Akkoord met Brussel over Nationaal Strategisch Plan landbouw

Nieuws Politiek Peter Smit 03 okt 2022 om 13:48uur

Nederland heeft met de Europese Commissie overeenstemming bereikt over het Nationaal Strategisch Plan (NSP). Met dit NSP wordt invulling gegeven aan de verduurzaming van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).

Akkoord+met+Brussel+over+Nationaal+Strategisch+Plan+landbouw

In het nieuwe GLB krijgen boeren beloningen voor activiteiten die bijdragen aan een toekomstbestendige en innovatieve landbouw die in balans is met natuur, milieu en klimaat. Tussen 2023 en 2027 is hiervoor 4,7 miljard euro beschikbaar voor Nederlandse boeren.

Voor boeren betekent het een grote verandering. In het nieuwe NSP zet Nederland in op vergoedingen voor maatschappelijke diensten en de urgente aanpak van water- en bodemkwaliteit en biodiversiteit. De directe betalingen waarbij boeren in het huidige GLB een vast bedrag per hectare grond ontvangen, wordt de komende jaren verlaagd, ten gunste van deze omslag.

• Lees ook: Collectieven bezorgd over onduidelijkheid nieuwe GLB

De meest in het oog springende verandering is de nieuwe ecoregeling. Boeren kunnen uit ruim twintig ecoactiviteiten kiezen om toe te passen op hun bedrijf. Deze variëren van het beheren van houtwallen en het toepassen van kruidenrijke akkerranden tot het telen van eiwitgewassen. Hiervoor kunnen zij een vergoeding ontvangen van 60, 100 of 200 euro per hectare. Per jaar wordt er 152 miljoen euro aan besteed, 762 miljoen euro in totaal.

Agrarisch natuurbeheer

Daarnaast kunnen meer boeren meedoen aan het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb), waar 560 miljoen euro in totaal voor is vrijgemaakt. Via het ANLb beheren boeren specifieke leefgebieden voor planten- en diersoorten, zoals boerenlandvogels, en kunnen zij een bijdrage leveren aan klimaat en water.

Om als boer een beroep te kunnen doen op deze subsidies, moeten zij eerst aan bepaalde duurzaamheidsvoorwaarden voldoen. Voorbeeld is de verplichte bufferstroken langs akkers en weilanden. Voor de verplichte gewasrotatie en de regel dat 4 procent van het areaal niet-productief moet zijn, is vanwege de oorlog in Oekraïne één jaar uitstel van toepassing.

De onderhandelingen met Brussel over het Nederlandse NSP duurden bijna een jaar. Voor boeren komt de duidelijkheid over het NSP daardoor erg laat. Zij hebben hun bouwplan voor 2023 al klaar en kunnen niet met alle duurzaamheidsvoorwaarden rekening houden om aanspraak te kunnen maken op de GLB-subsidies.

Ervaring opdoen

Daarom wordt het eerste jaar dat Nederland met het nieuwe GLB werkt, gebruikt om ervaring op te doen. Boeren krijgen meer tijd om zich aan te melden. Als er zich situaties voordoen waarbij boeren niet meer kunnen voldoen aan voorwaarden, omdat zij bijvoorbeeld al gewassen gezaaid hebben voor het volgende teeltjaar, wordt daarmee rekening gehouden.

Ook worden enkele voorwaarden voor het eerste jaar versoepeld om boeren te stimuleren gebruik te maken van de regelingen die bijdragen aan klimaat-, milieu- en natuurdoelstellingen voor de Nederlandse landbouw.

Jonge boeren

Omdat de uitdagingen op het gebied van klimaat en natuur een groot beroep doen op het verandervermogen van boeren, zet het NSP ruim in op samenwerking, investeringen en kennis en innovatie. Jonge boeren en tuinders worden gesteund bij overnametrajecten. Ook krijgen jonge boeren een verhoogde subsidie bij investeringsregelingen. In totaal is 120 miljoen euro beschikbaar voor de regelingen die zich op jonge boeren richten.

Daarnaast richt het GLB zich op de gebieden waar meer van boeren wordt gevraagd, zoals in veenweidegebieden en nabij Natura 2000-gebieden. Als zij hun bedrijf aan moeten passen of extensiveren, is er geld beschikbaar om samen te werken aan perspectief en het ontwikkelen en aanpassen van de bedrijfsvoering. Dit sluit aan bij de gebiedsgerichte aanpak voor de transitie van het landelijk gebied, wat een van de doelen is in het nieuwe NSP.