Groot verzet tegen EU-verdrag met Canada

CETA staat voor Comprehensive Economic and Trade Agreement. Het houdt in dat de heffingen op de handel in goederen en diensten worden afgeschaft en het bevat maatregelen die investeringen stimuleren. Het openstellen van elkaars markten kan miljarden aan economische groei opleveren. Voor Nederland is die groei geschat op 600 miljoen tot 1,2 miljard euro op jaarbasis.

Met het handelsverdrag tussen Canada en de Europese Unie is iets wonderlijks aan de hand. Het is op 21 september 2017 al voorlopig in werking getreden, met uitzondering van de handel in financiële diensten en de bepalingen over conflictbeslechting. Deze toelating wordt definitief als regeringen van alle lidstaten het verdrag goedkeuren.

Politieke crisis

Als er geen meerderheid voor is, zal Nederland zijn veto moeten uitspreken over de ratificatie van dit EU-verdrag. Dat zou kunnen leiden tot een politieke crisis.

Het is de vraag of CETA de zegen van de Nederlandse politiek krijgt. Hierin bestaat van links tot rechts weerstand tegen handelsverdragen. En ook het Mercosur-verdrag met de Zuid-Amerikaanse landen krijgt de handen niet op elkaar.

Dit is opvallend, omdat de Europese Commissie onderhandelde met het mandaat van alle EU-lidstaten, waaronder Nederland. De Nederlandse regering, destijds met PvdA-minister Lilianne Ploumen, heeft zich met de discussies bemoeid.

Andere verhoudingen

GroenLinks, SP, PvdD, PVV, FvD, SGP, DENK en 50PLUS zijn tegen het verdrag. Onlangs sloot ook de PvdA aan. Daarmee is in de Eerste Kamer geen meerderheid meer om dit verdrag te steunen. In de Tweede Kamer liggen de verhoudingen anders. CDA, VVD en D66 staan achter het verdrag. De ChristenUnie is niet zo uitgesproken. Onder meer Milieudefensie oefent druk uit op de ChristenUnie om tegen te stemmen.

Een belangrijk bezwaar zit in één element van het verdrag. Multinationals kunnen overheden aanklagen via een op te richten arbitragetribunaal. Zo kunnen multinationals een schadevergoeding eisen als zij vinden dat ze benadeeld worden door nieuwe regels die een regering maakt. Volgens de tegenstanders krijgen de multinationals daarmee te veel macht.

Ook onder boeren bestaat weerstand. De Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) en de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) zijn tegen het verdrag en trekken daarbij samen op met GroenLinks.

Oneerlijke concurrentie

De drie partijen vrezen dat het verdrag zorgt voor oneerlijke concurrentie voor Nederlandse boeren, doordat de Europese markt geopend wordt voor Canadese producten. Deze hoeven niet aan dezelfde eisen voor bijvoorbeeld dierenwelzijn of duurzaamheid te voldoen.

NMV-voorman Hans Geurts vreest voor een ongelijk speelveld. 'Politici hebben hun mond vol van eerlijke prijzen voor de boer. Handelsverdragen als CETA spelen boeren tegen elkaar uit, zorgen voor oneerlijke concurrentie en marktverstoring. Doorgeslagen vrijhandel en eerlijke prijzen gaan niet samen.'

LTO positiever

LTO Nederland kijkt positiever tegen de handelsverdragen aan. De organisatie vindt wel dat importproducten aan de Europese standaarden moeten voldoen, bijvoorbeeld op het gebied van dierwelzijn, zodat er geen ongelijk speelveld is.

De organisatie is wel voor handelsverdragen, zegt Klaas Johan Osinga, LTO-beleidsspecialist Internationaal. 'Als we afscheid nemen van de export, zal het gemiddelde boerenbedrijf met twee derde moeten krimpen. Dan ben je niet levensvatbaar. Ik snap de discussies over kringlooplandbouw, maar in het huidige model kunnen wij niet zonder export.'