Kabinet zet in op klimaatneutrale glastuinbouw in 2040

Het kabinet presenteert voor de versnelde energietransitie een samenhangend pakket met zowel duurzame subsidiemogelijkheden als fiscale aanpassingen die de juiste financiële prikkels creëren om te investeren in duurzame energie in plaats van aardgas. Met dit pakket ondersteunt het kabinet een versnelling ten opzichte van de afspraken uit het coalitieakkoord en de miljoenennota 2021.

De voorlopige doelstelling voor de glastuinbouw in 2030 komt daarmee op een bandbreedte van 4,3 tot 4,8 megaton CO2-equivalenten. Nederland wil volgens Staghouwer conform het coalitieakkoord koploper zijn bij het tegengaan van de opwarming van de aarde. Het kabinet richt zich bij de uitwerking van beleidsmaatregelen op een emissiereductie van 60 procent. Alle sectoren, waaronder de glastuinbouw, dragen bij aan het realiseren van deze emissiereductie.

Geen eenvoudige opgave

In de glastuinbouwsector ziet het kabinet veel potentie om koploper te zijn in energiezuinige en circulaire productie van hoogwaardige groenten, bloemen en planten. Daarvoor is een versnelling van de energietransitie nodig. Dat is geen eenvoudige opgave voor de sector, erkent de minister. Hij houdt daarbij rekening met de hoge gasprijzen en onzekerheden door geopolitieke ontwikkelingen.

Staghouwer begrijpt dat ondernemers in de glastuinbouw duidelijkheid vragen van de overheid voor de toekomst, zodat zij investeringen kunnen doen die op termijn ook rendabel zijn. Het kabinet komt hen daarin volgens de minister graag tegemoet door de koers te schetsen, betere financiële prikkels te creëren en subsidieregelingen aan te bieden.

Investeringsplan vanuit sector

De brancheorganisatie Glastuinbouw Nederland presenteerde deze week een investeringsplan om de afhankelijkheid van aardgas versneld te verminderen. Dit plan geeft aan dat de inzet van de sector en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit gelijkgericht zijn als een goed gezamenlijk vertrekpunt voor de toekomst, schrijft Staghouwer.

Om ervoor te zorgen dat klimaatdoelen in de toekomst worden gehaald, gaat de minister samen met de sector het huidige CO2-sectorsysteem in 2025 vervangen voor een nieuw effectief, individueel borgend beprijzingsinstrument. Het nieuwe systeem moet, in tegenstelling tot het huidige systeem, meer de individuele glastuinder stimuleren om energiezuinig te produceren.

Daarnaast zijn in het coalitieakkoord maatregelen afgesproken die in bredere zin hun effect hebben op de glastuinbouw. Dit betreft het verlagen van ODE-tarieven per 2023, groot- en kleinverbruikers meer gelijk behandelen, verhoging van de tarieven op gas en verlaging van tarieven op elektriciteit. Daarbij zal het kabinet in 2025 dan ook het verlaagde tarief voor de energiebelasting afschaffen. Deze maatregelen worden uitgewerkt in het Belastingplan 2023 en 2024.

Subsidieregelingen opnieuw open

De subsidieregelingen Marktintroductie energie-innovaties glastuinbouw (MEI) en Energie-efficiëntie glastuinbouw (EG) zijn er volgens Staghouwer specifiek op gericht om innovatie en investeringen in energiebesparing in kassen te stimuleren. Deze regelingen gaan dit jaar opnieuw open voor respectievelijk een bedrag van 7 miljoen euro voor de MEI en 25 miljoen euro voor de EG. De EG-subsidie maakt het bijvoorbeeld mogelijk te investeren in ledverlichting of andere energiebesparende technieken.

In het coalitieakkoord is beschreven hoe het Klimaatfonds sectoren zoals de glastuinbouw helpt om de benodigde energie-infrastructuur aan te leggen. Hierbij is synergie mogelijk tussen glastuinbouw, industrie en gebouwde omgeving door bijvoorbeeld restwarmte te koppelen, waardoor de glastuinbouw pieken en dalen in het energiesysteem kan opvangen. Daarom wordt er een subsidie-instrument ontwikkeld om collectieve warmtesystemen mogelijk te maken.

In de versnelde energietransitie kan de overheid niet de hoge gasprijzen compenseren, stelt Staghouwer. De overheid bekijkt volgens de bewindsman wel of ondernemers die de klimaat- en energietransitie door gaan maken maar in directe liquiditeitsproblemen komen, kunnen worden gesteund. Bijvoorbeeld met een borgstellingskrediet, maar vooral door investeringen, zoals in energiebesparing, te faciliteren en te versnellen.