Geothermie Nederland: actie nodig om aardwarmte te normaliseren

'Iedere kuub aardgas die kan worden vervangen door duurzame aardwarmte telt. Hoe sneller, hoe beter', geeft voorzitter Hans Bolscher van Geothermie Nederland aan.

Vooral in de glastuinbouw heeft aardwarmte potentie. Bolscher: 'Met aardwarmte produceer je je eigen warmte in je eigen ondergrond. Daardoor ben je niet meer afhankelijk van sterke wisselingen in de gasprijs.' Met het oog op de energiecrisis en de klimaatdoelstellingen is het volgens de vereniging noodzakelijk dat het gebruik van aardwarmte nadrukkelijker wordt gestimuleerd.

'Paradoxaal is het in deze uitzonderlijke tijden soms goedkoper om met gas (WKK) te verwarmen dan met aardwarmte, door belastingen en subsidiesystematiek. Dat moet anders', vindt Bolscher.

Actieplan

Daarvoor is wel hulp nodig vanuit de overheid. Daarom heeft de Nederlandse geothermiesector halverwege september een voorzet voor het actieplan 'Versnelling Geothermie' overhandigd aan het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. 'Zowel voor de glastuinbouw als de gebouwde omgeving kan aardwarmte een oplossing zijn, maar dan is wel echt meer actie nodig op het gebied van bijvoorbeeld regelgeving ten aanzien van vergunningen en subsidies', licht Bolscher toe.

Esther Pijs, programma-directeur-generaal Groningen en Ondergrond bij het ministerie, nam het actieplan in ontvangst en gaf daarbij aan blij te zijn met het hoge ambitieniveau. 'Een verdere versnelling van geothermie is noodzakelijk voor de energietransitie in Nederland. Samen moeten we zorgen voor een succesvolle uitrol hiervan.'

Pijs meldt dat het ministerie actief mee gaat werken aan de taskforce die de vereniging heeft voorgesteld. Volgens Bolscher zal een betere samenwerking tussen betrokken organisaties en een stroomlijning van de processen er ook voor zorgen dat alle neuzen dezelfde kant op komen te staan. Iets wat de realisatie van de projecten gemakkelijker maakt.

Vereenvouding is welkom

Elke vereenvoudiging is volgens Bolscher welkom. Overstappen op geothermie is een behoorlijk complex proces. 'Een geothermisch project wordt idealiter voorbereid met meerdere tuinders.'

Er is bovendien uitgebreid onderzoek nodig, volgens Bolscher. 'Omdat je bezig bent met de ondergrond, moet je voorafgaand de risico's in kaart brengen. Dat kost tijd. Bovendien moeten subsidies worden aangevraagd en vergunningen worden verkregen. Dan volgt pas de aanleg. Uiteindelijk ben je zo een paar jaar verder.'

Een extra uitdaging is de grote kostenpost die bij de overstap om de hoek komt kijken. 'De voorbereiding en aanleg van de aardwarmteput tellen daarbij het zwaarst. Hoewel die prijs sterk verschilt, afhankelijk van de diepte van de put, kan deze al snel oplopen naar 15 miljoen euro. En dan zijn er ook nog voorbereidingskosten.' Het zijn bedragen die niet zomaar iedere ondernemer kan ophoesten.

Het bedrijf Canopus uit Den Haag hoopt daar al een eerste oplossing voor te hebben gevonden: een disruptieve boortechniek genaamd 'directional steel shot drilling'. Hierbij worden herbruikbare stalen korreltjes aan de boorspoeling toegevoegd. De techniek die wordt gebruikt, zorgt ervoor dat goedkoop ondergrondse vertakkingen worden gemaakt. De onderneming ontvangt een kapitaalinjectie van 2,6 miljoen euro om de techniek verder te ontwikkelen.

Bolscher hoopt dat de huidige hoge kostenpost ondernemers niet terughoudend maakt. 'Er zijn gelukkig ook al heel wat projecten met succes gerealiseerd en er zitten nog tientallen in de pijplijn. Als je eenmaal met de productie bent gestart, beschik je wel over een heel betrouwbare, goedkope en duurzame warmtebron.' Over de terugverdientijd of exacte besparing durft Bolscher niet concreet te zijn. Dat hangt volgens hem sterk af van het soort bedrijf en op welke manier de aardwarmte wordt ingezet.

Toekomstvisie

Qua doelen is de organisatie duidelijk. Geothermie Nederland streeft naar een verviervoudiging van de bijdrage van aardwarmte in 2030 en hoopt dat over vijf jaar tien tot vijftien projecten per jaar worden opgeleverd. Bolscher: 'Het zou mooi zijn als wetgeving, vergunningverlening en subsidiëring daar dan geschikt voor zijn.'

Door de grotere bekendheid en positieve ervaringen zal geothermie steeds meer de wind in de rug krijgen, stelt Bolscher. 'En door de volumestijging van aardwarmte-initiatieven dalen de kosten en wordt de duurzaamheid verder vergroot door nog efficiëntere pompen.'