Veenweideboeren willen verder, maar hoe?

Achtergrond Friesland Tienke Wouda 19 jul 2022 om 12:00uur

De aanpak in het Friese veenweidegebied staat op losse schroeven. Dat bleek onlangs tijdens een bijeenkomst van veenweideboeren met VVD-Tweede Kamerleden Thom van Campen en Harry Bevers. 'Wanneer de overheid het beleid doorvoert, trekken we echt een streep', waarschuwde Geart Benedictus namens de zeven landbouwpartijen in het gebied.

Veenweideboeren+willen+verder%2C+maar+hoe%3F

In het veenweidegebied werken 'creatieve en innovatieve' boeren sinds enkele jaren aan een gebiedsgerichte aanpak. Zij hebben een deel van de oplossing in handen voor de klimaat- en stikstofopgave, niet alleen door het peil op te zetten, maar ook door goed naar de bodem te kijken. 'Daar walst de overheid nu totaal overheen. Deze mensen willen verder en werken mee. Hoe komen ze uit deze impasse?'

Dat was de grote vraag van enkele boeren, pilottrekkers in het Friese veenweidegebied, aan Van Campen en Bevers die vorige week vrijdag het bedrijf van VVD-Statenlid en biologisch melkveehouder Marten Dijkstra in Aldeboarn bezochten.

Zwaard van Damocles

Meerdere zaken hangen als het zwaard van Damocles boven het Friese veenweidegebied. De discussie over extra stikstofgevoelige natuur in Natura 2000-gebied Oudegaasterbrekken, maar ook het stikstofreductiekaartje waaruit blijkt dat de veenweideboeren 47 procent moeten reduceren, zit de veehouders flink dwars, ook al liet het ministerie van LNV eerder weten dat het kaartje 'indicatief' is.

Banken willen geen krediet meer verstrekken vanwege reductiekaartje

Geart Benedictus

Bovendien zijn er plannen voor een Nationaal Park Nieuwe Stijl. Gevreesd wordt voor allerlei beperkingen, liet Benedictus weten.

Voorzitter Alle de Vries van gebiedscoöperatie It lege Midden was duidelijk: 'Ik probeer altijd een positieve snaar te vinden, maar nu weet ik hem even niet te vinden. Aan sorry hebben we niet veel. Ik mis het handelen bij het CDA en de VVD. De rentabiliteit is weg. Als het inkomen er niet meer is, dan is ook het plezier weg.'

Schaduwwerking

Volgens Benedictus, die namens de zeven landbouwpartijen in het bestuurlijk overleg veenweide zit, moet de reductiekaart van stikstofminister Christianne van der Wal (VVD) van tafel. 'Als dat niet gebeurt, dan trekken wij een streep. Het heeft zo'n schaduwwerking. Banken willen niet meer krediet verstrekken voor nieuwbouw. Wanneer deze kaart niet van tafel gaat, dan krijg je de boer niet aan tafel.'

VVD-Tweede Kamerlid Thom van Campen (rechts) in gesprek met veenweideboeren. © Tienke Wouda

De gebiedsgerichte aanpak in het veenweidegebied is niet alleen een voorbeeld voor heel Friesland, maar voor heel Nederland, stelt de oud-NLTO-voorzitter en -CDA-politicus. 'Dat wij zover zijn gekomen, komt omdat wij boeren betrekken bij het beleid. Er zitten meer dan zestig boeren in klankbordgroepen, er lopen 25 tot 30 initiatieven', zegt hij.

Met één mond spreken

'Het is echt een aanpak van onderop. Onze kracht is ook dat we als landbouwpartijen met één mond spreken, onder andere met de provincie.'

• Lees ook: Klaas Oevering: 'De overheid heeft er een bende van gemaakt'

Van Campen heeft er vertrouwen in dat boeren in het gebied de oplossing in handen hebben. 'Den Haag moet niet ingrijpen met haar platte administratie. Wij moeten het niet willen voorschrijven. In de gebieden zitten mensen die er echt verstand van hebben. Zij zitten aan het stuur om een oplossing te vinden in de klimaataanpak. Die aanpak moet leidend zijn en de stikstofopgave ondersteunend.'

Hoop op provincie

De boeren concludeerden dat als de Friese veenweideaanpak omvalt, het in andere gebieden ook niet lukt. Benedictus heeft nu zijn hoop op provincie Fryslân gevestigd.

'De provincie is niet akkoord gegaan met de stikstofplannen van de overheid en blijft voor de Friese aanpak staan. De vraag is hoelang de gedeputeerden dat kunnen volhouden als de landelijke overheid vindt dat ze niet ver genoeg gaan en de geldkraan bijvoorbeeld dichtdraait. Wij staan achter de provincie en rekenen erop dat ze bij haar eigen aanpak blijft.'

Veenweideprogramma 2021-2030

Provinciale Staten, het algemeen bestuur van Wetterskip Fryslân en betrokken gemeenteraden hebben vorig jaar het Veenweideprogramma 2021-2030; 'Foarut mei de Fryske Feangreiden' – Vooruit met de Friese veenweiden – vastgesteld. Doel van het programma is het verminderen van bodemdaling en de negatieve effecten ervan, het verminderen van CO2-uitstoot met 0,4 megaton, een goed toekomstperspectief voor de landbouw en een waterrobuuste en klimaatbestendige inrichting van het gebied. Volgend jaar wordt gekeken of er aanpassingen nodig zijn in het Veenweideprogramma om de doelen te bereiken.