Eerste Kamer stemt in met handelsovereenkomst Ceta

Op verzoek van de PVV werd er hoofdelijk gestemd over het wetsvoorstel waarmee Nederland instemt met Ceta. Aanvankelijk zag het ernaar uit dat er geen meerderheid zou zij voor het handelsverdrag, Maar omdat de senaatsfractie van de PvdA alsnog instemt met het verdrag, werd er toch een meerderheid gevonden.

In de Tweede Kamer stemde de partij nog tegen. Het standpunt van de sociaaldemocraten veranderde als gevolg van de oorlog in Oekraïne en de gevolgen daarvan voor de wereldhandel. OOk Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF) stemde voor. Bij een eerdere stemming in 2020 wisten de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie geen meerderheid in de Senaat te verwerven voor CETA.

Ceta moet straks handelsbelemmeringen wegnemen tussen de EU en Canada. Het gaat daarbij om invoertarieven en douanerechten op 98 procent van alle producten en industriële goederen. Ook voorziet het handelsverdrag in het vaststellen van oorsprongsregels, versterking van de toegang tot de dienstensectoren en het openstellen van de markt voor aanbestedingen.

Investeringsrecht

Verder beschermt het verdrag intellectueel eigendom. Daarnaast zijn afspraken opgenomen over duurzaamheid, transparantie, samenwerking op regelgevingsgebied en wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties. Ceta regelt behandel handel ook investeringsbescherming door middel van investeringsrecht (Investment Court System, afgekort ICS) voor geschillenbeslechting.

Over dat ICS is deze week nog stevig gedebatteerd. Het ICS is alleen toegankelijk voor bedrijven en niet voor bijvoorbeeld maatschappelijke organisaties. Bovendien is het een apart rechtssysteem dat komt te staan naast de nationale rechtssystemen. Sommige partijen achten het ICS onwenselijk omdat de nationale rechtspraak hiermee wordt gepasseerd.

De Eerste Kamer heeft de afgelopen periode een klachtenmechanisme afgedwongen bij de Europese Commissie. Dit mechanisme is bedoeld om tegemoet te komen aan de bezwaren tegen het ICS. Inhoudelijk verandert het verdrag niet, maar het biedt zo wel de mogelijkheid aan maatschappelijke organisaties om problemen onder de aandacht te brengen van de geschillenbeslechting. Niet alle fracties zijn ervan overtuigd dat het klachtenmechanisme een oplossing biedt voor de zorgen over het ICS.

Ceta is al op 20 oktober 2016 in Brussel tot stand gekomen. Het wetsvoorstel ter goedkeuring van het handelsverdrag is op 5 maart 2019 ingediend bij het parlement. Het voorstel is op 18 februari 2020 aangenomen door de Tweede Kamer. Dinsdag ging dus ook de Eerste Kamer akkoord.

Veertien lidstaten akkoord

Met Nederland erbij hebben nu veertien van 27 EU-lidstaten ingestemd met het verdrag. Overigens is een deel van CETA al sinds sinds 2017 al in werking getreden. Het gaat dan onder meer om het schrappen van invoerrechten voor veel producten die naar Canada worden geëxporteerd en de mogelijkheid om mee te dingen naar Canadese overheidsaanbestedingen.

Het verdrag kan Europese bedrijven 500 miljoen euro aan invoerrechten besparen. De verwachting is dat het Nederland jaarlijks tussen de 600 miljoen en 1,2 miljard euro extra export oplevert. Producten die Canada straks wil exporteren naar de EU moeten aan de hier geldende eisen en criteria voldoen.