Gedeputeerde Ilse Zaal: 'We gaan alle sectoren evenredig belasten'

Gedeputeerden Ilse Zaal (D66, landbouw) en Esther Rommel (VVD, natuur) blijven perspectief zien, ondanks de onrust rond de stikstofdemonstraties. We gaan alle verantwoordelijke sectoren evenredig belasten, belooft de eerste. 'Uiteindelijk is stikstofreductie slechts een middel, het doel is een gezonde natuur', stelt haar collega.

De voorwaarden van het Rijk zijn zo rigide, dat ze in Noord-Holland niet toepasbaar zijn

Esther Rommel, gedeputeerde van Noord-Holland

Hoe groot is het stikstofprobleem in de provincie?

Rommel: 'Er ligt een grote opgave, omdat we in Noord-Holland veel stikstofgevoelige natuur hebben. De kwaliteit staat onder druk. Stikstof is een van de drukfactoren, maar niet de enige. Als de natuur voldoende robuust is, kan die tegen een stootje.
'Die gunstige staat van instandhouding van de natuur is voor ons belangrijk. Daar zouden we meer op moeten sturen. Terugdringen van de depositie draagt daaraan bij, maar er zijn meer knoppen om aan te draaien.'

Hoe staat het met de gebiedsprocessen?

Zaal: 'We zijn volop in gesprek met alle sectoren. Dat moet volgend jaar juni uitmonden in een gebiedsprogramma dat we aan landbouwminister Henk Staghouwer aanbieden. Ook de industrie moet daarin een plek krijgen, net als water en woningbouw.

'Probleem is wel dat we voor die sectoren nog geen instrumentarium hebben. Zodoende lijkt het alsof de focus nu alleen op de landbouw ligt. En die sector moet zeker ook een grote inspanning leveren. Daar moeten we bij helpen. Er kan ruimte ontstaan doordat ondernemers stoppen, maar we zetten ook vol in op meer natuurinclusieve vormen van landbouw. Ook daarmee verwachten we een afname van stikstofuitstoot te halen.'

Verstoren de demonstraties die gesprekken niet?

Rommel: 'Er is veel onrust en wantrouwen bij de boeren. Dat is begrijpelijk. Dit college heeft vanaf het begin veel tijd en energie gestoken in het gesprek met de landbouw. Dat blijven we doen, ook in deze onzekere tijd, en dat wordt gewaardeerd.

'De boeren zitten zelf ook niet stil. Recent sprak ik met ondernemers in Spaarnwoude die zich zorgen maken, maar die ook nadenken over nieuwe toekomstperspectieven.'

In de provinciale Voedselvisie wordt die transitie gestimuleerd. Hoe gaat dat werken?

Zaal: 'Ik besef dat de agrarische sector dat niet alleen kan. Er is een verandering van de hele keten nodig. Onze visie gaat dan ook verder dan de productiekant. Consumenten moeten anders consumeren, banken moeten anders financieren en voor de supermarkten ligt daar ook een belangrijke taak.

'We gaan dat gesprek aan, hoewel onze invloed beperkt is. Staghouwer zal daar op nationaal niveau druk op moeten uitoefenen.'

Hoe krijg je ondernemers zover om in deze onzekere tijden om te schakelen?

Rommel: 'Daar is geld voor nodig. We hebben de minister gevraagd om alvast 50 miljoen euro beschikbaar te maken, zodat we aan de slag kunnen en stappen kunnen zetten. Alle onduidelijkheid zorgt voor best wat spanning op het proces.

'Neemt niet weg dat we in alle gebieden blijven zoeken naar mogelijkheden voor vooruitgang. Naast financiële middelen gaat het dan ook om het oplossen van knellende regelgeving om nieuwe wegen in te kunnen slaan.'

Wat doet Noord-Holland met de gebiedskaarten die het Rijk als leidraad heeft gegeven?

Zaal: 'We hebben al eerder onze eigen doelen gesteld. Daar borduren we op voort. Op de kaart staan zaken die onnodig tot discussie leiden, omdat ze niet kloppen, nooit zijn afgesproken of volledig onhaalbaar zijn.'

Rommel: 'Neem de stikstofreductie van 95 procent in de natuurgebieden. Dat maakt het beheer op die percelen onmogelijk. Dan schiet de stikstofminister haar doel voorbij.'

Hoe staat het met het opkopen van bedrijven in de kwetsbare gebieden?

Rommel: 'De voorwaarden van het Rijk zijn zo rigide dat ze in Noord-Holland niet toepasbaar zijn. De regel dat een ondernemer vervolgens nooit meer als boer zou mogen werken, vind ik onwenselijk. Daarom roep ik stoppers op om zich bij de provincie te melden.'

Zaal: 'De gronden die we aankopen in de Natuurnetwerk Nederland-gebieden kunnen met slimme herverkaveling een oplossing bieden voor andere knelgevallen. Dat geldt ook voor percelen buiten de natuurbegrenzing. We hebben daarvoor een verzoek ingediend bij de minister voor aanvullende financiële middelen.'

Innovatie is een veelgenoemde oplossing. Wat als banken niet in boerenbedrijven investeren, zolang er op dit dossier niet meer helderheid is?

Rommel: 'Dat is inderdaad een grote bottleneck. Na het reces ga ik in gesprek met een groep boeren om te horen wat er nodig is. Verder heeft de industrie de handreiking gedaan om mee te denken over technische oplossingen voor de landbouw. Ik vind dat een mooie geste. Zij hebben veel kennis op dat vlak.'

Agrariërs zien zulke bedrijven, zoals Tata Steel, vaak als de vervuilers die nu worden ontzien.

Rommel: 'Ik zou dat niet zo omschrijven. De uitstoot van boerenbedrijven bij Natura 2000-gebieden slaat daar vooral in de buurt neer. Die van Tata gaat hoger de lucht in en slaat neer op heel Nederland of zelfs daarbuiten. Daarom is het niet te vergelijken.

'Daarom praten we niet in alle gebieden apart met Tata over de afname van hun stikstofuitstoot, maar provinciebreed. Maar dat Tata ook aan de lat staat, is dus helder.'