Elektrische loofdoding kans in bollenteelt?

De uitfasering van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen is een proces van de lange adem, al zijn de eerste resultaten al wel zichtbaar. Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek tonen aan dat de landbouwsector in 2020 ongeveer 5 miljoen kilo gewasbeschermingsmiddelen gebruikte. Dat is ruim 11 procent minder dan in 2016. Ruim 1,2 miljoen kilo van het totaal werd toegepast voor onkruidbestrijding en loofdoding. Een daling van 14 procent in vergelijking tot 2016.

Kritiekpunt vanuit de sector is dat het aantal alternatieven niet in dit tempo meebeweegt. 'Er is een grote lijst met groene middelen die nog niet worden toegelaten. Soms zijn dat zelfs middelen die in de rest van Europa wel gebruikt worden', vertelt voorzitter Jaap Bond van de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur.

Volgens Bond past het huidige systeem voor toelating niet bij de beleidsambities van het Rijk. 'Als er een nieuw middel wordt aangevraagd, volgt bij het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden zomaar een proces van twee jaar. Dat moet anders, als we de gestelde doelen willen behalen.'

Nieuwe methode

Vooral middelen voor chemische loofdoding in aardappelen worden snel schaarser. Met dit in het achterhoofd introduceerden middelenfabrikant Nufarm en machinebouwer crop.zone afgelopen jaar Nucrop. Dit is een relatief nieuwe methode voor loofdoding. Een spuitboom voorop de trekker sproeit een geleidingsvloeistof over het gewas. Achter de trekker wordt met elektrische geleiders stroom aan het gewas toegediend.

'Door middel van elektriciteit wordt gezorgd voor een versnelde natuurlijke afsterving van het gewas', zegt Marc Slootman van importeur Kamps de Wild.

Voor de consumptieaardappelteelt blijkt één behandeling meestal genoeg te zijn om het loof voldoende te laten afsterven. Hoewel chemische behandeling goedkoper is, is het voordeel van Nucrop dat het later kan worden ingezet. Daardoor kunnen er extra kilo's bijgroeien. Ook zou elektrische loofdoding resulteren in een betere schilkwaliteit.

Zware trekker nodig

Nadelen zijn de beperkte werkbreedte en capaciteit, het feit dat Nucrop nog niet onder alle weersomstandigheden kan worden ingezet en dat er een relatief zware trekker nodig is. Dat laatste kan leiden tot meer groene knollen en aangedrukte sporen.

Ondanks deze uitdagingen zien coöperaties CZAV en Nedato kansen. De partijen maakten half augustus bekend aan de slag te gaan met Nucrop. Bij Koninklijke Maatschap de Wilhelminapolder in het Zeeuwse Wilhelminadorp wordt een perceel beproefd. En ook bij Klok in het Zuid-Hollandse Heenvliet wordt de machine toegepast.

Bloembollenteelt

Bloembollentelers hebben ook last van het krimpende middelenpakket. 'Hierdoor wordt het steeds lastiger een gezonde bloembol te telen', vertelt teeltadviseur Dennis van der Schans van Agrifirm-GNN. Hij stelde zichzelf daarom de vraag of elektrische loofdoding ook niet interessant kan zijn voor de bollenteelt. 'We hebben Maatschap Joling uit het Drentse Westerveld gevraagd mee te werken aan een proef. Die vond in 2021 op kleinschalig niveau plaats, met één cultivar.'

De onderzoeksresultaten lieten kansen en uitdagingen zien. Van der Schans legt uit dat het gewas na behandeling met Nucrop meteen begon af te sterven en dat er geen negatieve effecten op de kwaliteit zijn geconstateerd. 'Maar een nadelige bijkomstigheid was dat de stengels vaster in de bol bleven zitten. Deze moesten we met de hand verwijderen.' Voor de komende periode staan nog geen nieuwe proeven in de planning.

Nog geen gemeengoed

Van der Schans zegt daarom op de korte termijn nog geen toekomst te zien voor grootschalig gebruik van elektrische loofdoding in de bloembollenteelt. Ook Bond verwacht niet dat elektrische loofdoding binnen enkele jaren gemeengoed wordt in de sector. 'We zijn er nog lang niet. De software voor bijvoorbeeld de invoer van data moet nog bedacht en aangepast worden. Wel vind ik dat dit een spoor van innovatie is die we als sector moeten omarmen.'

De kosten spelen ook een rol in de verwachtingen van elektrische loofdoding in de bollenteelt. De Nucrop is immers niet goedkoop. De 9 meter brede versie kost 250.000 euro en die van 12 meter 290.000 euro. Voor onderhoud moeten monteurs op NEN3840-cursus om met hoogspanning te mogen werken. De chauffeur heeft daarnaast ook een cursus nodig.