Marijn Dekkers (Rabobank): 'Hoogste tijd dat melkveesector vooruit kan'

Dekkers had nooit verwacht dat de melkveesector in zo'n ongewisse situatie terecht zou komen als nu het geval is. Hij ziet met lede ogen aan dat veel bedrijven weinig kunnen ondernemen. 'Het is niet zo dat wij helemaal geen financieringen meer uitgeven, maar het gaat nu vooral om zaken als extra grond bijkopen of kleinere financieringen voor onderhoud of vervanging', zegt de sectormanager melkveehouderij bij Rabobank.

De vraag is vooral: hoe ga je inspelen op de veranderende omstandigheden?

Marijn Dekkers, sectormanager melkveehouderij bij Rabobank

'Verbouwingen en uitbreidingen liggen grotendeels stil. Als bank kunnen wij veel zaken niet financieren omdat onduidelijk is of vergunningen stand houden en of het verdienmodel wel overeind blijft. Innovatie en ontwikkeling liggen daardoor nagenoeg stil.'

Heeft u hoop dat dit weer goed komt?

'In de adviezen van Johan Remkes staan aanbevelingen die een goede richting geven. Als de overheid die uitvoert, dan denk ik dat we de goede kant opgaan. Remkes vraagt aandacht voor een robuust verdienmodel voor boeren, voor de menselijke maat, voor schadeloosstelling voor boeren die dicht bij een natuurgebied zitten. Ook de aanbevelingen die hij doet voor een afrekenbare stoffenbalans in de toekomst geven perspectief.

'Bovendien communiceert het advies: er is een goede toekomst voor boeren in Nederland. Als de overheid en de politiek dat overnemen, dan geeft dat vertrouwen en kunnen we met elkaar, met financiële instellingen, de zuivelindustrie en de sector weer werken aan een toekomst voor de melkveehouderij.'

Kunnen straks alle bedrijven nog wel door wat betreft verdienmodel?

'We moeten straks met melkveehouders meer dan ooit gaan kijken op welke locatie een bedrijf is gevestigd en wat daar de mogelijkheden zijn. Waar eerder kon worden gefinancierd door wat te groeien, zal nu ook worden gekeken naar verbreding, extensivering, omschakelen naar biologisch. Maar er zullen ook nog wel locaties zijn, in verschillende regio's, waar wel op basis van uitbreiding en innovatie kan worden geïnvesteerd.'

Zijn er categorieën bedrijven aan te wijzen die het lastig gaan krijgen?

'Dit heeft naar mijn mening grotendeels te maken met ondernemerschap. Ik denk niet dat het bijvoorbeeld per definitie voor Brabantse melkveehouders lastiger wordt dan voor Friese boeren. De vraag is vooral: hoe ga je inspelen op de veranderende omstandigheden? Daar moet je op anticiperen. Boeren die dat kunnen, hebben in mijn ogen toekomst.'

Vanuit maatschappij en politiek komt het verwijt dat banken medeverantwoordelijk zijn voor de schaalvergroting in de landbouw.

'Dat is inherent aan ons economisch systeem. In alle sectoren werkt het zo dat als je wilt investeren, daar vaak een bepaalde groei en schaal voor nodig zijn door bijvoorbeeld overname of vergroting van de eigen capaciteit. Schaalvergroting zie je overal, dus ook in de landbouw. Een investering moet weer worden terugverdiend. Als we dat anders willen, dan moeten daar ook andere en nieuwe verdienmodellen tegenover staan.'

En die zijn er nog niet?

'Ik verwacht dat in de toekomst meer bedrijven een deel van hun inkomsten uit groene en blauwe diensten gaan halen. Maar zowel melkveehouders als banken moeten er dan wel vanuit kunnen gaan dat dit voor een lange termijn mogelijk is en niet slechts voor enkele jaren. De zuivelmarkt is ook niet 100 procent zeker. Die fluctueert ook. Maar betaald krijgen voor maatschappelijke diensten geeft op dit moment meer onzekerheid. Ook de zuivelindustrie en retail kunnen hier een rol in spelen via concepten als PlanetProof of het Beter voor Natuur & Boer-programma.'

Een omschakelperiode is toch altijd onzeker?

'Daar hebben we al een beetje ervaring mee bij melkveebedrijven die overschakelen naar biologisch. Dan moet je ook door een overgangsperiode heen die financieel lastig is. We helpen ondernemers om die overbruggingsperiode door te komen, bijvoorbeeld door minder aflossing te betalen. Maar er komen nu situaties waar we nog geen ervaring mee hebben. Dus hierover moet meer duidelijkheid komen.'

Hoe beoordeelt u de situatie waar de Nederlandse zuivelsector in zit?

'Ik had nooit verwacht dit mee te maken. Als Rabobank hebben we er bewust voor gekozen om niet actief te zijn in Oost-Europa. Juist vanwege de betrouwbaarheid van het overheidsbeleid en de veel grotere onzekerheid in die landen over de toekomst van de landbouw. Maar nu zitten we uitgerekend in Nederland in een uitermate onzekere periode.'

Blijven technische oplossingen voor Rabobank ook de toekomst?

'Innovatie en techniek horen altijd bij de toekomst en zijn keihard nodig. Sommige innovaties dragen direct bij aan een beter verdienmodel voor boeren. Denk aan mestverwerking en verandering van het voermanagement. Het is onbegrijpelijk dat het voorlopig nog niet mogelijk is om kunstmestvervangers, die worden gemaakt uit dierlijke mest, te gebruiken.'

Nu is de derogatie ook nog weggevallen en er komen nieuwe eisen voor grondgebondenheid.

'Het verlies van derogatie gaat zeker geld kosten. De bedragen die worden genoemd, tussen de 23.000 en 28.000 euro per bedrijf op jaarbasis, kunnen wij onderschrijven. Wat betreft grondgebondenheid is het afwachten waar de overheid mee komt. Wij zien voor ons dat grondgebondenheid regionaal vorm kan krijgen in samenwerking tussen bedrijven. Dan werk je pas echt aan kringlooplandbouw en profiteren zowel melkveehouderij als akkerbouw.'