Energie-expert: 'Veel oplossingen zijn achteraf gezien zo eenvoudig'

De land- en met name de tuinbouw staan voor enorme uitdagingen op het gebied van energie. De gasprijzen en de daaraan gekoppelde elektraprijzen zijn tot enorme hoogten gestegen. Bovendien wordt van ondernemers verwacht dat ze investeren in duurzame alternatieven. Dat kost tijd en sommigen moeten het doen met beperkte financiële ruimte.

In de transitie heb je partners nodig, dat kun je als ondernemer niet alleen

Steven Lobregt, energie-expert

Hoe komt de sector uit deze impasse? In de hele keten wordt hard gewerkt aan oplossingen. Maar soms is een extra duwtje gewenst en zijn er mensen nodig die buiten de gebaande paden denken, anderen inspireren en in beweging zetten. Dat doet energie-expert Steven Lobregt van Sparkling Projects in Apeldoorn, een ingenieursbureau dat innovaties op het gebied van energie technisch en financieel haalbaar maakt en deze ook realiseert.

Zelf noemt de ingenieur zich 'architect van technische energieoplossingen'. Maar hij laat zich ook inspireren door anderen. Wanneer dit interview plaatsvindt, is hij net terug uit Denemarken.

U noemt zichzelf architect van technische energieoplossingen. Wat bedoelt u daarmee?

'Ik begeleid bedrijven en overheden bij energievraagstukken. Ik bedenk en realiseer innovatieve technische oplossingen en diensten om zuiniger en milieuvriendelijker om te gaan met energie. Mijn specialisme is industriële koudetechniek en warmtepompen met de bijbehorende subsidies. Veel oplossingen zijn achteraf gezien zo eenvoudig, dat het even duurt voordat je beseft: dit was dus innovatie.'

Wat doet u anders dan andere ingenieursbureaus?

'Een ingenieur kiest normaliter voor de behoudende kant. Een installatie moet goed werken, je moet erop kunnen vertrouwen. Traditioneel hebben we het verwarmingssysteem, de cv-ketel en de koelinstallatie. De warmtepomp verwarmt en koelt tegelijk. Wij zoeken de beste manier om energiestromen uit te wisselen in een ruimte. Daar proberen we steeds vaker de omgeving bij te betrekken.'

U bent net terug uit Denemarken. Wat heeft u daar gedaan?

'Denemarken is qua technologie en innovatie een fantastisch land. Ik doe er graag ideeën op. Sinds de jaren tachtig zijn de Denen al bezig met het lokaal organiseren van energie.

'Een dorp investeert er samen met burgers, boeren en industrie in een energiecentrale en duurzame energietoepassingen, zoals zonnepanelen en windmolens. Daar sluiten ze alles op aan: de fabrieken, de woningen en de kassen. Daarmee zorgen ze ervoor dat de energievoorziening gewaarborgd is, eerlijk wordt verdeeld en dat het geld in de samenleving blijft.

'De Deense overheid stimuleert deze initiatieven door er kredieten tegenover te stellen tegen acceptabele rentes. Je ziet dat het de Denen op deze manier eerder en eerlijker lukt om van het gas af te gaan dan wij.'

Zou het Deense model ook in ons land kunnen worden toegepast?

'Ik juich dat van harte toe, maar ik betwijfel of dat lukt. In ieder geval niet op de korte termijn. In Nederland zijn we afhankelijk van energieleveranciers en netbeheerders en hoppen we elk jaar van de ene naar de andere maatschappij om er eigen voordeel uit te halen. Burgers, boeren en de industrie beconcurreren elkaar.

'Als het om duurzaamheid gaat, hebben we torenhoge ambities, maar onze doelstellingen halen we niet, omdat we allemaal naar de ander wijzen: verduurzamen, natuurlijk! Maar niet in mijn achtertuin.'

Terwijl we in Nederland juist zouden kunnen profiteren van schaalvoordeel. De onderlinge afstand is kleiner en dus zijn de kosten per aansluiting veel lager.

'Het gaat om onze manier van denken. Vroeger hadden we een verzuilde samenleving waarbij de mensen binnen een groep voor elkaar zorgden. Dat is helemaal weg. In plaats daarvan zijn we individualistisch geworden en krijg je suboptimale oplossingen.'

Wel zie je ook hier zo nu en dan samenwerkingsverbanden ontstaan. Bijvoorbeeld tussen kassen en wijken en akkerbouwers en bedrijven. Denk aan CO2-uitwisseling en het gebruik van restwarmte en -water.

'Dat klopt. Helaas duurt het vaak jaren voordat dergelijke trajecten van de grond komen, waardoor ze veelal handenvol met geld kosten. Dat komt door de vele wetten en regels in ons land die met de beste bedoelingen zijn bedacht, maar die regelmatig belemmerend werken. Daar hebben wij ook last van.

'Het is moeilijk om het overzicht te houden en te achterhalen wat wel mag en niet mag, niet alleen voor ons en andere aanvragers, maar zeker ook voor ambtenaren en politici. Het uitwisselen van energie of het realiseren van alternatieve energieoplossingen wordt daardoor ongelofelijk complex. Daarom redt maar een handjevol van de initiatieven het.'

Toch blijft u het podium beklimmen en mensen inspireren?

'Er moet iets gebeuren. Daarom spoor ik ondernemers aan om niet af te wachten, maar zich voor te bereiden op de toekomst. Doe wat wel mogelijk is.

'Zo zullen in de nabije toekomst elektrische vrachtwagens worden opgeladen terwijl de tomaten of bloemen worden ingeladen. Een ondernemer met een oplaadpaal zal op meer sympathie kunnen rekenen. Je kunt nu al voldoende ruimte op het net aanvragen. Het is ook slim om te zoeken naar combinaties van oplossingen.

'Bijvoorbeeld: de warmte die vrijkomt bij het koelen van versproducten in de verpakkingshal kan worden gebruikt om de kas te verwarmen. En creëer een team van specialisten om je heen met wie je samen optrekt om je bedrijf te verduurzamen. Dat gebeurt al tussen tuinders en ontwikkelaars van ledverlichting. In de transitie heb je partners nodig, dat kun je als ondernemer niet alleen.'