Nieuwe soorten cichorei bedienen teler en consument

Nieuwe rassen vergroten niet alleen de diversiteit en duurzaamheid voor de landbouwproductie, maar voorzien ook in de behoeften van de consument. De rassen produceren immers ook verbeterde voedingsvezels en medicinale stoffen.

Binnen het Chicory Innovation Consortium (Chic)-project is het met Crispr-Cas gelukt om in cichorei de afbraak van de inhoudsstof inuline te blokkeren. De cichoreiwortel is rijk aan deze natuurlijke, oplosbare voedingsvezel. Door de verminderde afbraak is er een langere oogstperiode mogelijk en kunnen wortels langer worden opgeslagen met een constant blijvende inulinekwaliteit. De inuline in de wortels is hoogwaardiger met minder ophoping van suikers.

Met Crispr-Cas is het mogelijk in een specifieke plek in het DNA kleine delen weg te knippen. Bijvoorbeeld in de genen die zorgen dat inuline wordt afgebroken of dat cichorei bitter smaakt. Doordat er heel gerichte mutaties in het genoom kunnen worden aangebracht, is deze methode snel en doeltreffend en is het niet nodig om jarenlang terug te kruisen.

Het knelpunt zit hem echter in het feit dat Crispr-Cas niet als gewone veredelingstechniek is toegelaten binnen de EU. De EU ziet deze moderne methode als genetische modificatie en de techniek kan dus niet worden toegepast.

Deelnemers aan Chic hopen met de projectresultaten deze opinie te veranderen. Nieuwe eigenschappen en rassen ontwikkelen kan met traditionele veredeling tot wel dertig jaar duren. Zolang de EU Crispr-Cas blijft zien als genetische modificatie, zijn de verbeterde eigenschappen niet voor de praktijk beschikbaar.

Snellere veredeling

Door het Chic-project is er wel veel meer kennis vergaard over het cichoreigenoom, waardoor ook de traditionele veredeling sneller kan gaan. De projectresultaten werden onlangs gepresenteerd aan cichoreitelers in Wageningen.

'De nieuwe cichoreilijnen bieden productdiversificatie voor telers en gezondheidsvoordelen voor de consumenten', zegt projectleider Dirk Bosch van Wageningen University & Research. 'De inulinekwaliteit kan worden verbeterd door het inactiveren van enzymen die inuline afbreken. Dat zorgt voor meer flexibiliteit in de oogstcampagne, zowel bij de oogst als de levering.' Doordat de cichoreiplant de inuline niet meer afbreekt naar suikers, is de inulineopbrengst hoger.

Zonder bitterstoffen

Verder is in het Chic-project ontdekt dat cichoreirassen zonder bitterstoffen de inulineproductie eenvoudiger en goedkoper maakt. Het reduceert de productiekosten, gebruik van hulpmiddelen en emissie van broeikasgassen. Uiteindelijk levert dat de teler dus een hogere marge op.

Voor de consument biedt inuline een aantal gezondheidsvoordelen. De voedingsvezel zorgt voor een verbeterde darmgezondheid en bevordert een gezonde spijsvertering door het vezelgehalte van voedsel te verhogen. Daarnaast speelt inuline een belangrijke rol bij het reguleren van ons immuunsysteem en kan het dienen als functionele vervanger van suikers en vetten. Dat geeft dan weer een verlaagd risico op hart- en vaatziekten.

Verder is inuline al lang een onderdeel van de dagelijkse voeding en wordt het gebruikt in allerlei producten. Denk aan zuivel, brood- en bakkerijproducten, zoetwaren, ontbijtgranen, hartige producten, kindervoeding en supplementen en dranken.

Antikankeractiviteit

Tevens blijkt uit onderzoek dat sommige bitterstoffen in cichorei een medicinale werking hebben. Met Crispr-Cas is het mogelijk specifiek deze medicinale stoffen in cichorei te produceren. 'Hiermee hebben we cichorei dusdanig veranderd, dat costunolide ophoopt. Dit is een natuurlijke stof met een bewezen antikankeractiviteit. Cichorei is een moeilijk gewas om te veredelen, maar het verbaast me hoeveel we in dit vijfjarige project hebben bereikt', concludeert Bosch.

Chic zit in de afrondingsfase, maar de communicatie over het project stopt niet, geeft innovatiemanager Matthew de Roode van Sensus aan. De cichoreiverwerker is ook deelnemer aan het project. 'We zullen voorlopig geen cichorei op het veld zien met de binnen Chic ontwikkelde methodes, maar het onderzoek wordt continu ingezet tijdens gesprekken met EU-beleidsmakers.'

De Roode meldt dat met de onderzoeksresultaten de kansen worden verkend om ook bij traditionele veredeling tot een sneller resultaat te komen. Verder heeft Sensus twee interne onderzoekstrajecten lopen over de kansen met de toepassing van bitterstoffen. Bijvoorbeeld als veegeneesmiddel of toevoeging in gewasbeschermingsmiddelen.