Dimbare ledverlichting biedt potentie in huidige energiemarkt

'Met dimbare lampen kunnen gewassen efficiënter worden belicht. Er kan worden bespaard door overdag terug te dimmen op basis van het inkomend zonlicht, maar ook door terug te dimmen op momenten dat elektriciteit duur is', zei De Gelder tijdens het Lichtevent bij Delphy Improvement Centre en WUR Glastuinbouw in het Zuid-Hollandse Bleiswijk.

Maar de keuze voor een bepaalde belichtingsstrategie moet niet alleen worden gemaakt op basis van de kostenbesparing, vervolgt de WUR-onderzoeker. 'Je moet de plant centraal zetten. Boven een bepaalde intensiteit is een sterke afbuiging van de lichtrespons zichtbaar.' Volgens De Gelder is het gelukkig wel zo dat de meeste planten van nature gewend zijn met variatie in licht om te gaan. 'De plant kent natuurlijk zonnigere en donkerdere dagen. In theorie zou het gebruik van dimbare ledverlichting dus geen negatieve gevolgen moeten hebben voor de gewasontwikkeling.'

Dalende kastemperatuur

WUR Glastuinbouw en Delphy nemen liever het zekere voor het onzekere en doen volop onderzoek naar telen onder dimbare ledlampen. De eerste resultaten zijn tijdens het Lichtevent gedeeld. Jochems liet de aanwezigen aan de hand van een grafiek zien dat het dimmen van de ledlampen effect heeft op de luchttemperatuur in de kas. 'Die zakte in onze tomatenproef met ruim 1 graad. Dat zien we terug in de sapstroom. Het is belangrijk om dit in het achterhoofd te houden met de watergift.'

De proefkas van Delphy is onderverdeeld in twee segmenten. Het ene deel heeft een lichtspectrum met 15 procent groen licht en het andere deel wordt belicht met 5 procent groen licht. Opvallend is dat op de afdeling met 15 procent groen licht veel meer activiteit van hommels wordt bespeurd. 'Bij beide spectra wordt een lagere activiteit vastgesteld in de dimperiode. We kunnen niet bewijzen dat het met elkaar te maken heeft, maar het ligt wel in lijn met wat we ook in onbelichte teelten zien op bewolkte en zonnige dagen', stelt de onderzoeker van Delphy.

WUR Glastuinbouw heeft de effecten van dimbare ledverlichting op de chrysantenteelt onderzocht. Daarvoor is een vergelijkingsproef gedaan. In één deel van de kas werd prijsdynamisch belicht en in het andere deel werd een constant lichtniveau aangehouden. 'Bij het prijsdynamisch belichten hebben we ervoor gekozen om op dure moment te dimmen en op goedkopere momenten juist het aantal micromol te verhogen', licht De Gelder toe. De lichtsom per week was bij beide behandelingen gelijk.

Sturen op elektraprijzen

In de lengtegroei en het takgewicht zijn volgens de WUR-onderzoeker weinig verschillen te zien. 'Maar wanneer we kijken naar de kosten, constateer ik dat op de wijze die wij hebben toegepast prijsdynamisch belichten met dimbare ledlampen ongeveer 5 procent goedkoper is dan het behouden van een constant belichtingsniveau. Pin mij niet vast op dat percentage, maar dat het uiteindelijk goedkoper is om te sturen op de prijzen op de elektriciteitsmarkt is duidelijk.'

Zowel De Gelder als Jochems ziet daarom potentie in prijsdynamisch belichten met dimbare ledverlichting, vooral in de huidige energiemarkt. Volgens hen is het daarbij belangrijk dat telers rekening blijven houden met de biologische klok van de plant. 'Dat betekent dat je als teler rekening moet houden met het 24 uursritme dat planten van nature hebben in hun biologische processen.'