Prijsstijging voedsel sinds 1976 niet zo hoog als nu

Het komt niet vaak voor dat de prijzen van voedingsmiddelen zo sterk stijgen. De laatste keer dat de prijzen over een heel jaar gemiddeld met meer dan 10 procent stegen, was in 1976. In 2001 was de prijsstijging eveneens hoog, maar wel iets lager dan in juni 2022. Geen enkele categorie voedingsmiddelen daalde in juni 2022 in prijs.

Vlees en vis spanden de kroon met een prijsstijging van ruim 15 procent. Een stukje vlees op het bord kostte in juni 2022 ruim 16 procent meer dan een jaar eerder. Vis steeg 10 procent in prijs. Een gemiddelde consument geeft ruim vijf keer zoveel uit aan vlees als aan vis.

Zuivelproducten werden eveneens duurder. Met ruim 14 procent was dit de hoogste prijsstijging sinds augustus 2008. Van de zuivel steeg boter het sterkst in prijs. Die prijsstijging is in lijn met die van andere oliën en vetten, zoals margarine en olijfolie.

11 procent uitgaven aan voedsel

Een gemiddelde consument besteedt gemiddeld circa 11 procent van zijn uitgaven aan voeding, in totaal bijna 45 miljard euro in 2021. Hiervan gaat een kwart naar vlees en vis. Van alle voedingsmiddelen werd gemiddeld 23 procent aan groente en fruit uitgegeven. Een gemiddelde consument besteedt 21 procent aan brood en graanproducten. De uitgaven aan zuivel zijn goed voor 14 procent van de totale uitgaven aan voedingsmiddelen.

Een stijging van de consumentenprijzen voor voedingsmiddelen volgt vaak op een prijsstijging bij producenten. De prijzen bij de producenten van voedingsmiddelen lopen al een tijdje op en stegen in mei 2022 met bijna 23 procent ten opzichte van een jaar eerder. Producentenprijzen hangen sterk samen met die van voedsel op de wereldmarkt.

De ontwikkelingen van de producentenprijzen werken door in de prijzen die de consument betaalt. De lange productie- en distributieketen heeft echter een vertragend effect op deze doorwerking. Handels- en vervoersmarges zorgen er bovendien voor dat consumentenprijzen een minder extreem verloop hebben.

Rond Europees gemiddelde

De prijsstijging van voedingsmiddelen in de Europese Unie in juni 2022 is nog niet bekend. In mei 2022 lag de prijsstijging in Nederland rond het gemiddelde van de Europese Unie. In België lag de prijsstijging iets lager dan in Nederland en in Duitsland stegen de prijzen wat sterker. Met name in de Oost-Europese landen was de stijging van de voedselprijzen hoger dan in Nederland.

Het niveau van de voedselprijzen lag in Nederland in 2021 iets lager dan in de Europese Unie. In ons land ligt het prijsniveau op dat van Estland en Letland. In zowel België als Duitsland lag het gemiddelde prijsniveau van voedsel hoger dan in Nederland. In veel Oost-Europese landen is voeding goedkoper dan in Nederland. Het algemene prijsniveau van alle consumptieve goederen en diensten in Nederland is wel hoger dan gemiddeld in de Europese Unie.