Plantenkweker Janssen: 'Duurzame klimstok Kratiste is over drie jaar gemeengoed'

Het verhaal van Kratiste begint vlak voor de coronaperiode. Kweker Bart Janssen wilde met CoBaplant, het bedrijf dat hij samen met zijn broer Coen runt, een verduurzamingsslag maken. De overstap naar kokospotjes was een eerste zet. Maar het was niet genoeg. 'Het voelde als greenwashing', legt Janssen uit. Oftewel: hij had het gevoel dat hij het product groener liet voordoen dan het daadwerkelijk was. 'Ik verkocht nog steeds een product met een pvc-pijp erin.'

En dus startte Janssen een zoektocht naar een duurzamere klimstok. 'Het eerste idee was om de pvc-pijp te vervangen door industrieel biologisch afbreekbaar plastic, met kokos eromheen geslagen. Het probleem was dat die klimstok exact gelijk was aan de 'niet-duurzame' variant. Maar de duurzame variant was wel twee keer zo duur. Probeer dat maar eens te verkopen. Dat lukt niet.'

De zoektocht liep vast en het idee belandde tijdelijk in de koelkast. Maar de ogen en oren bleven open. In het najaar van 2020 kwam Janssen via via in contact met Mikel Olierook, eigenaar van Ruplex. 'Mikel kwam bij mij langs. En ik geef toe, ik was behoorlijk sceptisch. Ik dacht dat het tijdverspilling zou zijn', lacht Janssen. 'Maar toen hij met een klimstok van olifantsgras kwam aanzetten, was ik verkocht.'

Een proces van experimenteren, testen en bijschaven volgde. Maar iets meer dan een jaar na de ontmoeting was het eindproduct daar. Een biologisch afbreekbare klimstok genaamd Kratiste. 'Dat is Grieks voor houvast', licht Olierook toe. 'Passender kan niet. De klimstok is immers het houvast van de plant.'

Aardappelschillen uit de fritesindustrie en olifantsgras vormen de basis voor de klimstok. Beide worden in Nederland verworven, geeft Olierook aan. De meeste mosstokken die in Nederland worden gebruikt, worden vandaag de dag nog geproduceerd met grondstoffen uit Azië en Zuid-Amerika. Daarmee is meteen de eerste duurzaamheidsstap gezet. Olierook: 'Door lokale productie besparen we tienduizenden kilometers aan transport.'

Melkveehouders en oud-melkveehouders die een alternatief verdienmodel zoeken, zijn leveranciers voor Kratiste. 'Miscanthus is een gewas dat niet chemisch bestreden hoeft te worden, weinig of geen bemesting nodig heeft en het groeit hard.' Nog een voordeel van miscanthus is volgens Olierook het feit dat 1 hectare ongeveer 25.000 kilo CO2-reductie genereert. 'Dat slaan wij weer op in onze producten.'

En om aan te tonen dat niet aan het eerdergenoemde greenwashing wordt gedaan, worden alle producten geleverd met een grondstoffenpaspoort. 'Daarin staat op de tiende nauwkeurig vermeld waar het product uit bestaat', aldus Olierook.

Op dit moment zijn vijf kwekers in Nederland aan het experimenteren met de duurzame klimstok, waaronder Janssen. Hij hoort positieve verhalen van collega's. 'We zien geen problemen met de groei van de plant. De plant wortelt goed tegen de klimstok aan en de wortels nestelen zich mooi door de sleuven heen', geeft hij aan. 'En doordat aardappelschillen melkzuur bevatten, hebben we geen last van schimmels.'

Een nadeel van de huidige, ouderwetse klimstokken is volgens Janssen dat de krammen soms loslaten. 'Daar hebben we in ons ontwerp over nagedacht. Doordat we gebruikmaken van sleuven, steek je de biologisch afbreekbare clips door de pijp heen. Hierdoor blijven ze steviger zitten. Al met al zie ik meer voordelen dan nadelen.' Inmiddels heeft Janssen bijna zijn hele kas overgezet op de klimstok van Kratiste. Ook twee andere kwekers zijn bezig met dat proces.

Wel vergt de duurzame klimstok een investering. De stok van olifantsgras en aardappelschillen is ongeveer twee tot drie keer duurder dan een ouderwetse. 'Dat heeft puur met schaal te maken', legt Olierook uit. 'Bij de start van dit project lag de prijs zelfs vier tot vijf keer hoger. Dus we zijn op de goede weg.' Janssen vult aan: 'Alles wat nieuw is, kost geld. Maar het is wel een manier om je als tuinder te onderscheiden en voorop te blijven lopen.'

Het balletje begint volgens Olierook nu te rollen. 'We hebben contact met een aantal grote retailers. Partijen die nog geen planten met klimstok verkopen, omdat ze het onder meer door die pvc-pijp geen duurzaam product vinden. Ze heroverwegen hun keuze na het zien van ons product. Hoewel die beslissingen niet over één nacht ijs gaan, biedt het toekomstperspectief.'

Gemeengoed in drie jaar

Olierook en Janssen verwacht dat hun klimstok over drie jaar gemeengoed is in de tuinbouw. 'Vooral als er strengere regelgeving komt op het gebied van duurzaamheid, zoals een belastingheffing op plastic', licht Janssen toe. 'En natuurlijk is verduurzaming al een 'hot topic' in de tuinbouw. Maar er wordt vaak alleen gekeken naar energiebesparing in de kas. Verduurzaming is meer dan dat. Wij kijken eerst naar het verduurzamen van het product.'

Het blijft de komende jaren niet bij klimstokken, verzekeren de twee ondernemers. 'We onderzoeken de mogelijkheid tot het maken van orchideeënstokjes, etiketstekers en potten. Maar dat vergt tijd en geld', vertelt Janssen. 'Ons doel is nu eerst om de merknaam Kratiste onder de aandacht te brengen. Dat consumenten, retailers en kwekers weten dat ze bij ons een volledig lokaal en duurzaam hulpmiddel kunnen kopen.'