BoerBurgerBeweging wil bestuurlijke verantwoordelijkheid

'Dat geeft een goed gevoel. We putten moed uit de peilingen', aldus Stegink. 'Het is nu zaak om met goede kandidaten een goed programma neer te zetten, zodat we structureel een rol van betekenis kunnen spelen in de politiek.'

Die laatste zin geeft de ambitie van BBB goed weer. De partij wil een blijvertje worden, een partij die niet alleen een luis in de pels van de gevestigde orde is, maar ook bestuurlijke verantwoordelijkheid neemt. Te beginnen met de verkiezingen voor Provinciale Staten en de waterschappen, volgend jaar maart. Zaterdag worden tijdens een extra ledenvergadering de kandidatenlijsten voor de Staten officieel vastgesteld.

Kijkend naar de lijst valt op dat een groot deel van de kandidaten eerder binnen bijvoorbeeld LTO of een politieke partij actief was. Veelal lokaal, zoals Stegink zelf, maar de lijst telt ook voormalige CDA'ers, VVD'ers en zelfs een SP'er. Niet gek, vindt Stegink. 'Als nieuwkomer is het logisch om mensen te hebben die eerder al elders bestuurlijk actief zijn geweest, mensen hebben altijd een verleden.'

Diversiteit kandidatenlijst

De partijvoorzitter prijst de diversiteit van de lijst. Hoewel de partij nog vaak wordt neergezet als boerenpartij, is dat volgens Stegink onterecht. 'Ja, we hebben boerenlijsttrekkers, maar ook een visser, een onderwijzer. We hebben veel meer burgers als lid dan boeren. We willen ook uitstralen dat we er voor boeren én burgers zijn, deze beweging is veel breder dan alleen een agrarische. Dat zie je ook aan de brede inzet van Caroline van der Plas in de Tweede Kamer.'

Aan de totstandkoming van de kieslijsten van BBB is een lang en intensief proces voorafgegaan dat in oktober 2021 al begon. Zo'n zeshonderd kandidaten meldden zich voor een plek op de lijst voor de Statenverkiezingen. 322 daarvan haalden de lijst. De rest wist het partijbestuur niet te overtuigen of haakte zelf af.

'Met de kandidaten die we nu hebben, zijn we klaar om bestuurlijke verantwoordelijkheid te nemen. Maar dat is pas aan de orde als de kiezer gesproken heeft', tempert Stegink de verwachtingen. Eerst wil de partij in gesprek met leden nog meer input ophalen voor het verkiezingsprogramma. Dat gebeurt op ledenbijeenkomsten.

Valkuilen

Stegink is zich bewust van de valkuilen voor nieuwe politieke partijen. Eerder maakten bijvoorbeeld LPF en Forum voor Democratie een snelle opmars met veel zetelwinst, om vervolgens intern verscheurd te worden.

'Bij LPF werden kandidaten bij wijze van spreken van straat geplukt, men kende elkaar niet. Dat is bij ons niet aan de orde', stelt Stegink. 'Onze kandidaten hebben zichzelf moeten pitchen aan het bestuur en aan Caroline. Ze zijn gescreend, hebben verschillende trainingen gevolgd en er zijn teambuildingprocessen en mediatrainingen.'

Familiegevoel

Daar komt bij dat de partij hamert op het familiegevoel. 'Wie zich inzet voor BBB, brengt kennis en ervaring mee, maar gaat ook als noabers met elkaar om. We hebben net onze kernwaarden vastgesteld: noaberschap, authenticiteit, professionaliteit en de gulden regel 'wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet'. Dat proberen we alle kandidaten ook mee te geven, je bent er voor een ander.'

Dat zie je volgens Stegink ook in de rol die de leden hebben opgepakt die niet werden geselecteerd voor de kieslijsten. 'Die denken dan mee op andere vlakken, in kerngroepen en werkgroepen. Die zijn we nu aan het optuigen, met een belangrijke rol voor onze actieve jongeren. Wat onze partij wezenlijk anders maakt, is dat we problemen met elkaar aanpakken en de lijntjes kort zijn.'

Analyse: Stem BBB kan in Eerste Kamer bepalend zijn voor stikstofwet

Het was welhaast een bijzin tijdens het stikstofdebat vorige week in de Tweede Kamer. Jesse Klaver (GroenLinks) vertelde over het proces dat tijdens de vorige kabinetsperiode leidde tot de huidige stikstofwet. 'De SP kreeg de buurthuizen en ook wij konden op een willekeurig beleidsterrein kiezen wat voor leuks we zouden willen als we inhoudelijk niks zouden versleutelen aan de stikstofwet.'

Klaver gaf aan niet op het voorstel te zijn ingegaan, maar zijn anekdote illustreert wel het belang dat zowel het vorige als het huidige kabinet hecht aan het stikstofbeleid. Er hangt zoveel van af, dat de bereidheid er is om concessies te doen op andere beleidsterreinen.

BBB is nu nog een kleine speler in de landelijke politiek. Maar met haar ene zetel lukt het Caroline van der Plas uitstekend om de standpunten van de partij voor het voetlicht te brengen bij de media en het publiek. Partijvoorzitter Erik Stegink geeft ook terecht aan dat je met één zetel best invloed kunt uitoefenen. Maar Stegink zal ook beseffen dat zijn partij een sleutelrol kan spelen als de stikstofwet door de Kamers moet.

Nieuwe Eerste Kamer

De partij heeft de tijd aan haar zijde. Een nieuwe stikstofwet zal er niet eerder zijn dan het landbouwakkoord dat minister Piet Adema van LNV in de eerste maanden van het jaar wil sluiten. Tegen die tijd zit er hoogstwaarschijnlijk een nieuwe Eerste Kamer, met daarin dan dus een niet te negeren BBB-vertegenwoordiging.

Ondertussen verliest de huidige coalitie van VVD, CDA, D66 en in mindere mate ChristenUnie rap terrein in de peilingen, als er nu Tweede Kamerverkiezingen zouden zijn. Die trend gaat hoe dan ook doorwerken bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten. Nu al hebben de vier regeringspartijen met 32 van de 75 zetels geen meerderheid in de Eerste Kamer. Na de verkiezingen zal die verhouding nog verder veranderen in het nadeel van de regeringspartijen.

Die gegevens leiden tot de constatering dat BBB in een positie verkeert waarin de partij doorslaggevend kan zijn voor de stikstofwet. Ze zal geen interesse hebben in cadeautjes op andere beleidsterreinen, maar vol in willen zetten op bescherming van de agrarische sector.

Draai aan bestuur geven

Als Van der Plas en haar ondersteuningsteam het slim spelen en met werkbare voorstellen komen, kan BBB straks met moties en amendementen een flinke draai aan het stuur geven in de stikstofkoers van het land. En niet alleen BBB zal er zo over denken. Ook de in de peilingen goed scorende JA21, een partij waar de BBB in de Tweede Kamer veel mee samenwerkt, kan bepalend worden.

Aan de andere zijde van het politieke spectrum staan GroenLinks en de Partij voor de Dieren (PvdD) op winst. Om de steun van die partijen te krijgen, zal het kabinet met heel andere voorstellen moeten komen. Het maakt dat de Provinciale Statenverkiezingen voor de landbouwsector misschien wel relevanter zijn dan ooit.