melders moeten worden gelegaliseerd, we de natuur moeten herstellen en mensen een huis willen. Johan Remkes heeft gezegd: pin je niet vast op data, maar begin. Dat is precies wat we in Gelderland willen en doen.

'Het Rijk heeft eindelijk geld vrijgemaakt. Ik heb nu beschikking over 130 miljoen euro waarmee we boeren op vrijwillige basis uit kunnen kopen om bijvoorbeeld PAS-melders te helpen. Wekelijks melden zich boeren die willen worden uitgekocht, maar ik kan dat niet omdat het Rijk de staatssteunkant van het verhaal niet heeft geregeld.

'Wat ik wel kan, is geld inzetten voor innovatie. Dat gebeurt. Er start een proef met voermaatregelen en we zetten in op circulaire mestverwerking.'

Nieuwe Oogst heeft onderzoek gedaan naar de kloof tussen burgers en boeren. Hoe ziet u dat?

'Ik heb dat onderzoek met interesse gelezen. Herkenbaar, al denk ik dat de kloof in Gelderland tussen boeren en burgers niet zo groot is. Ik zie wel afstand tussen de grote steden in de Randstad en de oostelijke provincies.

'Neem de verdeling van de cultuursubsidies. De fondsen gaan naar de Randstad. En vanaf de Rotterdamse haven lopen meerbaanswegen naar het oosten. Maar hoe verder ze onze kant opkomen, des te smaller ze worden. Om te eindigen in een weiland in Arnhem. Amsterdam moet niet de maat der dingen zijn.

'Wat me positief stemt, is dat driekwart van de boeren in jullie onderzoek vindt dat overleg de manier is waarop we de kloven kunnen overbruggen. Ik lees erin dat boeren stappen willen zetten en dat is ook mijn ervaring. Ik heb de afgelopen jaren twee tot drie avonden in de week in zaaltjes gepraat met boeren. Ze willen wel, als ze maar weten waar ze aan toe zijn. Er zijn sectoren waar ik me meer zorgen over maak.'

U bent CDA-lijsttrekker. Uw partij staat er niet goed voor, er is concurrentie van BBB.

'Ik houd me niet bezig met andere partijen. Als je wil horen wat je horen wil, moet je niet bij mij zijn. Maar als je iemand zoekt die samen met jou naar oplossingen zoekt in het belang van Gelderland, ben je bij mij en mijn partij aan het juiste adres. De provincie heeft een belangrijke rol gekregen bij het oplossen van zaken als stikstof, water, natuur, energie en mobiliteit. Bij deze verkiezingen gaat het dus echt ergens over.'