Struikelsteen voor verzetsdaden Twentse boerenfamilie Evers

Het is de eerste 'Stolperstein' in de gemeente Tubbergen. Stolpersteinen worden gelegd bij vroegere woonhuizen van mensen die door nazi's zijn verdreven, gedeporteerd of vermoord.

Op deze plek verzamelen zich deze vrijdag tientallen familieleden, buren, de wethouder en mensen van historische kringen. Het Twentse noaberschap is duidelijk voelbaar. Bier en hapjes zijn aanwezig om na afloop te proosten op het leven.

Het is moeilijk voor te stellen dat de moeder van Evers ruim 77 jaar geleden iedere avond in dit gebied rusteloos naar de Duitse grens heen en weer liep en onderweg de rozenkrans bad. Ze vond pas rust toen haar zoon geïdentificeerd was, nadat hij was gefusilleerd op vliegveld Twente.

Onderduikers

In de Tweede Wereldoorlog boden veel boeren in Twente plaats aan onderduikers. Vooral katholieke kinderen vonden een veilige plek in deze katholieke regio. Zij werden in Utrecht op de bus of vrachtwagen gezet en verdeeld onder de boerenbevolking.

In de meeste gevallen werden de onderduikers niet ontdekt door de Duitsers, maar bij de familie Evers liep het uit op een drama.

Omgebouwde gierkelder

Een groep NSB'ers, onder leiding van landverrader Dirk Jan Kip uit Ootmarsum, drong op 6 oktober 1944 de ouderlijke boerderij van de destijds 31-jarige Bernard Evers binnen. Ze kwamen binnen door de paardenstal die niet goed was afgesloten. Bij de raampjes van een varkensstal zagen ze beweging. Al gauw ontdekten ze onderduikers in een omgebouwde gierkelder. Naast verzetsmensen bevonden zich onder andere leden van de joodse familie Menco onder de onderduikers.

Wie de groep heeft verraden, blijft tot op de dag van vandaag gissen. De kans is groot dat een afgaand wapen de aandacht heeft getrokken. Bernard Evers was niet alleen lid van de verzetsgroep kring Ootmarsum, maar ook commandant van de vanggroep van droppingen.

Helden

Kleindochter Anne-Marie Hendriks legt een bos witte rozen bij het gedenkteken, nadat ze het kleine marmeren plaatje met de naam van haar opa in de straat heeft gemetseld. 'Het was een bijzondere familie', zegt ze trots. 'Ze hebben risico's gelopen zonder aan hun eigen hachje te denken. Het zijn helden.'

De familie Evers was zelf lange tijd niet trots op de verzetsdaden, weet pluimveehouder Erwin Evers die op de boerderij boert. Bernard Evers was zijn oom. 'Familieleden hebben voor het verzetswerk een hoge prijs betaald', verklaart hij. 'Enkelen begonnen pas over hun oorlogsverleden te praten, toen ze al ver over de tachtig waren.'

Leefbaarheid

De oorlogsgeschiedenis op deze plek is bijzonder en draagt bij aan een stuk leefbaarheid in het gebied, vindt de pluimveehouder. 'Dat is ook de reden dat ik hier niet weg wil. De twintigste generatie boert hier. De familie werkt en woont al sinds 1400 op deze plek.'

Zijn nicht Hendriks heeft actief gespeurd naar NSB'er Kip, die haar opa heeft verraden. Kip overleed zes jaar geleden. Hij werd 92. 'Nog altijd voel ik een stukje boosheid dat hij nooit is gestraft.'