De omschakeling naar een biologische bedrijfsvoering past volgens melkveehouders Henk-Jan en Nienke Eggink uit het Gelderse Laren bij hun bedrijf en bij henzelf. 'We willen naar een korte, natuurlijke kringloop.'
Het is prettig om na anderhalf jaar omschakelen sinds twee weken de biologische melkprijs uitbetaald te krijgen voor hun 95 Fleckvieh-koeien. In januari neemt maatschap Eggink, bestaande uit Henk-Jan, zijn vrouw Nienke en zijn ouders Jan en Anneke, afscheid van FrieslandCampina. De biologische melk wordt dan verwerkt bij Eko-Holland.
De ondernemers zijn aan het aftellen, ook vanwege de melkprijs. De melkprijs van Eko-Holland is in november 66,50 euro per 100 kilo melk inclusief kwaliteit- en kwantiteitstoeslagen. Dit is het hoogste prijsniveau in een jaar. Bij FrieslandCampina daalt de biologische melkprijs in november met 75 cent naar 64,75 per 100 kilo melk. De gangbare melkprijs ligt in november op 62,25 euro.
Gesloten bedrijfsvoering
Ondanks dat het omschakelen niet zonder slag of stoot ging, was hun bedrijfsvoering al flink op weg naar biologisch. Kunstmest- en bestrijdingsmiddelengebruik waren al minimaal en het streven naar een gesloten bedrijfsvoering was al lang geleden ingezet.
Henk-Jan Eggink: 'Mijn vader was al sinds de jaren tachtig Koeien & Kansen-bedrijf en we waren hiervoor een stikstofproefbedrijf. Maar na 2012 werd de sector in een paar jaar tijd gedwongen om 20 procent minder fosfaat toe te passen. We zagen het aan de koeien. De vruchtbaarheid zakte onderuit en de koeien presteerden minder goed. Stikstof is er genoeg, maar fosfaat is een probleem, zagen we. De fosfaattoestand in de bodem daalde flink. Dat houden we niet lang vol, beseften we ons.'
De koeien doen het beter sinds we biologisch krachtvoer zijn gaan voeren
Nienke Eggink, biologisch melkveehouder in Laren
Bodemleven
Meer focus op bodem, bodemleven en organische stof zijn nu belangrijke pijlers. 'We weten alles over de koe van 2.000 euro, maar over de grond met een waarde van 65.000 euro weten we bar weinig', vat Eggink samen.
Het organischestofgehalte in de percelen laten stijgen is een belangrijk streven. Op de veldkavels waar de melkveehouders mais, voederbieten en graan telen, is het organischestofgehalte met 3,5 laag en op de huiskavel met blijvend grasland van twintig jaar en ouder is het organischestofgehalte gemiddeld 7. De huiskavel van 40 hectare kunnen de ondernemers sinds dit jaar beregenen.
Bodembiologie
Eggink wil meer aan de slag met bodembiologie. Hij gaat de bodem behandelen met gesteentemeel en kleimineralen. 'We composteren vaste mest met houtsnippers die we over de weides verspreiden.'
Het weglaten van kunstmest op grasland leverde in het eerste jaar van de omschakeling veel stress in de wei op. 'Het bodemleven was gestuurd op snelwerkende meststoffen. Daarbij kwam de droogte op de droge zandgrond waarop wij hier boeren niet best uit', zegt de melkveehouder.
Kosten omschakeling
De omschakeling naar biologisch kost over het algemeen 10 cent per kilo melk, wisten de ondernemers. 'We hebben wel extra voer aan moeten kopen, maar daarnaast is de gangbare prijs ook goed.' De grasopbrengst was dit jaar door de droogte gemiddeld 7,5 ton per hectare. De melkveehouders kochten vier vrachtwagens luzerne en hooi uit Frankrijk.
Nu is alle grasland, 65 hectare in totaal, kruidenrijk met klaver. Een deel is productief kruidenrijk en een deel is natuurlijk kruidenrijk grasland. Dat levert veel positieve reacties op. 'We zitten vlak bij een camping. De campinggasten vinden het prachtig als ze horen hoe wij nu boeren en waarom', zegt Eggink.
Over onkruiden maakt de ondernemer zich niet al te snel druk. 'Van een beetje ridderzuring heb ik geen last. Het mooie is dat op veel percelen de klavers als vanzelf terugkwamen, nadat we minder kunstmest gingen gebruiken. Wij streven naar het produceren van veel en gezond ruwvoer met minimale bemesting. Dat is de sleutel voor goede resultaten, zowel economisch als ecologisch.'
Rantsoen
De melkproductie daalde van bijna 7.000 kilo naar 6.500 in 2021. De ondernemers gingen van een rantsoen van gras, mais en voederbieten naar een rantsoen met 100 procent gras en een beetje luzerne. 'Sinds een aantal maanden zit de groei er weer in', zegt Nienke Eggink. 'De koeien doen het beter sinds we biologisch krachtvoer zijn gaan voeren. Ze glanzen weer, ze hebben geen cysten meer, ze starten goed op na het afkalven en de kalveren zijn fit. Ze hebben weer een dikke kont, de echte Fleckvieh-uitstraling komt weer terug.'
De balans terugvinden op het bedrijf is een belangrijk speerpunt. Zo weinig mogelijk input van buitenaf is hun streven. Henk-Jan Eggink: 'Dan kunnen we de kostprijs verlagen. Nu betalen we 650 euro per ton voor brok, maar we streven naar 20 kilo krachtvoer per 100 kilo melk. Een verhoging van de melkproductie naar 7.500 kilo moet mogelijk zijn.'
Henk-Jan, Nienke, Jan en Anneke Eggink hebben een biologisch melkveebedrijf in het Gelderse Laren. Ze hebben 65 hectare kruidenrijk grasland en een huiskavel van 40 hectare. Het bedrijf heeft 95 Fleckvieh-melkkoeien en 25 stuks jongvee. Met 4 stuks jongvee per 100 melkkoeien streven de melkveehouders naar een hoge leeftijd en een laag vervangingspercentage. De biologische melk leveren ze met ingang van 1 januari aan Eko-Holland.
