5 vragen over de relatie tussen vogelgriep en watervogels

5 vragen Pluimvee Martijn van Rossum 24 sep 2022 om 15:20uur

Rond het risico op vogelgriep bestaat het beeld dat het aantal watervogels, en dan met name ganzen, in Nederland toeneemt. Uit cijfers van vogeltellingen van kenniscentrum Sovon blijkt echter dat de watervogelstand de laatste tien jaar stabiel is.

5+vragen+over+de+relatie+tussen+vogelgriep+en+watervogels

Stijgt het aantal watervogels in Nederland?

De laatste tien jaar stijgt het aantal watervogels niet meer. Sovon is de organisatie die de vogeltellingen verzorgt en de aantallen bijhoudt. Vooral in de jaren zeventig, tachtig en negentig steeg het aantal watervogels snel. Daarna was er een lichte stijging tot ongeveer 2012. Vervolgens bleven de getelde aantallen watervogels ongeveer gelijk.

En de ganzen dan?

Daarvoor geldt hetzelfde beeld. Sinds halverwege de jaren zeventig van de vorige eeuw is het aantal vertienvoudigd. Dat is een grote stijging, maar sinds 2011 worden er telkens meer dan 2 miljoen ganzen en zwanen geteld, met uitzondering van het jaar 2019. Overigens worden niet alle vogels geteld.

Gemiddeld schommelt het maximum aantal watervogels per jaar volgens berekening rond de 7 miljoen. In januari zijn er de meeste watervogels in Nederland. Gemiddeld door het jaar ligt het aantal op ruim 4 miljoen dieren.

Meer vogelgriep komt dus niet door meer watervogels?

Er wordt niet meer vogelgriep aangetroffen doordat er meer watervogels zijn. Het aantal watervogels is de laatste tien jaar stabiel, terwijl hoogpathogene vogelgriep pas sinds 2014 een groot probleem is geworden. Bovendien wordt hoogpathogene vogelgriep ieder jaar weer in andere soorten vogels aangetroffen.

Het virus waart rond, maar dus niet altijd en overal onder watervogels. Het vogelgriepvirus is inmiddels in meer dan 150 soorten vogels gevonden die in het wild leven.

In welke wilde vogels wordt het meest vogelgriep gevonden?

Dit wordt in Europa centraal bijgehouden en hangt af van de inspanning van de laboratoria. Hoe meer vogels je bemonstert, hoe groter de kans op positieve gevallen bij een uitbraak. Sinds oktober 2021 werd vogelgriep het vaakst vastgesteld bij de grote stern (1.152 keer), brandgans (651 keer) en grauwe gans (649 keer).

• Volg de laatste ontwikkelingen in het vogelgriepdossier

Na Duitsland (1.509 keer) is Nederland (674 keer) het land waar het vaakst vogelgriep in een wilde vogel werd gevonden. In Frankrijk (1.392 keer) werden de meeste pluimveebedrijven getroffen, gevolgd door Italië (317), Hongarije (290), Polen (98), Duitsland (94) en Nederland (65).

Worden pluimveebedrijven in waterrijke gebieden vaker getroffen?

Relatief gezien wordt inderdaad vaak een bedrijf getroffen dat zich in waterrijk gebied bevindt, zoals in Friesland. De impact is echter veel groter bij een besmetting in het niet-waterrijke pluimveegebied Gelderse Vallei, omdat daardoor meer bedrijven in een beperkingsgebied komen te liggen.